Δημοκρατία και ευτυχία

Σύμφωνα με νέα έρευνα, οι ευτυχέστεροι Ευρωπαίοι ζουν στην Ελβετία. Η εξήγηση όμως δεν βρίσκεται ούτε στην οικονομική τους ευμάρεια, ούτε στα πεντακάθαρα πεζοδρόμια στις πόλεις τους, ούτε στην όμορφη φύση γύρω από αυτές.

Όπως ανακάλυψαν οι Ελβετοί οικονομολόγοι Αλόις Στούτζερ και Μπρούνο Φρέιπερισσότερο καθοριστικός για την ευημερία των πολιτών της είναι ο μοναδικός τρόπος με τον οποίο κυβερνώνται.

Η ευτυχία δεν μπορεί ποτέ να βρεθεί χωρίς αρετή και δημοκρατία 

John Adams (1735-1826) συγγραφέας – νομικός και 2ος Αμερικανός Πρόεδρος

Συγκεκριμένα στην Ελβετία, διάφορα πολιτικά συστήματα συνυπάρχουν ταυτόχρονα, επειδή οι σημαντικές αποφάσεις δεν παίρνονται στη πρωτεύουσα, τη Βέρνη, αλλά στα 26 της καντόνια τα οποία και εφαρμόζουν τα δημοψηφίσματα. Πρόκειται για τα πιο ισχυρά εργαλεία της άμεσης δημοκρατίας καθώς επιτρέπουν στους πολίτες να τροποποιούν το Σύνταγμα, να ενεργοποιούν νέους νόμους, να καταργούν παλαιότερους και να ελέγχουν τον κρατικό προϋπολογισμό.

Όμως το επίπεδο συμμετοχής που το κάθε καντόνι επιτρέπει στους πολίτες του διαφέρει κατά πολύ. Σε ορισμένα, όπως αυτό της Βασιλείας, η κυβέρνηση πρέπει να συμβουλεύεται το εκλεκτορικό του σώμα όταν έχει να κάνει με δαπάνες πάνω από ένα ορισμένο πλαφόν, και αν οι ψηφοφόροι επιθυμούν να φέρουν ένα θέμα στην πολιτική ατζέντα, δεν απαιτούνται παρά λίγες υπογραφές. Και επειδή οι πιθανότητες επιτυχίας είναι μεγάλες, οι πολίτες αυτών των καντονιών έχουν ένα ισχυρό κίνητρο να συμμετέχουν στα κοινά. Όμως σε άλλα καντόνια, όπως στη Γενεύη για παράδειγμα, τα εμπόδια είναι μεγαλύτερα. Εκεί το πολιτικό σύστημα είναι περισσότερο σαν κοινοβουλευτική δημοκρατία, όπως και στη Γερμανία.

Οι Στρούτζερ και Φρέι ρώτησαν 6.100 Ελβετούς κατά πόσο είναι ευχαριστημένοι από τη ζωή τους και μετά συνέκριναν τις απαντήσεις τους με τις ευκαιρίες που αυτοί είχαν για επιρροή.

Το αποτέλεσμα: όσο περισσότερο συμμετείχαν στη λήψη πολιτικών αποφάσεων τόσο πιο ικανοποιημένοι ήταν με τις ζωές τους.

Αυτό δε είναι τόσο ισχυρό, ώστε η μετακίνηση από τη Γενεύη στη Βασιλεία- μέσα από στατιστικές μετρήσεις- συνέβαλλε περισσότερο στην συνολική ικανοποίηση για ζωή από ότι η αύξηση από το χαμηλότερο μισθολογικό επίπεδο ( περίπου 800 ευρώ) στο υψηλότερο μισθολογικό ( περίπου 3.200 ευρώ). Όπως φαίνεται, η πολιτική επιρροή και η συμμετοχή στα κοινά έχουν μεγαλύτερη επίδραση από ότι το μέγεθος του τραπεζικού μας λογαριασμού. Με άλλα λόγια η δημοκρατία και η άσκηση της κάνουν τους ανθρώπους ευτυχέστερους.

Είναι όμως οι πολίτες των ελβετικών καντονιών που επηρεάζουν τις πολιτικές αποφάσεις ευτυχέστεροι επειδή τα σχολεία, τα νοσοκομεία και οι δημόσιες πισίνες τους λειτουργούν καλύτερα;

Ή υπάρχει μια άμεση ικανοποίηση που πηγάζει από την ικανότητα να παίρνουν τη μοίρα της κοινότητας στα χέρια τους; Και σε αυτή την ερώτηση οι 2 οικονομολόγοι έχουν την απάντηση: σύμφωνα με τη μελέτη τους ισχύει σαφώς το δεύτερο. Κοιτάζοντας τους ξένους κατοίκους, που επίσης απολαμβάνουν τους καρπούς μιας καλύτερης διακυβέρνησης, αλλά δεν έχουν δικαίωμα ψήφου, παρατηρούν ότι η ευχαρίστηση ζωής τους στην άμεση δημοκρατία μειώνεται αισθητά σε σχέση με αυτή των πολιτών που συμμετέχουν ενεργά. Μια ευτυχισμένη λοιπόν χώρα, καταλήγουν οι Στούτζερ και Φρέι είναι αυτή στην οποία η πολιτική της δεν είναι ένα σπορ με τους πολίτες της απλούς θεατές.

Δημιουργείται επίσης ένας «ενάρετος κύκλος» καθώς σύμφωνα με έρευνα του οικονομολόγου Κάιτ Γκούβεν, όσο πιο ευτυχισμένοι είναι οι άνθρωποι, τόσο καλύτεροι πολίτες γίνονται, καθώς η ευτυχία προκαλεί υψηλότερο επίπεδο εμπιστοσύνης στους άλλους. Τέλος, οι ευτυχισμένοι άνθρωποι έχουν μεγαλύτερο σεβασμό στους νόμους, βοηθούν περισσότερο τους συνανθρώπους τους και κυρίως έχουν μεγαλύτερη επιθυμία να συμμετέχουν στα κοινά και να ψηφίζουν.

Θλιβερή ελληνική «πρωτιά» 

Η έρευνα αντανακλά, ασφαλώς, και καταγράφει την φθίνουσα και επιδεινούμενη πορεία της ζωής των κατοίκων της υπερχρεωμένης  Νότιας Ευρώπης. Έτσι η Ισπανία, η Ιταλία και η Πορτογαλία βρίσκονται στις θέσεις 36, 50 και 88 αντίστοιχα.  Η Κύπρος βρίσκεται στην 67η θέση, η Τουρκία 76η θέση, η Αλβανία στην 95η και η Ελλάδα στην… 102η!

Η χώρα μας μάλιστα έχει και την θλιβερή πρωτιά να εμφανίζει τις μεγαλύτερες απώλειες (1,5 βαθμό) και από τις 158 χώρες της λίστας! Η Ιταλία χάνει 0,764 βαθμούς και η Ισπανία χάνει 0,743.

ΠΗΓΗ: science archives