Τα ποιήματα και τα τραγούδια δεν πεθαίνουν

Του Σενέρ Λεβέντ

Ο Στέλιος, πατέρας της Ελευθερίας, είναι από το Τραχώνι. Το τωρινό Demirhan. Μας τραγούδησε τραγούδια του Καζαντζίδη....

Η Έλενα. Ο Αχιλλέας. Και ο Δημήτρης. Έγραψαν μαζί ένα τραγούδι. Το «Άκου Σενέρ». Με αυτή τη σύνθεση έβαλαν νότες στον σχισμένο μας χάρτη. Τις πίκρες του. Και αυτά που δεν ξεχνούμε σε πείσμα της λησμονιάς. Καθίσαμε σε ένα τραπέζι. Ο Στέλιος, πατέρας της Ελευθερίας, είναι από το Τραχώνι. Το τωρινό Demirhan. Μας τραγούδησε τραγούδια του Καζαντζίδη. Μας διηγήθηκε ιστορίες που συνέβησαν σαν ανέκδοτο. Όταν κάθεται σε τέτοια τραπέζια ο άνθρωπος γεμίζει με αγάπη. Με αδελφοσύνη. Θέλει να μην τελειώσει ποτέ η βραδιά. Να μην τον μολύνει καθόλου η έξω βρομιά. Οι νότες του Αχιλλέα και οι στίχοι της Έλενας ζωντανεύουν με τη μαγική φωνή του Δημήτρη:

«Eδώ ξεχάσαμε, Σενέρ, εδώ ξεχάσαμε ποιοι είμαστε, τι θέλουμε, τι χάσαμε […]».

Τέτοιες βραδιές περνούσαν πάντοτε αφήνοντας μέσα μου μια θλίψη, μια στυφή γεύση. Έτσι ήταν και μια χιονισμένη χειμωνιάτικη βραδιά στη Μόσχα. Δεν είχαμε ακόμα φτάσει στο 1974. Ακόμα δεν είχε συντελεστεί η μεγαλύτερη τραγωδία που βίωσε η πατρίδα μας. Και ήταν ακόμα ζωντανός και ανάμεσά μας ο Βανέζος, τον οποίο χάσαμε πριν μερικούς μήνες. Ήμασταν σε ένα μικρό, αλλά ζεστό και άνετο δωμάτιο στη φοιτητική εστία. Τέσσερα άτομα. Τρεις Κύπριοι και ένας ποιητής από την Τουρκία. «Γνώρισα έναν Τουρκοκύπριο στη ζωή μου και δεν μπόρεσα να τον ξεχάσω ποτέ. Τον Ντερβίς Καβάζογλου», είπε ο Βανέζος. Ύστερα παρατήρησε ξαφνικά πως ήμουν αφηρημένος και με ρώτησε τον λόγο. Και εγώ του είπα τι σκεφτόμουν εκείνη τη στιγμή: «Τι ωραίες που είναι τούτες οι φιλίες απόψε! Πώς ζεσταίνουν το μέσα του ανθρώπου. Αλλά φοβάμαι πως μόλις τελειώσει η βραδιά, μόλις εμείς σκορπιστούμε στα σπίτια μας, μόλις ξημερώσει, θα χαθεί αυτή η ομορφιά μέσα από τα χέρια μας».

Ήθελα πολύ να επισκεφθώ τον Βανέζο προτού πεθάνει, αλλά για κάποιο λόγο δεν τα κατάφερα. Μάθαινα τα νέα του από τον Λεωνίδα, που επίσης ήταν ένας από τους στενούς φίλους του Καβάζογλου. Μιλήσαμε μόνο μια φορά στο τηλέφωνο. Συναντήθηκαν οι φωνές μας μετά από χρόνια, εμείς δεν τα καταφέραμε. Ύστερα χάσαμε και τον Λεωνίδα. Ήταν ένας από τους ωραιότερους, τους γλυκύτερους, τους πιο φιλειρηνικούς ανθρώπους που γνώριζα ο Λεωνίδας. Ο Βανέζος έκανε το τελευταίο του καθήκον έναντι του Καβάζογλου και έφυγε. Έγραψε τα απομνημονεύματά του. Μας άφησε ένα βιβλίο. Τα απομνημονεύματά του μεταφράστηκαν στα τουρκικά.

Μια από τις σημαντικότερες βραδιές, γεμάτες με στοργή και αδελφοσύνη, ήταν μια βραδιά στο ξενοδοχείο Χίλτον στον νότο πριν χρόνια. Στον πρωτοχρονιάτικο χορό της Ένωσης Συντακτών. Ήταν στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Στη βραδιά εκείνη προσκλήθηκαν και Τουρκοκύπριοι πολιτικοί και δημοσιογράφοι για πρώτη φορά μετά από χρόνια. Τριάντα άτομα. Ζούσε ακόμα και ο Ραΐφ Ντενκτάς και βρισκόταν ανάμεσά μας εκείνη την βραδιά. Όπως και ο Μεχμέτ Κιουτσιούκ, γιος του δρα Κιουτσιούκ. Δεν το πίστευαν αυτό οι Ελληνοκύπριοι που γέμισαν ασφυκτικά τη μεγάλη αίθουσα του Χίλτον. Κάποιοι μου έδειχναν τον Ραΐφ και με ρωτούσαν: «Είναι πράγματι γιος του Ντενκτάς;». Ο Ραΐφ, που έκανε μια ομιλία από το μικρόφωνο, χειροκροτήθηκε θερμά από όλους. «Να γίνει ειρήνη και δεν πρόκειται να σας πυροβολήσω ποτέ ξανά», είπε ο Ραΐφ. Και εκείνη η βραδιά είχε μια στυφή γεύση. Και εκείνη η βραδιά ήταν γεμάτη με θλίψη και λύπη. Διότι μόλις τελείωνε η βραδιά θα διαλυόμασταν και, ξανά, πάλι στα σπίτια μας. Πάλι θα ξημέρωνε. Και θα μας μόλυναν και πάλι οι βρομιές που δεν θέλαμε να μας αγγίξουν. Θα θέλαμε να αναπνέουμε πιο πολύ τον γλυκό αέρα εκείνης της βραδιάς, αλλά δεν θα μπορούσαμε. Και οι πόρτες δεν θα άνοιγαν για άλλα είκοσι χρόνια μετά από εκείνη την βραδιά και θα βρισκόμασταν μεταξύ μας πάντα κατόπιν άδειας. Ακόμα και η αδελφοσύνη εκείνης της βραδιάς δεν θα μπορούσε να εμποδίσει τη δολοφονία των Σολωμού και Ισαάκ.

«Άκου Σενέρ», λες Έλενα. Άκουσα. Τραγούδα Δημήτρη. Να φύγει η σκουριά από τα αφτιά και την καρδιά μας. Να ζήσουμε αδελφικά σαν ένα ενιαίο και ελεύθερο δάσος. Δεν θα διαρκέσει για πάντα αυτή η νοσταλγία. Όλοι πεθαίνουν μια μέρα. Τα ποιήματα και τα τραγούδια δεν πεθαίνουν…