Το άγαλμα της θεάς Αθηνάς για 4 χρόνια στη Σικελία

 

Γράφει η Βασιλική Τζεβελέκου

Δυστυχώς, η κυβέρνηση και η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού θεωρούν ότι μάχες σαν αυτή της Επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα κερδίζονται με κινήσεις εντυπωσιασμού και εργαλειοποίηση για εσωτερική κατανάλωση.

O περίτεχνος κορμός του αγάλματος της Αθηνάς του 5ου αι. π.Χ., που αναπαριστά τη θεά με λυγισμένο κορμί, καθώς στηρίζεται στο χαμένο σήμερα δόρυ που κρατούσε στο αριστερό χέρι, εκτίθεται στην εμβληματική αίθουσα των αρχαϊκών γλυπτών του Μουσείου «Antonino Salinas» στο Παλέρμο. Σμιλεμένο σε πεντελικό μάρμαρο, το ακέφαλο άγαλμα (Ακρ. 3027) ανήκει στις συλλογές του Μουσείου Ακρόπολης και χρονολογείται ανάμεσα στα 420-400 π.Χ. Θα παραμείνει στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Παλέρμο για 4 χρόνια (στη συνέχεια θα αντικατασταθεί με γεωμετρικό αγγείο) ως αντιδάνειο της χώρας μας για το θραύσμα Fagan, το οποίο παραχωρήθηκε στο Μουσείο της Ακρόπολης για οκτώ χρόνια.

Το θραύσμα είχε αποσπαστεί από την ανατολική ζωφόρο του Παρθενώνα, όπου τοποθετήθηκε στις αρχές Ιανουαρίου παρουσία και του Ελληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Οπως έχει γίνει γνωστό, η Αυτόνομη Κυβέρνηση της Σικελίας έχει εκφράσει την πρόθεσή της να υποβάλει αίτημα στην κυβέρνηση της Ιταλίας για τη μόνιμη παραμονή του θραύσματος στην Αθήνα. Οι σχετικές ρυθμίσεις, ωστόσο, δεν έχουν προχωρήσει και στην παρούσα φάση το μόνο δεδομένο που έχουμε είναι οι διαβεβαιώσεις και οι καλές προθέσεις των αγαπητών μας Σικελών και των Ιταλών.

Τώρα γιατί η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού «πανηγυρίζει» ότι το θραύσμα επέστρεψε οριστικά στην Αθήνα και δεν συγκρατείται να γιορτάσει το γεγονός όταν διευθετηθεί οριστικά, είναι άξιο απορίας. Να θυμίσουμε απλώς ότι το θραύσμα είχε ξανάρθει και εκτεθεί για δυο χρόνια στο Μουσείο Ακρόπολης το 2009.

Η τελετή παράδοσης του αγάλματος της θεάς Αθηνάς στο Μουσείο του Παλέρμο έγινε την περασμένη Τετάρτη παρουσία της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη, της υφυπουργού Πολιτισμού της Ιταλίας Lucia Borgonzoni, των διευθυντών των Μουσείων Ακρόπολης και «Antonino Salinas», καθηγητή Νίκου Σταμπολίδη και Caterina Greco, αντίστοιχα, κ.ά. «Αυτή τη στιγμή πρόκειται για “κατάθεση”, αλλά εργαζόμαστε στο υπουργείο προκειμένου το θραύσμα να μείνει στην Αθήνα για πάντα. Η αρμόδια επιτροπή του υπουργείου Πολιτισμού έχει ήδη αρχίσει τις αναγκαίες διαδικασίες», είπε στο χαιρετισμό της η Ιταλίδα υφυπουργός Πολιτισμού, επιβεβαιώνοντας τις καλές προθέσεις που χρειάζονται αρκετό, ακόμα, δρόμο για να γίνουν πράξεις.

Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και μέρος του Τύπου που στηρίζει το έργο της δεν «γιορτάζουν» μόνο πρόωρα την επιστροφή του θραύσματος. Καλλιεργούν εντυπώσεις ότι ανοίγει το ζήτημα της επιστροφής των Παρθενώνειων γλυπτών από το Βρετανικό Μουσείο. Κατά τον χαιρετισμό της ανέφερε: «...Η Ελλάδα δεν αναγνωρίζει οποιοδήποτε δικαίωμα κυριότητας, κατοχής και νομής επ’ αυτών. Αντίθετα, υποχρεούται συνταγματικά και νομιμοποιείται ηθικά να αξιώνει και να επιδιώκει, με κάθε νόμιμο και πρόσφορο μέσο, την οριστική, μόνιμη και αμετάκλητη επιστροφή τους, προς επανόρθωση του δικαίου και της ηθικής τάξης, και κυρίως της αποκατάστασης της ακεραιότητας του μνημείου» και πρόσθεσε ότι η συγκεκριμένη Συμφωνία «υποδεικνύει τον δρόμο που μπορεί να ακολουθήσει το Λονδίνο».

Η τοποθέτηση του αγάλματος

Ποιον δρόμο ακριβώς εννοεί η υπουργός; Να μας παραχωρήσει για 4+4 χρόνια η Βρετανία τα Γλυπτά του Παρθενώνα; Αδύνατον. Οχι μόνο γιατί τόσο χρόνο θα χρειαστούν για να συσκευαστούν και να μετακινηθούν (μόνο η ζωφόρος είναι 75 μέτρα) αλλά γιατί αυτό θα προϋπέθετε την από πλευράς μας αναγνώριση της βρετανικής κυριότητας επί των Γλυπτών.

Δυστυχώς, η κυβέρνηση και η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού θεωρούν ότι μάχες σαν αυτή της Επανένωσης κερδίζονται με κινήσεις εντυπωσιασμού και εργαλειοποίηση για εσωτερική κατανάλωση.

Την ίδια στιγμή βρετανική κυβέρνηση και Βρετανικό Μουσείο δεν φαίνεται να σαλεύουν από τις πάγιες θέσεις τους. Πρόσφατα συζητήθηκε στη βρετανική Βουλή των Λόρδων το θέμα της επανένωσης μετά από πρωτοβουλία του Εργατικού λόρδου Νταμπς, ο οποίος τάσσεται υπέρ, όπως λίγοι ακόμα. Ο 89χρονος λόρδος ρώτησε εάν έχουν γίνει συζητήσεις μεταξύ Ελλάδας και Βρετανίας για την επιστροφή των Γλυπτών, για να λάβει την απάντηση του υφυπουργού Πολιτισμού λόρδου Πάρκινσον ότι ο Μπόρις κατά τη συνάντησή του με τον Μητσοτάκη, τον Νοέμβριο, του κατέστησε σαφές ότι «το Βρετανικό Μουσείο λειτουργεί ανεξάρτητα από την κυβέρνηση, πράγμα που σημαίνει ότι οι αποφάσεις σχετικά με τη φροντίδα και τη διαχείριση των συλλογών του είναι θέμα των επιτροπών του».

Πρόσθεσε δε, ότι «η κυβέρνηση υποστηρίζει πλήρως τη θέση που έχουν λάβει οι επίτροποι». Δηλαδή την παραμονή των Γλυπτών στο Βρετανικό Μουσείο. Επανέλαβε το γνωστό επιχείρημα των Βρετανών –που ωστόσο φαίνεται να ανατρέπεται από καινούργια δεδομένα– ότι τα Γλυπτά αποκτήθηκαν νομίμως από τον Ελγιν και πρόσθεσε: «Το Βρετανικό Μουσείο είναι πάντα πρόθυμο να εξετάσει πιθανό δανεισμό, αλλά αυτό προϋποθέτει την αναγνώριση της νόμιμης ιδιοκτησίας που έχει επί των αντικειμένων αυτών».

από efsyn