Σοκ και Δέος, Αποσπάσματα από το βιβλίο της Ναόμι Κλάιν "Το Δόγμα του Σοκ"

"Ένας από εκείνους που διέβλεψαν μια μεγάλη ευκαιρία στην πλημμυρισμένη Νέα Ορλεάνη ήταν ο Μίλτον Φρίντμαν, ο μεγάλος γκουρού του ιδεολογικού κινήματος υπερ του αχαλίνωτου καπιταλισμού και ο άνθρωπος στον οποίο πιστώνεται το κανονιστικό πλαίσιο για τη σημερινή, υπερκινητική παγκόσμια οικονομία."

"Για περισσότερες από τρεις δεκαετίες ο Φρίντμαν και οι παντοδύναμοι οπαδοί του τελειοποιούσαν αυτήν ακριβώς τη στρατηγική: την αναμονή κάποιας μείζονος κρίσης προκειμένου να εκποιήσουν τμήματα της δημόσιας σφαίρας σε ιδιώτες ενόσω οι πολίτες ήταν ακόμα ζαλισμένοι από το σοκ και να μονιμοποιήσουν στη συνέχεια τις "μεταρρυθμίσεις"."

"...ο πόλεμος, ... σύμφωνα με τους δημιουργούς του στρατιωτικού δόγματος "Σοκ και Δέος", αποσκοπούσε στο να ελέγξει τη βούληση, την αντίληψη και την κατανόηση του αντιπάλου και, κυριολεκτικά, να τον καταστήσει ανίκανο να δράσει ή να αντιδράσει".

"Όταν άρχισα αυτή την έρευνα για το πως συνδέονται τα υπερκέρδη με τις τεράστιες καταστροφές, πίστευα ότι ήμουν αυτόπτης μάρτυρας μιας θεμελιώδους αλλαγής στον τρόπο με τον οποίο προωθείται σε όλο τον κόσμο η συστηματική εκστρατεία "απελευθέρωσης" των αγορών.  Όντας μέλος του κινήματος εναντίον της διόγκωσης της δύναμης των εταιρειών, που εγκαινιάστηκε το 1999 στο Σιάτλ ως ένα φαινόμενο παγκοσμίων διαστάσεων, είχα συνηθίσει να βλέπω φιλικές προς τις επιχειρήσεις πολιτικές να επιβάλλονται είτε μέσω ασφυκτικών πιέσεων στις συνόδους κορυφής του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου είτε ως προϋποθέσεις για τη χορήγηση δανείων από το ΔΝΤ.  Οι τρεις τυπικές απαιτήσεις (ιδιωτικοποιήσεις, κρατική απορρύθμιση και σημαντικές περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες) δεν ήταν καθόλου δημοφιλείς στους πολίτες, όμως όταν υπογράφονταν οι συμφωνίες, διατηρούνταν τουλάχιστον το πρόσχημα της αμοιβαίας συμφωνίας ανάμεσα στις κυβερνήσεις που βρίσκονταν σε διαπραγμάτευση, αλλά και της συναίνεσης από τους υποτιθέμενους ειδικούς.  Πλέον το ίδιο ιδεολογικό πρόγραμμα επιβαλλόταν με τα πιο σκληρά μέσα καταναγκασμού που θα μπορούσαν να υπάρξουν: υπό καθεστώς ξένης στρατιωτικής κατοχής ύστερα από μια εισβολή ή έπειτα από μια κατακλυσμιαία φυσική καταστροφή.  Φαίνεται ότι η 11η Σεπτεμβρίου έδωσε στην Ουάσινγκτον το πράσινο φως ώστε να σταματήσει να ρωτάει τις χώρες αν επιθυμούν την αμερικανική εκδοχή "του ελεύθερου εμπορίου και της δημοκρατίας" και να αρχίσει να την επιβάλλει με τη στρατιωτική ισχύ και την τακτική του "Σοκ και Δέος"."

"Το φαινόμενο γίνεται καλύτερα κατανοητό αν το ονομάσουμε "σύμπλεγμα του καπιταλισμού της καταστροφής"...  Πρόκειται, στην ουσία, για έναν παγκόσμιο πόλεμο που διεξάγεται σε όλα τα επίπεδα από ιδιωτικές εταιρείες οι οποίες αμείβονται για την ανάμειξή τους με δημόσιο χρήμα και είναι εξουσιοδοτημένες να προστατεύουν εις το διηνεκές το έδαφος των ΗΠΑ, αλλά και να εξολοθρεύουν το "κακό" στο εξωτερικό. ... Ο τελικός στόχος των εταιρειών που βρίσκονται στον πυρήνα του συμπλέγματος είναι να μετατρέψουν το μοντέλο της προσανατολισμένης στο κέρδος διακυβέρνησης, το οποίο προωθείται ταχύτατα σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης, στο συνήθη και καθημερινό τρόπο λειτουργίας του κράτους - σε τελική ανάλυση, μιλάμε για ιδιωτικοποίηση της κυβέρνησης".

