Έχει παρουσιαστεί αστάθεια στο καθεστώς του Κιέβου;

 

Γράφει ο Κωστής Μηλολιδάκης

Τι ακριβώς σηματοδοτούν οι σκληρές συγκρούσεις στο εσωτερικό της Ουκρανικής κυβερνητικής ελίτ και ποια η σημασία τους για τις μελλοντικές εξελίξεις; Συζητάμε το ζήτημα και παραθέτουμε ένα εξαιρετικό άρθρο του Αμερικανού μελετητή Gordon M. Hahn που συνδέει το θέμα με την εμφάνιση του “καθεστώτος του Μαϊντάν” το 2014.

Τελευταία παρατηρούμε μια εντεινόμενη αστάθεια του Ουκρανικού καθεστώτος. Ο Ζελένσκι έχει στραφεί εναντίον των πάντων: Αφού απαγόρευσε όλα τα πολιτικά κόμματα με εξαίρεση τις πολυάριθμες νεοφασιστικές ομάδες και τα αδύνατα κόμματα του πρώην προέδρου Ποροσένκο, του οποίου όμως απαγόρευσε την έξοδο από τη χώρα και αρχικά συνέλαβε, και της πρώην πρωθυπουργού Γιούλια Τιμοσένκο, έχει επίσης «εθνικοποιήσει» όλα τα ανεξάρτητα τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά ΜΜΕ ενώ στη χώρα βασιλεύει σιδερένια λογοκρισία και επιβάλλεται μαζική πλύση εγκεφάλου.

Ο Ζελένσκι όμως έχει προχωρήσει σε μαζικές εκκαθαρίσεις και πρώην στενών του συνεργατών ενώ βρίσκεται πλέον σε ευθεία σύγκρουση με τον επί οκτώ έτη κρυφό κυρίαρχο του Ουκρανικού κράτους, τον πρώην υπουργό εσωτερικών Αρσέν Άβακοφ, του οποίου η στενή συνεργάτης, Λιουντμίλα Ντενίσοβα, που ο ίδιος ο Ζελένσκι είχε διορίσει επίτροπο ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πρόσφατα καθαιρέθηκε με πρωτοβουλία του κόμματος των «Υπηρετών του Λαού», που πλέον, μετά την εκδίωξη όλων σχεδόν των υπόλοιπων κομμάτων από το Ουκρανικό κοινοβούλιο, διαθέτει πάνω από το 90% των εναπομενουσών εδρών.

Πριν από λίγες μέρες προχώρησε και στις καθαιρέσεις του παιδικού του φίλου και επικεφαλής της προεκλογικής του εκστρατείας Ιβάν Μπακάνοφ, τον οποίο είχε διορίσει επικεφαλής της Ουκρανικής Υπηρεσίας Ασφαλείας (SBU) καθώς και της Γενικής Εισαγγελέως της Ουκρανίας, Ιρίνα Βενεντίκτοβα. Οι καθαιρέσεις αυτές συνοδεύτηκαν από ιδιαίτερα προσβλητικά σχόλια, σύμφωνα με τα οποία τόσο η SBU όσο και οι δικαστικές υπηρεσίες είναι διάτρητες λόγω της μαζικής διείσδυσης σε αυτές Ρώσων πρακτόρων. Ιδιαίτερα η περίπτωση Μπακάνοφ, ο οποίος είναι ασαφές εάν επιπλέον έχει συλληφθεί, υπογραμμίζει την υστερία που έχει καταλάβει τον ίδιο τον Ζελένσκι, δεδομένου ότι ο Μπακάνοφ, σύμφωνα με τα Pandora Papers και την Guardian, είναι ο εγκέφαλος του δαιδαλώδους σχήματος off-shore εταιριών του προεδρικού κύκλου.

Οι τελευταίες εκκαθαρίσεις προχώρησαν μέχρι και τον διαβόητο ολιγάρχη Κολομοΐσκι, ο οποίος ήταν ο εμπνευστής της καθόδου του Ζελένσκι στις εκλογές, χρηματοδότησε την προεκλογική του εκστρατεία και τον στήριξε μέσω των τηλεοπτικών καναλιών που ελέγχει. Αν και ο Κολομοΐσκι, μαζί με τον συνεταίρο του, έχουν κλέψει 5,5 δισεκατομμύρια δολάρια από τις καταθέσεις της κάποτε μεγαλύτερης Ουκρανικής τράπεζας—σύμφωνα με την κατάθεση της πρώην διοικήτριας της Κεντρικής Τράπεζας της Ουκρανίας, Βαλερία Χοντάρεβα: «Μεγάλης κλίμακας συντονισμένες δόλιες ενέργειες των μετόχων της τράπεζας και της διοίκησής της οδήγησαν σε απώλειες 5,5 δις δολαρίων για την χώρα. Αυτό αποτελεί το 33% των καταθέσεων του πληθυσμού…[και] το 40% της νομισματικής βάσης της χώρας» —εξακολουθεί να διάγει βίο πλουσιοπάροχο μετακινούμενος μεταξύ Ελβετίας και Ισραήλ.

