Πως τα κατάφερε η Κίνα

 Γράφει η Πελαγία Καρπαθιωτάκη

Το 2020 ήταν μια ταραχώδης χρονιά για όλο τον κόσμο καθώς η παγκόσμια κοινότητα βρέθηκε αντιμέτωπη με μια πρωτοφανή υγειονομική κρίση αλλά και τις οικονομικές επιπτώσεις αυτής λόγω των παρατεταμένων lockdown. Σε αυτή τη διπλή πρόκληση, οι περισσότερες χώρες “παγιδεύτηκαν” στο δίλημμα, δημόσια υγεία ή οικονομία.

Η Κίνα ήταν η μόνη μεγάλη χώρα στον κόσμο που από την πρώτη στιγμή έλαβε ξεκάθαρη στρατηγική στην “ανάσχεση” της κρίσης, θέτοντας ως πρώτη και μοναδική προτεραιότητα την προστασία της δημόσιας υγείας κατορθώνοντας έτσι σε σύντομο χρονικό διάστημα να αντιμετωπίσει την πανδημία στο εσωτερικό της χώρας κι έπειτα να λάβει τα απαραίτητα οικονομικά μέτρα για τη στήριξη της οικονομίας της. Το αποτέλεσμα αυτής της στρατηγικής είναι εντυπωσιακό καθώς η Κίνα είναι η μόνη μεγάλη οικονομία που κατόρθωσε για το έτος 2020 να επιτύχει θετικό ρυθμό ανάπτυξης που άγγιξε το 2,3% και να θέσει ως στόχο για το 2021 πάνω από το 6%.

Το 2021, ενώ οι περισσότερες χώρες συνεχίζουν να καταβάλουν προσπάθειες για την ανάσχεση της πανδημίας, η Κίνα όπως όλα δείχνουν έχει εισέλθει στην μετά-COVID εποχή και σχεδιάζει το μέλλον με αισιοδοξία. Το 2021 αποτελεί κομβική στιγμή στη σύγχρονη ιστορία της Κίνας, ενώ επιπλέον έχει έναν ιδιαίτερο συμβολισμό για το ΚΚΚ καθώς είναι η 100ή επέτειος από την ίδρυσή του (1921), κι έτσι ολοκληρώνεται μια περίοδος με μοναδικά επιτεύγματα για τον κινεζικό λαό, με σημαντικότερο την επίτευξη του πρώτου από τους δύο εκατονταετείς στόχους (China’s two centennial goals) που είναι η «οικοδόμηση μιας μέτρια ευημερούσας κοινωνίας από όλες τις πλευρές» δηλαδή μιας κοινωνίας που να διασφαλίζεται η βελτίωση της ζωής όλων των ανθρώπων της και παράλληλα να επιτυγχάνει την εξάλειψη της απόλυτης φτώχειας.

Έχοντας ως “οδηγό” της πολιτικής του ατζέντας τους δύο εκατονταετείς στόχους (China’s two centennial goals), ο κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ από την πρώτη στιγμή ανάληψης των καθηκόντων του, έθεσε τέσσερις προτεραιότητες (Four Comprehensives), οι οποίες συνέβαλαν αποφασιστικά ώστε στις 25 Φεβρουαρίου 2021, να ανακοινώσει ένα μοναδικό επίτευγμα τόσο για την Κίνα όσο και για ολόκληρο τον κόσμο που είναι η εξάλειψη της απόλυτης φτώχειας, βγάζοντας από αυτή τα τελευταία 98,99 εκατομμύρια κατοίκων της υπαίθρου, ενώ ταυτόχρονα και οι τελευταίες 832 κομητείες και 128.000 χωριά αφαιρέθηκαν από τη λίστα φτώχειας.

Κίνα και success story

Σύμφωνα με τα στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών, η Κίνα πέτυχε αυτό το στόχο, τη στιγμή που το 2020, για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, λόγω της πανδημίας, αυξήθηκαν κατά 71 εκατομμύρια οι άνθρωποι που ζουν κάτω από τα όρια της απόλυτης φτώχειας παγκοσμίως. Έτσι λοιπόν, η Κίνα κατάφερε να εκπληρώσει 10 χρόνια νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα του ΟΗΕ, τον πρώτο από τους 17 στόχους για την αειφόρο ανάπτυξη όπως αυτοί έχουν προσδιοριστεί από τα Ηνωμένα Έθνη. Για να γίνει καλύτερα αντιληπτό το μέγεθος του επιτεύγματος αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι η οικονομική άνοδος της Κίνας από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 μέχρι σήμερα έχει συμβάλλει στη μείωση της παγκόσμιας φτώχειας κατά 70%, σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Για την επίτευξη αυτού του εγχειρήματος εφαρμόστηκε ένα σχέδιο δράσης με οριζόντιες και κάθετες πολιτικές παρεμβάσεις θέτοντας ως πρωταρχικό στόχο την εξάλειψη της απόλυτης φτώχειας και παράλληλα υιοθετώντας μια στρατηγική για την αναζωογόνηση της υπαίθρου καθώς αυτή αποτελεί βασική προϋπόθεση για την επίτευξη του δεύτερου εκατονταετούς στόχου (2049) που είναι «η οικοδόμηση μιας σύγχρονης σοσιαλιστικής χώρας που θα ευημερεί, θα είναι δημοκρατική και πολιτιστικά προηγμένη».