"Ενώ οι αποικιοκράτες της εποχής του Άνταμ Σμιθ πλούτισαν αποκτώντας "ακαλλιέργητες γαίες" με ένα "ασήμαντο αντίτιμο", οι σημερινές πολυεθνικές βλέπουν τα κρατικά προγράμματα, τα δημόσια περιουσιακά στοιχεία και οτιδήποτε δε θα έπρεπε να είναι προς πώληση ως το νέο έδαφος που πρέπει να κατακτήσουν... Για τη Σχολή του Σικάγου (ιδεολογία του Μίλτον Φρίντμαν), τα κράτη είναι οι νέες αποικίες τις οποίες οι εταιρείες πρέπει να λεηλατήσουν με την ίδια ανηλεή αποφασιστικότητα και ενεργητικότητα που επέδειξαν οι κονκισταδόρες όταν μετέφεραν στην Ισπανία το χρυσό και το ασήμι των ΄Ανδεων... η Γουόλ Στριτ βλέπει "χρυσές ευκαιρίες" στο τηλεφωνικό δίκτυο της Χιλής, στην αεροπορική εταιρεία της Αργεντινής, στην πετρελαϊκή βιομηχανία της Ρωσίας, στο σύστημα ύδρευσης της Βολιβίας, στις δημόσιες ραδιοσυχνότητες των ΗΠΑ, στα εργοστάσια της Πολωνίας  - όλα οικοδομημένα με δημόσιο χρήμα, για να ξεπουληθούν στη συνέχεια για ένα ασήμαντο αντίτιμο.  Επιπλέον, υπάρχουν οι ευκαιρίες πλουτισμού που δημιουργούνται με τον εξαναγκασμό των κρατών να προστατεύουν με πατέντες και να βάζουν τιμή πώλησης σε μορφές ζωής και σε φυσικούς πόρους που ουδέποτε μέχρι σήμερα είχαν θεωρηθεί εμπορεύσιμα: σπόρους, γονίδια, το διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα."

"Όσο για την περίοδο της περιβόητης διαφθοράς και των ιδιωτικοποιήσεων στην Αργεντινή, αυτή εξυμνήθηκε σε μια επενδυτική έκθεση της Goldman Sachs ως η δημιουργία ενός "Γενναίου Νέου
Κόσμου"." 

"Στις περισσότερες χώρες του νότιου ημισφαιρίου αποκαλούν το νεοφιλελευθερισμό "δεύτερη αποικιοκρατική λεηλασία".  Κατά την πρώτη λεηλασία ο πλούτος ξεριζώθηκε από τη γη και στη δεύτερη αφαιρέθηκε από τα κράτη... το αίτημα να υπάρξει νόμος και τάξη μετά τη μεταφορά των κερδών στο εξωτερικό είναι, στην πραγματικότητα, ένας τρόπος για να νομιμοποιηθεί εκ των υστέρων η καταλήστευση - όπως ακριβώς οι Ευρωπαίοι αποικιοκράτες καθιστούσαν νόμιμες τις αρπαγές τους με συνθήκες."
"Οι παθιασμένοι με τις κρίσεις οπαδοί της Σχολής του Σικάγου είχαν, ... διατυπώσει την υπόθεση ότι μια κρίση υπερπληθωρισμού θα μπορούσε να δημιουργήσει τις συνθήκες σοκ που απαιτούνται για τις πολιτικές -σοκ.  Τώρα ο επικεφαλής οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας, ενός θεσμού που είχε δημιουργηθεί με τα χρήματα των φορολογουμένων εκατόν εβδομήντα οχτώ χωρών με αποστολή να βοηθάει στην ανοικοδόμηση και να ενισχύει τις αδύναμες οικονομίες, υποστήριζε ότι τα κράτη έπρεπε να χρεοκοπούν χάριν των ευκαιριών που θα δημιουργούνταν όταν θα ξαναχτίζονταν από τα ερείπια."

"Η πιο εκτεταμένη μαρτυρία προέρχεται από τον Ντέιβισον Μπαντού έναν πληροφοριοδότη που εργαζόταν στο ΔΝΤ και κατηγόρησε τον οργανισμό ότι "μαγείρευε" τα στοιχεία προκειμένου να καταδικάσει την οικονομία μιας χώρας που ήταν μεν φτωχή, αλλά είχε ισχυρή θέληση αντίστασης... Με γλαφυρότητα σπάνια για οικονομολόγο του ΔΝΤ ο Μπαντού άρχιζε την επιστολή του ως εξής: "Σήμερα παραιτούμαι από το προσωπικό του ΔΝΤ ύστερα από δώδεκα χρόνια... με όπλα τα φάρμακά σας και τα κόλπα σας, εφορμούσα σα γεράκι εναντίον των κυβερνήσεων και των λαών... Για μένα η παραίτησή μου είναι μια ανεκτίμητη απελευθέρωση... που θα μου επιτρέψει ... να ξεπλύνω τα χέρια μου ... από ... το αίμα εκατομμυρίων φτωχών και πεινασμένων ανθρώπων. ... Μερικές φορές αισθάνομαι ότι δεν υπάρχει αρκετό σαπούνι σε ολόκληρο τον κόσμο για να καθαριστώ απ΄όσα έκανα εν ονόματί σας"."

"... ο Μπαντού ... αντιμετώπιζε ολόκληρο το πρόγραμμα των διαρθρωτικών προσαρμογών του ΔΝΤ ως μια μορφή μαζικών βασανιστηρίων, καθώς "κυβερνήσεις και λαοί που ουρλιάζουν από τον πόνο υποχρεώνονται να γονατίζουν μπροστά μας τσακισμένοι, τρομοκρατημένοι και κομματιασμένοι, ικετεύοντας για ένα ίχνος λογικής και αξιοπρέπειας εκ μέρους μας.  Όμως εμείς γελάμε απάνθρωπα στα μούτρα τους και τα βασανιστήρια συνεχίζονται αμείωτα."΄