Απομυθοποιώντας το νομοσχέδιο Μενέντεζ-Ρούμπιo

Γράφει ο Αλέξανδρος Τάρκας

Η κατάθεση στη Γερουσία των ΗΠΑ νομοσχεδίου που αναβαθμίζει την Ελλάδα και την Κύπρο στις στρατηγικές προτεραιότητες της υπερδύναμης στην Ανατολική Μεσόγειο αποτελεί αναμφισβήτητα θετική εξέλιξη, αλλά δεν πρέπει να θεωρείται πανάκεια επίλυσης όλων των προβλημάτων και, ειδικά, της επιθετικότητας της Τουρκίας.

Ακολουθήστε μας στο Facebook Τελευταία Έξοδος 

 Η αποτύπωση των πραγματικών διαστάσεων της πρωτοβουλίας του δημοκρατικού γερουσιαστή Ρ. Μενέντεζ και του ρεπουμπλικάνου Μ. Ρούμπιο είναι χρήσιμο να γίνει, λαμβάνοντας υπόψη τα ακόλουθα στοιχεία:

Πρώτον, πρόκειται για το αρχικό στάδιο διαδικασιών στη νομοθετική εξουσία και όχι για επικείμενη απόφαση της εκτελεστικής εξουσίας που θα έστρεφε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, το Πεντάγωνο και το Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας υπέρ των ελλαδικών και κυπριακών συμφερόντων και κατά της Τουρκίας. Τα κέντρα λήψης αποφάσεων της Ουάσινγκτον είναι μεν αρνητικά, έως πολύ αρνητικά, σε βάρος του προέδρου Ερντογάν, αλλά κύρια επιλογή παραμένει η συγκράτηση της Άγκυρας στη Δύση.

Είναι δε αρκετοί -ακόμα- οι Αμερικανοί αξιωματούχοι που προβλέπουν (μάλλον αβάσιμα, σύμφωνα με ελληνικές και ξένες πηγές) ότι μπορεί η τουρκική πλευρά να αναιρέσει την απόφαση προμήθειας των ρωσικών S-400. Η συγκεκριμένη προμήθεια από τη Μόσχα θα άλλαζε πολλά, σχεδόν τα πάντα. Προς το παρόν, ωστόσο, δεν πρέπει να αγνοείται ότι τον Οκτώβριο του 2017 (όταν δηλαδή είχαν ήδη εκδηλωθεί οι σοβαρές διαφωνίες ΗΠΑ-Τουρκίας) ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και ο τότε υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς είχαν ακούσει εν ψυχρώ, πίσω από τις κλειστές πόρτες, εγκωμιαστικά σχόλια του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για τον Ερντογάν.

Επίσης, αν και η αμερικανική πλευρά εμφανίζεται πρόθυμη (όπως αποδείχθηκε στο Στρατηγικό Διάλογο του Δεκεμβρίου και στις πρόσφατες επαφές του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Κατρούγκαλου στην Ουάσινγκτον) να εξετάσει ορισμένα «ειδικά αιτήματα» που εγείρει η Αθήνα για το Αιγαίο, δεν προβλέπεται πρόοδος όσο συνεχίζεται η ανησυχία μήπως ο κ. Ερντογάν διολισθήσει προς τη Μόσχα, ή προς αδιάλλακτες ισλαμικές απόψεις.

Και άλλοι συγκηδεμόνες

Δεύτερον, εντός της Γερουσίας, είναι απαραίτητο να βρεθούν και πολλοί άλλοι -κατά την παραδοσιακή ορολογία της ελληνικής διπλωματικής υπηρεσίας- «συγκηδεμόνες» του νομοσχεδίου Μενέντεζ-Ρούμπιο. Όπως, δηλαδή, είχε συμβεί με επιτυχία, αντιδρώντας στην εισβολή στην Κύπρο το 1974, στην αρχή της κρίσης με τα Σκόπια το 1992 και μετά την αναγνώριση από τη διοίκηση Μπους της ονομασίας «Δημοκρατία της Μακεδονίας» το 2004.

Με δεδομένη τη σφοδρή αντίδραση του τουρκικού λόμπι, μόνον μέσω του μεγάλου αριθμού γερουσιαστών «συγκηδεμόνων» θα εξασφαλιστεί η έγκριση του νομοσχεδίου από την Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας και, στη συνέχεια, από την Ολομέλεια. Προκειμένου δε να απαιτηθεί αλλαγή πολιτικής του Λευκού Οίκου, θα χρειαστεί προηγουμένως η υιοθέτηση ταυτόσημων διατάξεων και από τη Βουλή των Αντιπροσώπων.

Ακριβείς χρονικές προβλέψεις για τη λήψη αποφάσεων από τα δύο νομοθετικά σώματα θα ήταν αφελές να διατυπωθούν. Αν, πάντως, δεν υιοθετηθούν οι αρχικές προτάσεις Μενέντεζ-Ρούμπιο, θα πρέπει να αρχίσει νέα, χρονοβόρα, προσπάθεια ένταξης παρόμοιων διατάξεων σε άλλα νομοσχέδια.

Το εύρος του εθνικού εναέριου χώρου

Τρίτον, μεγάλη προσοχή απαιτείται στο σκέλος του νομοσχεδίου που προβλέπει υποβολή έκθεσης της διοίκησης Τραμπ προς το Κογκρέσο για την ενισχυμένη συνεργασία, σε θέματα ασφάλειας και ενέργειας, με τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς και για τις «κακοήθεις δραστηριότητες» της Ρωσίας και άλλων χωρών στην περιοχή. Η έκθεση, εντός τριμήνου, θα περιλαμβάνει και τις παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου από τουρκικά αεροσκάφη.

Ο μείζων κίνδυνος είναι να επανέλθει στην αμερικανική και τη συμμαχική ατζέντα το ζήτημα του εύρους του εθνικού εναερίου χώρου. Η Ελλάδα το ορίζει από το 1931, επί πρωθυπουργού Ελ. Βενιζέλου και υπουργού Αεροπορίας Αλ. Ζάννα, στα 10 ναυτικά μίλια, ενώ οι ΗΠΑ, η Τουρκία και το ΝΑΤΟ δέχονται το όριο των 6 μιλίων υπό το σκεπτικό ευθυγράμμισης με το εύρος των χωρικών υδάτων.

Ως αποτέλεσμα, η έκθεση προς τη Γερουσία δεν θα περιλαμβάνει τον πραγματικό, μέγιστο αριθμό των τουρκικών παραβιάσεων πέρα από το όριο των 10 μιλίων, αλλά τον επίπλαστο, μικρότερο αριθμό πέρα από τα 6 μιλίων. Παραμένει άγνωστο πώς και γιατί εντάχθηκε το κεφάλαιο για τις παραβιάσεις στο νομοσχέδιο και γιατί αρκετοί εν Αθήναις πανηγυρίζουν γι’ αυτή την πτυχή.

Παράλληλα, ιδιαίτερο ενδιαφέρον θα έχουν οι αναφορές της έκθεσης στη Ρωσία, καθώς οι αρμόδιοι θα εντάξουν εκτιμήσεις για την επιρροή της Μόσχας στην Ελλάδα και την ενεργειακή εξάρτηση. Ενδεχομένως και για τις, εν εξελίξει, διαδικασίες για τις ιδιωτικοποιήσεις λιμένων με έμφαση το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης.

Πηγή