Φθινοπωρινά βαλκανικά στιγμιότυπα

 Του Γιώργου Κυριακού

1. Ο μικρός ψυχρός πόλεμος πριν γίνει θερμός;

Συμφωνία επετεύχθη μεταξύ Κοσόβου και Σερβίας για την ελεύθερη μετακίνηση Σέρβων και Κοσοβάρων πολιτών μετά από μια κρίση που κλιμάκωνε προς θερμό επεισόδιο. Στις αρχές του Αυγούστου ταραχές ξεκίνησαν στα εδάφη της σερβικής μειονότητας του Κοσόβου (βλ. φωτογραφία) μετά τη μονομερή απόφαση της κυβέρνησης της Πρίστινα για την αλλαγή των σερβικών πινακίδων σε οχήματα, όπως και την έκδοση τρίμηνης άδειας παραμονής για όσους έχουν σερβικό διαβατήριο.

Η κυβέρνηση Κούρτι, που αρνείται την Ένωση Σερβικών Δήμων του Κοσόβου (την οποία προβλέπει η διεθνής συμφωνία του 2013 στις Βρυξέλλες), βασίζει την αυθαιρεσία της στην πολεμική συγκυρία του πολέμου, όντας υποστύλωμα των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ. Εκτός από τη δύναμη της KFOR, που αριθμεί 4.000 στρατιωτικούς, η αμερικανική βάση του Μπόντστιλ, η μεγαλύτερη σε ευρωπαϊκό έδαφος, τροφοδοτεί το απύθμενο θράσος.

Η πρώτη συνάντηση Βούτσιτς-Κούρτι απέβη άκαρπη καθότι, όπως αποκάλυψε ο Βούτσιτς, ο Κούρτι ζήτησε: α) αμοιβαία αναγνώριση, β) πολεμικές αποζημιώσεις, γ) επανακαθορισμό της αλβανικής μειονότητας στο Πρέσεβο και στο Μπουγιάνοβατς, δ) επανεξέταση όλων των συμφωνιών με τη Σερβία. Ο Βούτσιτς επίσης αποκάλυψε ότι ομάδες αντιρώσων Τσετσένων δρουν κοντά στα εδάφη της σερβικής μειονότητας και δήλωσε: «Ό,τι και να συμβεί, δεν θα υπάρχουν αυτοκινητοπομπές προσφύγων. Θα σώσουμε τον λαό μας από το πογκρόμ». Ο γραμματέας του ΝΑΤΟ Στόλτενμπεργκ απείλησε ότι «η KFOR είναι έτοιμη να παρέμβει». Η KFOR ενισχύθηκε στα σύνορα, ενώ εμφανίστηκε και η ROSA, αστυνομική δύναμη με τεθωρακισμένα οχήματα και βαρύ οπλισμό – της οποίας η παρουσία δεν επιτρέπεται στο Βόρειο Κόσοβο και στα Μετόχια χωρίς την άδεια του διοικητή της KFOR και τεσσάρων Σέρβων δημάρχων, βάσει της συμφωνίας Κοσόβου-ΝΑΤΟ του 2013. Ο μικρός ψυχρός πόλεμος στη σκιά του μεγάλου συνεχίζεται…

2. Η μεγάλη Αλβανία αναβάλλεται

Οι εντολές των ΗΠΑ προς τη μητέρα-Αλβανία τηρούνται κατά γράμμα από τον Ράμα. Από εκεί πηγάζει και η αμερικανική υποστήριξη σε μια κυβέρνηση η οποία ετοιμάζεται να ανοίξει βιομηχανία πώλησης αλβανικής υπηκοότητας ή ξεπλύματος μαύρου χρήματος, παρ’ όλες τις αρνητικές κρίσεις της Ε.Ε. Τι συνέβη; Ο νέος πρόεδρος της Αλβανίας Μπαϊράμ Μπεγάι κατάπιε τη γλώσσα του μπροστά στην ΥΠΕΞ του Κοσόβου, Βιόσα Οσμάνι, η οποία ζήτησε κοινή αμυντική συμφωνία. Ο νέος πρόεδρος, εργαλείο πολιτικής του Ράμα, υποσχέθηκε την εκπροσώπησή του Κοσόβου στον ΟΗΕ, ενώ το αλβανικό κοινοβούλιο κατήγγειλε την εισήγηση του Ντικ Μάρτι προς το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, η οποία εμπλέκει τον Χακίμ Θάτσι, πολιτικό ηγέτη του UCK, σε εγκλήματα πολέμου. Η υποστήριξη αυτή, η οποία προβάλλεται ως πατριωτική κίνηση (και λειτουργεί εξισορροπητικά για την άρνηση της ένωσης του Κοσόβου με την Αλβανία), κρύβει και ένα άλλο γεγονός: ότι ο Θάτσι ήταν ο πολιτικός που ήθελε εξομάλυνση των σχέσεων με τους Σέρβους…