Αιφνιδιαστικά ο Ζελένσκι, λες και τον τσίμπησε μύγα, τάβαλε με τον Κολομοΐσκι μετά από τόσο καιρό που λειτουργούσε ως ο “άνθρωπός” του. Του πήρε(;) το Ουκρανικό διαβατήριο και κυρίως παρενοχλεί σοβαρά τους ανθρώπους του στη «στενή» του έδρα, την μεγάλη πόλη Ντνίπρο (Ντιεπροπετρόβσκ) που αποτελεί το “τσιφλίκι” του συστήματος Κολομοΐσκι. Έτσι, πριν λίγες μέρες, ο Ζελένσκι απαγόρευσε την επανείσοδο στην Ουκρανία και αφαίρεσε το διαβατήριο του επικεφαλής των μονάδων εδαφικής άμυνας της περιοχής αυτής Γεννάδι Κορμπάν, γεγονός που θεωρήθηκε ως κήρυξη πολέμου από την ομάδα Κολομοΐσκι.

Ο δήμαρχος του Ντνίπρο (Dnepropetrovsk), Μπόρις Φιλάτοφ κατηγόρησε τον Ζελένσκι ανοιχτά για σφετερισμό εξουσίας, ανέφερε το Politico στις 29 Ιουλίου, λόγω της απαγόρευσης επανεισόδου στην Ουκρανία του επικεφαλής της εδαφικής άμυνας του Ντνεπροπετρόφσκ Γεννάδι Κορμπάν. “Ελπίζω ότι πρόκειται απλώς για ένα τραγικό λάθος. Πραγματικά δεν θα ήθελα η κεντρική κυβέρνηση, εκμεταλλευόμενη το γεγονός ότι στη χώρα μας διεξάγονται εχθροπραξίες, να αρχίσει, ας πούμε, να δημιουργεί μια απολυταρχία”, δήλωσε ο Φιλάτοφ.

Η ραγδαία εντεινόμενη αστάθεια της κυβέρνησης Ζελένσκι, που πια καταρρέουν και οι πλέον εσωτερικοί αρμοί της, δημιουργεί το εύλογο ερώτημα: Σε ποιες δυνάμεις άραγε στηρίζεται πλέον ο Ζελένσκι;

Η απάντηση είναι ότι όσο ο στενός κύκλος περί τον Ζελένσκι απομονώνεται από τον Ουκρανικό λαό, τόσο περισσότερο παρεμβαίνουν οι Αμερικανοί και οι Άγγλοι που αποτελούν πλέον το βασικό υποστήριγμα μιας στενής ομάδας ανθρώπων που παίρνουν όλες τις αποφάσεις. Τελικά, δηλαδή, η Ουκρανία αυτή τη στιγμή διοικείται σχεδόν απευθείας από τους Αμερικανούς, έχοντας περιπέσει σε μια κατάσταση αντίστοιχη με εκείνην στην οποία είχε βρεθεί στο παρελθόν το Νότιο Βιετνάμ επί κυβερνήσεως του δικτάτορα Ντιεμ—ακόμη και ο βαθμός της απευθείας συμμετοχής των διάφορων Αμερικανικών υπηρεσιών στις εχθροπραξίες σήμερα στην Ουκρανία είναι απολύτως αντίστοιχος με εκείνον της συμμετοχής τους τότε στο Βιετνάμ, αφού η μεγάλη Αμερικανική διείσδυση άρχισε μετά την ανατροπή του Ντιεμ και όχι πριν.

