Στην αγκαλιά της Κίνας εξωθείται το Ιράν

Γράφει ο Κώστας Μελάς

Ο τρόπος που η Κίνα αντέδρασε στην αμερικανική επίθεση εναντίον του Σουλεϊμανί αντανακλά τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τα συμφέροντά της. Κάλεσε τις ΗΠΑ και το Ιράν σε αυτοσυγκράτηση. Αναμενόμενη κίνηση, αφού στην τρέχουσα χρονική περίοδο αυτό που κυρίως ενδιαφέρει το Πεκίνο είναι η οικονομική εξάπλωση, μέσω της κατασκευής του νέου "Δρόμου του Μεταξιού".

Αυτό σημαίνει ότι έχει ανάγκη σταθερότητας στην Μέση Ανατολή και κυρίως στον Κόλπο του Ομάν. Ενέργειες που λειτουργούν αποσταθεροποιητικά και θέτουν σε κίνδυνο τον κινεζικό σχεδιασμό, αυξάνοντας την αβεβαιότητα, αποτελούν πρόβλημα και αντιμετωπίζονται αρνητικά από την κινεζική ηγεσία. Αυτό ισχύει και για δυνάμεις που βρίσκονται στο νέο "Δρόμο του Μεταξιού" και για δυνάμεις που δρουν στον περίγυρο.

Στο πλαίσιο αυτό, η Κίνα επιδιώκει την καθεστωτική σταθερότητα στο Ιράν, αφού από εκεί προμηθεύεται πετρέλαιο (στην Κίνα διοχετεύεται περίπου το ένα τρίτο του παραγόμενου ιρανικού πετρελαίου). Επίσης, το Ιράν αποτελεί τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της Κίνας στην περιοχή. Εκτός όμως από αυτά, λόγω της γεωγραφικής θέσης του, το Ιράν αποτελεί το κλειδί για την ολοκλήρωση του Δρόμου του Μεταξιού.

Ο Κόλπος του Ομάν αποτελεί το σημείο-κλειδί για την πρόσβαση της Κίνας σε περιοχές πλούσιες σε ενεργειακούς πόρους μέσω του Ινδικού Ωκεανού, αλλά και για τη σύνδεσή της με τις εσωτερικές περιοχές της Ευρασίας. Αυτός είναι ο λόγος που το Πεκίνο προσπαθεί να διατηρήσει ισορροπημένη σχέση μεταξύ Ιράν και Σαουδικής Αραβίας, υψώνοντας έναν τοίχο προστασίας μεταξύ των δύο κρατών.

Το Ιράν, όμως, καταλαμβάνει σημαντικότερη θέση στην κινέζικη στρατηγική, δεδομένου ότι η Σαουδική Αραβία και τα υπόλοιπα μικρότερα κράτη του Κόλπου βρίσκονται κάτω από την αμυντική ομπρέλα των ΗΠΑ και φιλοξενούν στο έδαφός τους αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις. Ως εκ τούτου, αντιμετωπίζονται διαφορετικά από τους Κινέζους στρατηγιστές.

Η Κίνα έχει ανάγκη το Ιράν

Εάν το ισλαμικό καθεστώς του Ιράν εισερχόταν σε τροχιά αποσταθεροποίησης θα αποτελούσε μεγάλο πλήγμα για τα κινέζικα συμφέροντα. Θα ήταν οπισθοδρομούσε την προσπάθεια που καταβάλλει του Πεκίνου για τη δημιουργία ενός πολυπολικού κόσμου. Επομένως, η σύγκρουση ΗΠΑ-Ιράν είναι στην πραγματικότητα κάτι ευρύτερο και αφορά πρωτίστως την Κίνα. Όπως έγραψε ο Robert Kaplan “This isn’t about Iran. It’s about China” (New York Times, 26.06.2019).

Όπως είναι γνωστό, η κινέζικη οικονομία έχει ζωτική ανάγκη από μεγάλες ποσότητες ενέργειας και ως εκ τούτου η Κίνα είναι καθαρός εισαγωγέας πετρελαίου. Οι μισές ποσότητες προέρχονται από την περιοχή του Περσικού Κόλπου. Το αμερικανικό ναυτικό διατηρεί τον έλεγχο των θαλασσίων οδών του εμπορίου. Επίσης, οι ΗΠΑ ελέγχουν τη δυτική πλευρά του Περσικού Κόλπου, μέσω της Σαουδικής Αραβίας και των εμιράτων.

Ως εκ τούτου, η Κίνα χρειάζεται οπωσδήποτε να ελέγχει ή τουλάχιστον να μην εχθρική η ανατολική πλευρά του Περσικού Κόλπου, δηλαδή το Ιράν, για να αποφύγει δυνάμει τον αποκλεισμός της από τα ενεργειακά αποθέματα του Περσικού. Ο Κόλπος του Ομάν δεν χωρίζει μόνο το Ομάν από το Ιράν, αλλά επίσης το Ομάν από το Πακιστάν. Στη νοτιοδυτική γωνία του Πακιστάν, κοντά στα σύνορα με το Ιράν, η Κίνα έχει κατασκευάσει στο λιμάνι του Gwadar, υποδομές για αποθήκευση και μεταφορά  εμπορευματοκιβωτίων.

Από εκείνη την εμπορική βάση της και από τη ναυτική βάση που επίσης διαθέτει, είναι σε θέση να "ελέγχει" τις θαλάσσιες μεταφορές μέσω των Στενών του Ορμούζ. Στην ουσία η Κίνα βρίσκεται στην περιοχή. Το λιμάνι του Gwadar αποτελεί σημείο-κλειδί για το θαλάσσιο "Δρόμο του Μεταξιού". Με την τροπή που έχουν πάρει οι αμερικανοϊρανικές σχέσεις, το πιθανότερο είναι ότι οι δεσμοί Κίνας-Ιράν θα γίνονται ολοένα και στενότεροι.

από slpress