Τα τελευταία οκτώ χρόνια, πάνω από 3 εκατομμύρια αξιωματούχοι του δημόσιου τομέα “εγκατέλειψαν” τις πόλεις και τις οικογένειες τους και στάλθηκαν στα χωριά προκειμένου να καταπολεμήσουν τη φτώχεια από “την πρώτη γραμμή”, σχεδιάζοντας και υλοποιώντας ένα σχέδιο δράσης «πόρτα-πόρτα», ενώ παράλληλα η κεντρική κυβέρνηση δαπάνησε περίπου 246 δισεκατομμύρια δολάρια για την αντιμετώπιση του προβλήματος.

Η εξάλειψη της απόλυτης φτώχειας και η αναζωογόνηση της υπαίθρου αποτελεί έναν ενδιάμεσο στόχο για την επίτευξη του δεύτερου εκατονταετούς στόχου που είναι «η Κίνα να γίνει χώρα υψηλού εισοδήματος έως το τέλος του 14ου πενταετούς σχεδίου (το 2025) και να διπλασιαστεί το μέγεθος της οικονομίας (GDP) της έως το 2035».

Σχέδιο για ενέργεια-κλίμα 

Επιπλέον, στις αρχές Μαρτίου 2021, κατά τη διάρκεια των «Δύο συνεδρίων» (“Two Sessions”), των δύο κορυφαίων πολιτικών οργάνων της Κίνας (NPC και CPPCC) εγκρίθηκε το 14ο Πενταετές Σχέδιο όπου προσδιορίστηκαν όχι μόνο οι στόχοι και οι μεταρρυθμίσεις που θα συμβάλλουν στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της Κίνας για την περίοδο 2021-2025, και οι μακροπρόθεσμοι στόχοι έως το έτος 2035 αλλά παράλληλα δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στην κλιματική αλλαγή επιβεβαιώνοντας τα βασικά στοιχεία του οράματος της Κίνας για το κλίμα και την ενέργεια όπως αυτά είχαν αρχικά παρουσιαστεί το 2015 και για τα οποία δεσμεύτηκε ο κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ στα τέλη του 2020.

Συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται στο εγκεκριμένο 14ο Πενταετές Σχέδιο, η Κίνα δεσμεύεται ότι την περίοδο 2021-2025 θα καταφέρει ανά μονάδα ΑΕΠ να μειώσει κατά 18% τις εκπομπές άνθρακα και κατά 13,5% τη χρήση ενέργειας, ενώ μακροπρόθεσμα θα μεγιστοποιήσει τις εκπομπές άνθρακα έως το 2030, και θα επιτύχει μηδενικές εκπομπές έως το 2060.

Τα τελευταία χρόνια, η κινεζική οικονομία έχει να επιδείξει μοναδικά επιτεύγματα στην παγκόσμια ιστορία όπως αυτά που αναφέρθηκαν παραπάνω. Μόλις σαράντα χρόνια μετά το “άνοιγμα” της χώρας, το έτος 2020 η Κίνα κατάφερε να γίνει η 2η οικονομία στον κόσμο, ενώ υστερεί μόλις 6,2 τρις δολάρια από τις ΗΠΑ, σε σχέση με τα 7,1 τρις δολάρια που ήταν το 2019. Αυτό σημαίνει ότι πιθανότατα η κινεζική οικονομία θα καταφέρει να περάσει την αμερικανική λίγα χρόνια νωρίτερα από ό,τι αναμενόταν, ίσως το 2026.

Οι αλλαγές που συντελούνται σε παγκόσμιο επίπεδο ως συνέπεια της ανακατανομής πλούτου δημιουργούν έντονη αμηχανία και εκνευρισμό στη Δύση καθώς επιδιώκεται να παρουσιαστεί η Κίνα ως «κίνδυνος» για την παγκόσμια τάξη κυρίως λόγω του μοντέλου διακυβέρνησης που έχει επιλεγεί από τον κινεζικό λαό και το οποίο είναι υπεύθυνο για τα επιτεύγματα που αναφέρθηκαν παραπάνω.

