Στην τελική ευθεία η ρουλέτα των επικουρικών

 Γράφει η Αντριάνα Βασιλά

Η αντίστροφη μέτρηση για το νέο επικουρικό σύστημα που θα ισχύσει από την 1η Ιανουαρίου 2022 ξεκίνησε εν μέσω αντιδράσεων από την αντιπολίτευση και τα συνδικάτα, που έχουν ήδη εξαγγείλει κινητοποιήσεις. Η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας επιμένει να υποεκτιμά το τεράστιο κόστος μετάβασης στο νέο σύστημα και υπόσχεται τεράστιες αυξήσεις, έως και 68%, για τους νέους ασφαλισμένους, εφόσον βέβαια οι επενδύσεις των εισφορών τους… πάνε κατ’ ευχήν.

Έτσι, από το νέο έτος οι νεοεισερχόμενοι στην αγορά εργασίας σε κλάδους στους οποίους είναι υποχρεωτική η επικουρική ασφάλιση δεν θα υπάγονται στον Κλάδο Επικουρικής Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ (ΕΤΕΑΕΠ), αλλά στο νέο ταμείο που θα συσταθεί με την ονομασία ΤΕΚΑ (Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης).

Σε μεταγενέστερο χρόνο, πιθανόν από την 1η Ιανουαρίου 2023, θα δοθεί η δυνατότητα προαιρετικής υπαγωγής και των νέων εργαζομένων έως 35 ετών, ακόμη κι αν έχουν ήδη χρόνο ασφάλισης στο ΕΤΕΑΠ.

● Για κάθε ασφαλισμένο θα δημιουργεί ένας ατομικός λογαριασμός («κουμπαράς»), όπου θα τοποθετούνται οι εισφορές του και θα επενδύονται από τη διοίκηση του ασφαλιστικού ταμείου.

● Ο ασφαλισμένος θα έχει την επιλογή να διαλέξει ανάμεσα σε τρία επενδυτικά προφίλ: συντηρητικό, ισορροπημένο και «επιθετικό», ενώ θα μπορεί να αλλάζει προφίλ επενδύσεων ανά τρία έτη.

● Οι εισφορές των ασφαλισμένων θα παραμείνουν στα ίδια επίπεδα με σήμερα, δηλαδή 6,5% από την 1η Ιανουαρίου 2021 και 6% από την 1η Ιουνίου του 2022, όπως προέβλεπε ο νόμος Κατρούγκαλου, που ψηφίστηκε το 2016.

“Χέρι” από τους δανειστές

Καθώς οι εισφορές των νέων ασφαλισμένων δεν θα εισρέουν πια στο δημόσιο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, δημιουργείται ένα μεγάλο χρηματοδοτικό κενό για την κάλυψη των συντάξεων, τόσο των νυν συνταξιούχων όσο και των ασφαλισμένων άνω των 35 ετών. Σύμφωνα με τις αναλογιστικές μελέτες που συνοδεύουν το νομοσχέδιο, το λεγόμενο «κόστος μετάβασης» ανέρχεται σε 49 έως 78 δισ. ευρώ (ενδεικτικά, το πρώτο Μνημόνιο ανήλθε σε 80 δισ. ευρώ).

Όμως, τόσο ο Κωστής Χατζηδάκης όσο και ο αρμόδιος υφυπουργός Πάνος Τσακλόγλου επιμένουν να… σβήνουν το τεράστιο αυτό ποσό, συνυπολογίζοντας τη «θετική επίδραση από την επένδυση των εισφορών στην οικονομία». Έτσι υποστηρίζουν ότι το «πραγματικό» κόστος είναι 120.000.000 ευρώ ετησίως για τα επόμενα 50 χρόνια.

Όσα υποστηρίζουν οι υπουργοί δεν ήταν αρκετά για να πείσουν τους δανειστές, που απαίτησαν και πέτυχαν να εισαχθεί στο νομοσχέδιο ειδική πρόβλεψη για την κάλυψη του κενού.

Ο υπουργός Εργασίας αποφάσισε να «θυσιάσει» το νομοθετημένο κονδύλι – ίσο με 0,5% του ΑΕΠ – που προοριζόταν για την απόδοση μερίσματος κάθε χρόνο σε χαμηλόμισθους και χαμηλοσυνταξιούχους, το οποίο ανέρχεται σε περίπου 800.000.000 ευρώ ετησίως!