3. Μαυροβούνιο και η πολιτική με το σταυρό στο χέρι

Ο απερχόμενος πρωθυπουργός Ντριτάν Αμπάζοβιτς πίστευε ότι, με τον αέρα του εκσυγχρονιστή, μπορεί να τα βάλει με το κατεστημένο της διαφθοράς και να δώσει στη χώρα μια εσάνς μικρής Ευρώπης. Έτσι, με τη συμφωνία που έκλεισε με τη Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία, αναγνωρίζοντας την περιουσία της στο Μαυροβούνιο, πήγε κόντρα στο νεοεθνικιστικό και απόλυτα φιλοαμερικανικό κατεστημένο του προέδρου Τζουγκάνοβιτς – που χρειάζεται την ίδρυση μιας Αυτοκέφαλης Εκκλησίας ως πολιτικό εργαλείο. Η ίδια η οικογένεια Τζουγκάνοβιτς, παρά τη φλογερή πίστη που διακηρύττει, είναι εμπλεκόμενη σε δεκάδες σκάνδαλα. Ο Αμπάζοβιτς μπορεί να μην έβαλε και το κεφάλι του στον τορβά, εν τούτοις χάνει το αξίωμα του μετά την υπερψήφιση της πρότασης μομφής. Όσο για τη Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία, παρέδωσε το αυτοκέφαλο στην Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία, προκαλώντας την οργή της Βουλγαρικής. Ευλόγησον δέσποτα!

4. Αντιρώσοι πλην πτωχοί οι Βούλγαροι

Ο αντιπρόεδρος της βουλγαρικής κυβέρνησης Αλέξιεφ επισήμανε τα προβλήματα της Bulgargaz: έλλειψη εγγύησης ταμειακών ροών, αδυναμία προκαταβολικής πληρωμής, υπεραυξημένες τιμές. Έτσι, η βουλγαρική κυβέρνηση αποδέχτηκε μόνο μία από τις επτά συμφωνηθείσες προμήθειες υγροποιημένου φυσικού αερίου από την αμερικανική εταιρεία Cheniere διότι, όπως εξήγησε ο υπουργός Ενέργειας Χρίστοφ, είναι πολύ δαπανηρή υπόθεση. Αντ’ αυτής, οι Βούλγαροι σχεδιάζουν την αύξηση παροχής από την Τουρκία (ρωσικό φυσικό αέριο) και από το Αζερμπαϊτζάν. Ο Χρίστοφ δήλωσε μάλιστα έτοιμος να διαπραγματευτεί με την Gazprom.

Τους τελευταίους δύο μήνες, η τιμή του φυσικού αερίου που πωλείται από τον κρατικό προμηθευτή Bulgargaz υπερδιπλασιάστηκε. Μπορεί οι φιλοδυτικοί πολιτικοί να καταγγέλλουν ότι η προσωρινή κυβέρνηση σαμποτάρει τη σύνδεση Ελλάδας-Βουλγαρίας και ότι σπρώχνει τη χώρα πάλι στη Ρωσία, αλλά η πραγματικότητα είναι αδήριτη. Από την άλλη, ο φιλορώσος πρόεδρος Ράντεφ τοποθέτησε την ρωσικών τάσεων βουλευτίνα Ζλάτεβα διευθύντρια της Bulgargaz, καθώς και στελέχη εμπιστοσύνης του στην προσωρινή κυβέρνηση. Είναι πολύ πιθανόν στις βουλγαρικές εκλογές να κυριαρχήσει το δίλημμα «ελευθερία, ή πεθαίνουμε από το κρύο»; Άλλωστε ο έτερος αντιπρόεδρος Πεκάνοφ δήλωσε: «Ίσως δεν είναι ηθικό, αλλά βλέπουμε ότι το κάνουν και άλλες χώρες».

