Η μετά θάνατον λύτρωση

Γράφει ο ΞΕΝΟΦΩΝ Α. ΜΠΡΟΥΝΤΖAΚΗΣ

Ηλίας Μαγκλίνης

Είμαι όσα έχω ξεχάσει

Μια αληθινή ιστορία

Εκδόσεις: Μεταίχμιο

Σελ.: 264

Όταν πήρα να ξεφυλλίζω το τελευταίο μυθιστόρημα του Ηλία Μαγκλίνη που κυκλοφόρησε πρόσφατα στα βιβλιοπωλεία, ασυνείδητα συνδέθηκα με το προηγούμενο μυθιστόρημά του, «Πρωινή γαλήνη».

Μάλιστα, προς στιγμή, μπερδεύτηκα, καθώς αναρωτήθηκα αν επρόκειτο για μια επανέκδοσή του με νέο εξώφυλλο… «Μα το έχω ξαναδιαβάσει», αναλογίστηκα. Προφανώς, επρόκειτο για ένα άλλο βιβλίο, καινούργιο, που το πρώτο πρόσωπο στην αφήγηση με έπιασε από τα μέσα, σαν ένας παλιός ανοιχτός λογαριασμός. Αισθάνθηκα ότι είχα αφήσει μια ιστορία ανολοκλήρωτη και, αιφνιδίως κι απρόσμενα, συνδεόμουν με το νήμα της ολοκλήρωσής της. 

Η πρώτη αίσθηση παρέμενε και το νέο αυτό μυθιστόρημα με συνέδεε έντονα με το προηγούμενο. Διέκοψα για λίγο την ανάγνωση για να φέρω στο μυαλό μου την «Πρωινή γαλήνη». Ναι. Πρόκειται για τον Δημήτρη από τα Βοδενά που, απόμαχος πια από τις πτήσεις, τρέμει από τον φόβο του μήπως το χέρι τού πατέρα του τον τραβήξει στο σκοτάδι. Ξαναγυρίζω στο εξώφυλλο για να εντοπίσω τη διευκρίνηση «Μια αληθινή ιστορία» και επιστρέφω στην ανάγνωση σαν εθελοντής αιχμάλωτος. Τώρα που το ξεκίνησα, θα το πάω σερί.

Για μια ακόμα φορά, ο συγγραφέας χρησιμοποιεί την Ιστορία όχι ως παρελθόν αλλά ως συνέχεια, ως ένα παρόν που μας ακολουθεί επίμονα, ως μια ανολοκλήρωτη συζήτηση που συνεχίζεται, σαν να είμαστε ό,τι έχουμε ξεχάσει! Μερικές φορές, οι άνθρωποι που έχουν ζήσει ένα βαρύ βίωμα θέλουν να το αφήσουν πίσω, να το ακουμπήσουν στο παρελθόν, να το θάψουν στη σιωπή, να προσποιηθούν ότι δεν το έζησαν. Θέλουν να λυτρωθούν από την τυραννία μιας αγιάτρευτης πληγής που μεταφέρει τον πόνο από γενιά σε γενιά. Σε αυτή την αληθινή ιστορία, ο πατέρας του αφηγητή ζει την ανάμνηση όλων αυτών που ήθελε να μην είχαν υπάρξει. Η σιωπή του, όμως, είναι λαλίστατη και συντριπτική. Ωστόσο, όλοι, λίγο πολύ, είμαστε κρίκοι μιας αδιάρρηκτης συνέχειας που μεταφέρει τον έναν κόσμο στον άλλον. Μήπως ο εαυτός μας δεν είναι ένας κόσμος γεμάτος άγνωστες πτυχές από μισοτελειωμένες ιστορίες που ζητούν μέσα μας μια λυτρωτική διέξοδο; Αυτή τη διέξοδο πραγματεύεται ο συγγραφέας που, εν τέλει, τραβά από το χέρι τον νεκρό, πλέον, πατέρα του από το σκοτάδι ξανά στη ζωή!

Ιανουάριος του 1944: όλα ξεκινούν αλλά και συνεχίζονται από την ώρα που ο παππούς τού αφηγητή μεταφέρεται στο σπίτι του στο Αγρίνιο δολοφονημένος, θύμα του πρώιμου εμφύλιου σπαραγμού, πάνω σε μια πόρτα. Ο έφηβος γιος του τον κοιτά αποσβολωμένος καθώς βιώνει μια βίαιη ενηλικίωση. Μαζί με το άψυχο σώμα του πατέρα του ενταφιάζει και την ηλικία του. Γίνεται πλέον ένας άλλος, που θα υπομείνει σιωπηρά όλη του τη ζωή, παρά τις προσπάθειές του να συνδεθεί ξανά με τη χαμένη του μοίρα. Το μυθιστόρημα του Μαγκλίνη εξελίσσεται μέσα από ένα οικογενειακό δράμα, σύνηθες για την εποχή όσο και τραγικό. Το διχαστικό δίπολο αριστερός - δεξιός με τα δικά του θύματα και τις δικές τους αφηγήσεις. Ωστόσο, το μυθιστόρημα του Μαγκλίνη δεν είναι ακόμα ένα σπαρακτικό ή φορτισμένο πολιτικά, υπέρ της μιας ή της άλλης πλευράς, κείμενο. 

Δεν ενδιαφέρεται ούτε καν για τις ίσες αποστάσεις ή την αντικειμενικότητα. Αφηγείται την ιστορία μιας σιωπής, ενός εσωτερικού πένθους, μιας τραγωδίας που κανείς δεν θέλει τελικά να θυμάται ούτε μπορεί και να ξεχάσει. Είναι μια ιστορία γέννημα της Ιστορίας εν κρυπτώ, που δεν ζητά δικαίωση ούτε εκδίκηση, αλλά μια λύτρωση μέσα στη συνέχεια της ζωής. Και αυτή την αγωνία του πατέρα του παίρνει πάνω του ο Μαγκλίνης: τη μετά θάνατον λύτρωσή του.

από topontiki