Θα ήταν εντελώς διαφορετικά τα πράγματα εάν επρόκειτο για ένα νέο σύστημα που θα συστηνόταν εξαρχής, το οποίο κάλλιστα θα μπορούσε να είναι (και) κεφαλαιοποιητικό, χωρίς ωστόσο να διαταράσσει τις οικονομικές και συνταξιουχικές προσδοκίες περίπου 5 εκατομμυρίων νυν και μελλοντικών συνταξιούχων.

Πλήρης ανασφάλεια

Ειδικότερα πάντως, με βάση τις μελέτες, οι προσδοκίες για το νέο επικουρικό σύστημα φαίνεται να «στερούνται σιγουριάς».

1. Όσοι ενταχθούν στο «νέο» κεφαλαιοποιητικό σύστημα (υποχρεωτικά οι νεοεισερχόμενοι από 1.1.2022 στην αγορά εργασίας και προαιρετικά οι ήδη μισθωτοί κάτω των 35 ετών και οι νέοι ελεύθεροι επαγγελματίες), θα βλέπουν κάθε μήνα τις εισφορές που θα πληρώνουν στον «ατομικό κουμπαρά», χωρίς όμως να γνωρίζουν ακριβώς τι μέλλει γενέσθαι στο τέλος. Διότι όλα θα εξαρτώνται από τις μελλοντικές αποδόσεις και, κυρίως, από την αξία κατά τη ρευστοποίηση. Όπως και οι αξίες στο χρηματιστήριο.
2. Σε περίπτωση κατάρρευσης των αξιών (χρηματιστήριο), σύμφωνα με το νομοσχέδιο θα έρχεται το κράτος να εγγυηθεί την επιστροφή των εισφορών (συν τον πληθωρισμό, μείον τα έξοδα διαχείρισης). Ωστόσο, δεν προβλέπεται κάποιο επασφάλιστρο προς τούτο. Εκτός και εάν το κόστος αυτό το πληρώνουν αποκλειστικά (και πάλι) οι φορολογούμενοι (η επόμενη γενιά εργαζομένων). Άρα, κάθε φορά το κόστος θα μετακυλίεται στους επόμενους…
   Σε κάθε περίπτωση, επιστροφή (μόνο) των εισφορών σημαίνει μείωση των συντάξεων της τάξης του 30% – 35% εν σχέσει με το υφιστάμενο σύστημα.
3. Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι, λόγω της (εσωτερικής) ανάπτυξης, θα ωφεληθεί και το υφιστάμενο Επικουρικό (ΕΤΕΑΕΠ). Ωστόσο οι νέοι εργαζόμενοι θα ασφαλίζονται στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα. Άρα δεν προκύπτει οικονομική «αιμοδότηση» του (παλαιού) Επικουρικού. Μονό όφελος, μια τυχόν ενίσχυση των μισθών των «παλαιών» εργαζομένων, κάτι που ωστόσο πρέπει να επιστραφεί στο πλαίσιο ενός ανταποδοτικού συστήματος (μεγαλύτερη εκροή από το ΕΤΕΑΕΠ για συντάξεις).
4. Με βάση την οικονομική μελέτη του ΙΟΒΕ το ετήσιο κόστος από τη μετάβαση στο νέο σύστημα είναι μόλις 120 εκατ. ευρώ. Και αυτό καθώς ενσωματώνει τα «οφέλη» από τη γενικότερη οικονομική ανάπτυξη. Ωστόσο οι αλλαγές και οι επιπτώσεις στο Ασφαλιστικό μετριούνται με αναλογιστικές μελέτες. Και η αντίστοιχη μελέτη της (κρατικής) Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής ανεβάζει το κόστος μετάβασης (οικονομικό κενό) στα 78 δισ. ευρώ. Εάν δεν περικοπούν μελλοντικά οι (επικουρικές) συντάξεις των ήδη συνταξιούχων, αλλά και όσων προσδοκούν να λάβουν τη σύνταξη τα επόμενα χρόνια (ήδη μισθωτοί). Και αυτό το κόστος θα το πληρώσουν φυσικά οι τότε φορολογούμενοι.
5. 
   
6. από topontiki