5. Τα απομεινάρια της άρσης του βέτο

Ακτιβιστές του Μακεδονικού Ιδρύματος (με διακηρυγμένο στόχο «μια κοινωνία σε δύο χώρες») τοποθετούν βουλγαρικές σημαίες σε μνημεία των Σκοπίων. Το βουλγαρικό κράτος χρηματοδοτεί τους Βουλγαρικούς Συλλόγους της διασποράς. Ανοίγει δεύτερος Βουλγαρικός Σύλλογος στην Οχρίδα υπό την επωνυμία ενός ακόμα συνεργάτη της κατοχής, του βασιλιά «Μπορίς Γ΄» (ο πρώτος, στο Μοναστήρι, είχε την επωνυμία του συνεργάτη του Άξονα  Ιβάν Μιχαήλοφ…). Και υψώνονται απαιτήσεις να απαλειφθεί ο όρος «βουλγαρική κατοχή» από τα σχολικά βιβλία. Επιπλέον, ο Βούλγαρος υπουργός Παιδείας προτείνει τροπολογία ώστε φοιτητές από τα Σκόπια να σπουδάζουν δωρεάν στα βουλγαρικά πανεπιστήμια. Αυτά δίπλα στην απειλή της φιλοαμερικανικής παγωνιάς… Όλα του γάμου δύσκολα κι η νύφη ξεπαγιασμένη.

6. Μετασεισμικές δονήσεις στη Μολδαβία;

Η πτώση της δημοτικότητας της φιλοδυτικής προέδρου Σάντου στη Μολδαβία, και η άνοδος του κόμματος του φιλορώσου πρώην πρωθυπουργού Ντόντον, ίσως προοιωνίζουν αλλαγές σοβαρές. Η πρόεδρος ακύρωσε το επίσημο καθεστώς της ρωσικής γλώσσας, εισήγαγε απαγόρευση των συμβόλων της νίκης στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο, έθεσε περιορισμούς στις διατραπεζικές συναλλαγές με τη Ρωσία και διέκοψε τις πτήσεις των ρωσικών αερογραμμών. Όμως τροφοδοτείται με ρωσικό φυσικό αέριο, το οποίο αδυνατεί να πληρώσει, σύμφωνα με τον διευθυντή της Moldovagaz, και ζητά πίστωση χρόνου! Επιπλέον έχει να αντιμετωπίσει τους δυσαρεστημένους αγρότες, αφού η Ρωσία επέβαλε εμπάργκο στα αγροτικά προϊόντα – πλην αυτών που εισάγει από την αποσχισθείσα Υπερδνειστερία.

Οι πονοκέφαλοι της Σάντου δεν έχουν τέλος: τώρα οι φιλορώσοι ηγέτες της αυτόνομης δημοκρατίας της Γκαγκαουζίας ζητούν να διαπραγματευθούν απευθείας με τους Ρώσους. «Η Μόσχα θα αναγκαστεί να προστατεύσει τους πολίτες της που ζουν στην Υπερδνειστερία, και το στρατιωτικό προσωπικό που σταθμεύει εκεί» δήλωσε ο Σεργκέι Λαβρόφ, κατηγορώντας τους ηγέτες της Ουκρανίας, της Μολδαβίας και της Ρουμανίας. Άραγε η Ρωσία θέτει τις δύο περιοχές υπό τον σχεδιασμό για ένωση με τη Ρωσία εφόσον κατακτηθεί και ο ουκρανικός Νότος; Να υπενθυμίσουμε ότι μια τεράστια αποθήκη σοβιετικών πυρομαχικών βρίσκεται στην Υπερδνειστερία, ενώ ο ρωσικός στρατός που σταθμεύει εκεί είναι πολλαπλάσιος του μολδαβικού…

από edromos