Όμως αυτή η προσπάθεια εντάσσεται στην ιστορικά εδραιωμένη δυτική αντίληψη που εμπεριέχει μια εγωκεντρική και επεκτατική λογική της κυριαρχίας η οποία στηρίζεται στην αποκλειστικότητα. Η ιδεολογία της Δύσης θεωρεί ότι είναι η ακριβής έκφραση και ο μόνος πιστός ερμηνευτής της ιστορικής κίνησης. Απόδειξη αυτής της αντίληψης είναι το φημισμένο έργο του Fukuyama για το “Τέλος της Ιστορίας”.

Συνεργασία Δύσης-Κίνας 

Όπως αναφέρει ο Κονδύλης: «Υπάρχει διάσταση ανάμεσα στον τρόπο με τον οποίο κατανοεί κάποιος τον εαυτό του και στην αντικειμενική πορεία της ιστορίας, και γι αυτό είναι βέβαιο ότι θα εκδηλωθούν αντιφάσεις και συγκρούσεις. Η συνεχής πλανητική επέκταση, οι δημογραφικοί και οι οικολογικοί παράγοντες, η όξυνση των αγώνων κατανομής ακόμη και μεταξύ των δυτικών κρατών θα οδηγήσουν το δυτικό σχήμα κοινωνικής οργάνωσης να περιέλθει σε κρίση και οι αρχές που προάσπιζε (π.χ. ελεύθερο εμπόριο, παγκοσμιοποίηση κ.α.) θα μπορούσαν να στραφούν εναντίον του». Όπως κι έγινε. Ένας αντικειμενικός παρατηρητής του διεθνούς συστήματος μπορεί εύκολα να διαπιστώσει την κρίση των αρχών που έχει περιέλθει ο φιλελεύθερος κόσμος.

Όμως η Κίνα, όπως αναφέρει ο Κίσινγκερ στο βιβλίο του “Παγκόσμια Τάξη” (2015), «δεν αποτελούσε μια ιεραποστολική κοινωνία με τη δυτική έννοια του όρου. Επεδίωκε να εμπνεύσει τον σεβασμό κι όχι να προσηλυτίσει. Αυτή η λεπτή γραμμή δεν μπορούσε ποτέ να παραβιαστεί. Η αποστολή της ήταν οι επιδόσεις της, τις οποίες οι ξένες κοινωνίες όφειλαν να αντιληφθούν και να αναγνωρίσουν. Η Κίνα δεν είχε επιδιώξει να εξάγει το πολιτικό της σύστημα. Αντιθέτως είδε άλλους λαούς να στρέφονται σε αυτό. Υπό την έννοια αυτή επεκτάθηκε όχι μέσα από τις κατακτήσεις αλλά μέσα από μια διαδικασία ώσμωσης».

Η Δύση δεν μπορεί πλέον να είναι ο μοναδικός ερμηνευτής της ιστορικής κίνησης και οφείλει να εγκαταλείψει την εγωκεντρική και επεκτατική λογική της κυριαρχίας η οποία στηρίζεται στην αποκλειστικότητα γιατί ο κόσμος αλλάζει. Αντ’ αυτού, η Δύση και η Κίνα οφείλουν να αναζητήσουν “κοινό τόπο” συνεννόησης ή αλλιώς μια τρίτη κουλτούρα, που δεν θα είναι ούτε δυτική ούτε ανατολική, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι παγκόσμιες προκλήσεις.

Τον Ιανουάριο του 2021, ο κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπινγκ στην ομιλία του για το οικονομικό φόρουμ του Νταβός, έδωσε μια εναλλακτική πρόταση για την παγκόσμια τάξη του 21ου αιώνα που θα στηρίζεται στην πολυμέρεια, στο σεβασμό της μοναδικότητας των λαών κι όχι στη μοναδικότητα του ενός, στη συνεργασία και τη διαβούλευση προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι παγκόσμιες προκλήσεις και να διασφαλιστεί η παγκόσμια ειρήνη. Το ιδεολόγημα του “Τέλους της Ιστορίας”, το οποίο κάποιοι βιάστηκαν να προσδιορίσουν, θα πρέπει να σταματήσει να επαναφέρεται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, γιατί κανένας από όσους σήμερα κατοικούμε σε αυτό τον πλανήτη δεν θα έχουμε την ευκαιρία να το διαπιστώσουμε…

από slpress