Αρμένικο χτύπημα Τραμπ στον Ερντογάν

Γράφει ο Βαγγέλης Σαρακινός

Στα μέσα πίεσης προς τον Ερντογάν έβαλε ο Τραμπ και το ζήτημα της γενοκτονίας των Αρμενίων, με μια μικρή, αλλά ουσιαστική διαφοροποίηση από τους προκατόχους του. Ο Λευκός Οίκος κράτησε μεν την παράδοση και δεν χρησιμοποίησε τον όρο «γενοκτονία», ο τόνος της ανακοίνωσής του ήταν όμως εντονότερος απ’ ό,τι στο παρελθόν.

Ακολουθήστε μας στο Facebook Τελευταία Έξοδος 

«Σήμερα, θυμόμαστε το Meds Yeghern ( το Μεγάλο Έγκλημα) και τιμούμε τη μνήμη εκείνων που υπέφεραν σε μια από τις χειρότερες μαζικές θηριωδίες του 20ού αιώνα», ανέφερε η ανακοίνωση του Λευκού Οίκου, υιοθετώντας τον αρμενικό όρο για τις ανελέητες σφαγές και διώξεις περίπου ενάμιση εκατομμυρίων Αρμενίων το 2015.

Οι Αμερικανοί πρόεδροι εκδίδουν  εδώ και δεκαετίες ανακοίνωση στις 24 Απριλίου για την «Ημέρα Μνήμης των Αρμενίων», χωρίς όμως να αναφέρουν τον όρο «γενοκτονία», αφού οι ΗΠΑ δεν την έχουν αναγνωρίσει. Εξαίρεση υπήρξε μόνον ο Ρόναλντ Ρήγκαν, ο οποίος είχε χρησιμοποιήσει αυτόν τον όρο, κατά την διάρκεια δημόσιας εκδήλωσης για τα εγκαίνια του Μουσείου Ολοκαυτώματος στην Ουάσινγκτον.

Ο Λευκός Οίκος του Τραμπ κρατά αυτήν την «παράδοση». Περιγράφει ωστόσο τα γεγονότα ως «θηριωδίες», ενώ προχωρά και στην επισήμανση ότι οι ΗΠΑ δεσμεύονται να χρησιμοποιήσουν την μνήμη των τραγωδιών του παρελθόντος για την οικοδόμηση ενός πιο ειρηνικού κόσμου.

Κύκλος πιέσεων

Η ανακοίνωση αυτή του Λευκού Οίκου έρχεται σε μια περίοδο που οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις γνωρίζουν έναν νέο κύκλο έντασης με αφορμή την προσέγγιση Άγκυρας-Μόσχας  σε μια σειρά ζητημάτων. Από την συνεργασία στην συριακή κρίση μέχρι την στρατιωτική συνεργασία με αποκορύφωμα την αγορά του ρωσικού πυραυλικού συστήματος S-400.

Αυτή η διαφοροποιημένη τοποθέτηση του Λευκού Οίκου στο θέμα της γενοκτονίας της Αρμενίων προκάλεσε την αντίδραση της Άγκυρας και την κατηγορηματική απόρριψή της από το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο έκανε λόγο για «υποκειμενική αφήγηση» και «διαστρέβλωση της Ιστορίας».

Τον όρο «Μετς Γιεγκέρν» (Μεγάλο Έγκλημα) είχε χρησιμοποιήσει και ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα για να αναφερθεί στην γενοκτονία των Αρμενίων. Η περιγραφή ωστόσο των γεγονότων από τον Τραμπ ως «θηριωδίες» και η δέσμευση των ΗΠΑ «να χρησιμοποιήσουν την μνήμη των τραγωδιών του παρελθόντος» αποτελούν νέα στοιχεία. Μπορούν μάλιστα να ενταχθούν στον κύκλο των αμερικανικών πιέσεων προς την Άγκυρα, προκειμένου να ματαιώσει την αγορά των ρωσικών όπλων. Η τουρκική κυβέρνηση  όμως και ο Ερντογάν έχουν διαμηνύσει επανειλημμένα ότι το θέμα αυτό έχει κλείσει οριστικά και αμετάκλητα.