Να υπενθυμίσουμε ότι η κυβέρνηση που στήριζαν οι Αμερικανοί στο Νότιο Βιετνάμ προ του 1963 διοικούνταν από τον δικτάτορα Νγκο Ντιεμ ο οποίος βαθμιαία αποξενώθηκε από όλο τον πληθυσμό και τις πολιτικές δυνάμεις της χώρας, διοικώντας με τρομοκρατία, ακραίο αυταρχισμό και νεποκρατία. Τελικά, οι Αμερικανοί βαρέθηκαν τον Ντιεμ, ιδιαίτερα μετά την πλήρη αποτυχία του να ελέγξει τις δυνάμεις του Απελευθερωτικού Μετώπου καθώς και την σύγκρουσή του με τους Βουδιστές, και ενθάρρυναν πραξικόπημα του στρατού εναντίον του, το οποίο εκδηλώθηκε την 1η Νοεμβρίου 1963 κάτω από την καθοδήγηση της κυβέρνησης Κέννεντι. Ο Ντιεμ εκτελέστηκε την επόμενη μέρα. Φυσικά, οι κυβερνήσεις που ακολούθησαν ήταν ανδρείκελα των Αμερικανών, η απομόνωσή τους δεν ξεπεράστηκε ποτέ και οι ΗΠΑ εξαναγκάστηκαν σε όλο και πιο άμεση επέμβαση στη χώρα, με τη γνωστή τελική έκβαση.

Το σχήμα δηλαδή είναι το εξής: Η κυβέρνηση Ζελένσκι αποξενώνεται όλο και περισσότερο από την κοινωνία των πολιτών ενώ οι διάφορες φατρίες της επιδίδονται σε αγώνες αλληλοεξόντωσης. Καταλύτης για αυτή την κατάσταση είναι οι καταστροφές που υφίσταται το Κίεβο στα στρατιωτικά μέτωπα. Ο Ζελένσκι δεν έχει άλλο στήριγμα από τους Αμερικανούς-Άγγλους-Πολωνούς, στους οποίους πλέον δίνει άμεσα λογαριασμό. Όμως, οι ξένοι υποστηρικτές του, και κυρίως οι Αμερικανοί, έχουν αρχίσει να ανησυχούν σοβαρά για την τροπή που παίρνουν οι εξελίξεις και για την αδυναμία του Ζελένσκι να αποκτήσει κοινωνικά στηρίγματα.

Όπως φαίνεται, ακόμα και την προσωπική ασφάλεια του Ζελένσκι έχουν αναλάβει οι Αμερικανοί. Έτσι, πρόσφατα ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, Τζέικ Σάλιβαν, αποκάλυψε ότι «η προσωπική ασφάλεια του Προέδρου Ζελένσκι είναι κάτι που μας απασχολεί» προσθέτοντας ότι οι ΗΠΑ βοηθούν στη «διευκόλυνση» της ασφάλειας του Ουκρανού ηγέτη, χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες.

Επομένως, η μεγάλη εσωτερική αστάθεια του στενού κύκλου περί τον Ζελένσκι ανοίγει το δρόμο για ενδεχόμενη εκδήλωση πραξικοπήματος από τον στρατό ή εξέγερσης. Και τα δύο είναι ανοικτά ως ενδεχόμενα αλλά είναι δύσκολο να συμβούν αυτή τη στιγμή: Το πρώτο θα συμβεί, ίσως, όταν οι Αμερικανοί θελήσουν να αντικαταστήσουν τον Ζελένσκι με τον αρχηγό του στρατού Ζαλούζνι, και η δεύτερη, αν εκδηλωθεί, θα είναι αποτέλεσμα της δράσης των ακραία εθνικιστικών/νεοφασιστικών σχηματισμών καθώς όλοι οι πολιτικοί σχηματισμοί που αμφισβητούν το Ουκρανικό εθνικιστικό αφήγημα έχουν περάσει δια πυρός και σιδήρου.

Όμως, καθώς η απομόνωση του στενού κύκλου του Ζελένσκι εντείνεται, τα ενδεχόμενα αυτά θα έρθουν στο προσκήνιο εφόσον καταρρεύσει ο Ουκρανικός στρατός στο Ντονμπάς, όπως αναμένεται και ήδη διαφαίνεται ότι θα συμβεί το ερχόμενο δίμηνο.

Από την άποψη αυτή, οι προειδοποιητικές βολές των Αμερικανών και οι εκφράσεις ανησυχίας τους για την ραγδαία επιδεινούμενη εσωτερική ισορροπία και ευστάθεια του περί τον Ζελένσκι ηγετικού κύκλου εντείνονται και είναι πλέον ευρύτατα ορατές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το αναλυτικό σχόλιο της 1ης Αυγούστου ενός από τους πλέον βασικούς σχολιογράφους επί εξωτερικών θεμάτων των New York Times, του Thomas L. Friedman, βραβευμένου τρεις φορές με το βραβείο Pulitzer. Γράφει ο Friedman:

«Αγαπητέ αναγνώστη: Ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν έχει τελειώσει. Και κατ’ ιδίαν, οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ ανησυχούν πολύ περισσότερο για την ηγεσία της Ουκρανίας απ’ ό,τι αφήνουν να εννοηθεί. Υπάρχει βαθιά δυσπιστία μεταξύ του Λευκού Οίκου και του προέδρου της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι – σημαντικά περισσότερη από ό,τι έχει αναφερθεί.