Το γεγονός αποκτά ιδιαίτερη σημασία καθώς τα ζητήματα που αφορούν τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις είναι πολλά και,  όπως άφησε να εννοηθεί ο Ερντογάν, επίκειται συνάντησή του με τον Αμερικανό πρόεδρο. Ο Ερντογάν ανέφερε μάλιστα ότι την συνάντηση την έχει ζητήσει ο Τραμπ και ότι μπορεί να γίνει «αυτές τις ημέρες».

Την τελευταία φορά που συναντήθηκαν πάντως οι πρόεδροι των ΗΠΑ και της Τουρκίας ήταν την 1η Δεκεμβρίου του 2018 στην Αργεντινή, στο περιθώριο της συνόδου των G20, η οποία δεν έλυσε πολλά ζητήματα. Ήταν άλλωστε σε δεύτερο πλάνο για τον Τραμπ, ο οποίος έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στην συμφωνία για την νέα ΝAFTA και στις επαφές με τον Κινέζο πρόεδρο.

Πυρ και μανία με τους Γάλλους

Το ζήτημα της αναγνώρισης της γενοκτονίας των Αρμενίων προκάλεσε τις προηγούμενες εβδομάδες εντάσεις και στις σχέσεις της Τουρκίας με την Γαλλία και την Ιταλία. Παρίσι και Ρώμη έχουν αναγνωρίσει επισήμως την Γενοκτονία και ο Ερντογάν αναφέρθηκε σε αυτό, ακόμη και λίγες ώρες πριν έρθει το «χαστούκι» και από τις ΗΠΑ.

Αν κοιτάξουμε αυτούς που προσπαθούν να μας δώσουν μαθήματα για τα ανθρώπινα δικαιώματα και για την «γενοκτονία των Αρμενίων», θα διαπιστώσουμε ότι «όλοι τους έχουν αιματηρό παρελθόν» τόνισε ο Ερντογάν, αναφερόμενος κυρίως στην Γαλλία. Ο Τούρκος πρόεδρος κατηγόρησε μάλιστα το Παρίσι για την γενοκτονία στην Ρουάντα. «Είναι προφανές ποιος σκότωσε 800.000 ανθρώπους στη γενοκτονία της Ρουάντας, μόλις πριν από 25 χρόνια. Οι υπεύθυνοι είναι οι Γάλλοι» είπε χαρακτηριστικά ο Ερντογάν πριν επεκταθεί και στον πόλεμο της Αλγερίας.

Η Γαλλία κατηγορείται βέβαια και από τις αρχές της Ρουάντας για συνεργασία με το καθεστώς Χούτου, που διέπραξε τη γενοκτονία του 1994, κάτι που αρνείται το Παρίσι. Η ένταση στις σχέσεις των δύο χωρών ανέβηκε πάντως, μετά την απόφαση της Γαλλίας να καθιερωθεί η 24η Απριλίου ως ημέρα μνήμης της αρμενικής γενοκτονίας του 1915.

Το Παρίσι απάντησε στον Ερντογάν, τιμώντας για πρώτη φορά επισήμως την επέτειο της γενοκτονίας των Αρμενίων, με τον πρωθυπουργό Εντουάρ Φιλίπ να μετέχει στην κεντρική εκδήλωση στην γαλλική πρωτεύουσα. Μάλιστα ο Γάλλος πρωθυπουργός κατέθεσε στεφάνι στο άγαλμα του Πατέρα Κομιτάς, ενός διανοούμενου που επέζησε από τους μαζικούς εκτοπισμούς των Αρμενίων και πέθανε στη Γαλλία.

Ο Φιλίπ απάντησε και στις οργισμένες αντιδράσεις του Ερντογάν, τονίζοντας ότι η Γαλλία «δεν θα επηρεαστεί από καμία πίεση και από κανένα ψέμα». Τόνισε επίσης ότι η μαζική σφαγή των Αρμενίων από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, διάδοχη οντότητα της οποίας είναι η Τουρκία, αποτέλεσε τον προάγγελο «των άλλων γενοκτονιών του 20ού αιώνα». Την ίδια ώρα πάντως, στην Κωνσταντινούπολη, οι τουρκικές αρχές απαγόρευσαν μια συγκέντρωση μνήμης για τη γενοκτονία των Αρμενίων, στην οποία μετείχε και μια ξένη αντιπροσωπεία.

Πηγή