Και στο Κίεβο συμβαίνουν περίεργα πράγματα. Στις 17 Ιουλίου, ο Ζελένσκι απέλυσε τον γενικό εισαγγελέα της χώρας του και τον επικεφαλής της υπηρεσίας εσωτερικών πληροφοριών – ο σημαντικότερος ανασχηματισμός στην κυβέρνησή του μετά τη ρωσική εισβολή τον Φεβρουάριο. Θα ήταν το ισοδύναμο της απόλυσης από τον Μπάιντεν των Μέρικ Γκάρλαντ και Μπιλ Μπερνς την ίδια ημέρα. Αλλά δεν έχω ακόμη δει καμία αναφορά που να εξηγεί πειστικά περί τίνος επρόκειτο. Είναι σαν να μην θέλουμε να κοιτάξουμε πολύ προσεκτικά κάτω από την κουκούλα στο Κίεβο από φόβο για το τι διαφθορά ή καραγκιοζιλίκια θα μπορούσαμε να δούμε, όταν έχουμε επενδύσει τόσα πολλά εκεί. (Περισσότερα για τους κινδύνους επ’ αυτού σε μια άλλη μέρα.)»

Στο σημείο αυτό αξίζει να συζητήσουμε και ίσως να δούμε κάτω από την οπτική γωνία των εσωτερικών συγκρούσεων της Ουκρανικής πολιτικής ελίτ, το τελευταίο επεισόδιο στην αλυσίδα των Ουκρανικών εγκλημάτων: τον βομβαρδισμό των αιχμαλώτων πολέμου του συντάγματος Αζόφ στο κέντρο κράτησης Ολενίβκα κοντά στο χωριό Γελενόβκα του Ντονέτσκ στις 29 Ιουλίου, που οδήγησε στο θάνατο 50 αιχμαλώτων και στον τραυματισμό 65. Ο βομβαρδισμός έγινε με πλήγμα ακριβείας των νέο-αποκτηθέντων HIMARS, όπως αποδεικνύουν τα θραύσματα από τους πυραύλους που χρησιμοποιήθηκαν. Η θέση της κράτησης των αιχμαλώτων ήταν γνωστή από μήνες, δεδομένου ότι το κέντρο αυτό κράτησης είχε επισκεφθεί ομάδα του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού που διαπίστωσε ότι οι συνθήκες κράτησης συνάδουν με τη σύμβαση της Γενεύης.

Το κέντρο κράτησης των αιχμαλώτων μετά τον βομβαρδισμό.

Αυτή είναι μία από τις “ηπιότερες” φωτογραφίες—έχουν εμφανιστεί άλλες πολύ φρικτότερες.

Η αρχική εκδοχή των Ουκρανών ήταν ότι στην πραγματικότητα, ο βομβαρδισμός έγινε από τους Ρώσους για να αποκρυβεί ο βασανισμός και οι εκτελέσεις κρατουμένων. Παρά τη διάδοση αυτής της εκδοχής από τα Δυτικά ΜΜΕ, η αναξιοπιστία της είναι περισσότερο από προφανής—άλλωστε για το λόγο αυτό τα πιο σοβαρά Δυτικά ΜΜΕ προσέθεσαν την γνωστή επωδό ότι τόσο η Ρωσική όσο και η Ουκρανική εκδοχή δεν έγινε δυνατό να επιβεβαιωθούν ανεξάρτητα. Όμως, όλως περιέργως, την Ουκρανική εκδοχή έσπευσε να υπονομεύσει και ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου την ίδια μέρα λέγοντας ότι: «…εάν το χτύπημα προήλθε από την Ουκρανική πλευρά, σας υπόσχομαι καταρχήν ότι δεν το εννοούσαν, εντάξει;…» («Here’s the last thing I’d say, if it happened to be a Ukrainian strike, I promise you, number one, they didn’t mean to do that, right?»).

Ακολούθησαν οι οργισμένες δηλώσεις του νέο-ναζί, θεμελιωτή του Συντάγματος Αζόφ, Αντρέι Μπιλέσκι, ο οποίος, αν και θεωρεί ότι το έγκλημα οφείλεται στους Ρώσους, εν τούτοις προειδοποίησε ότι οι Αζόφοι θα βρουν και θα εξοντώσουν όποιον έχει συμμετάσχει στο βομβαρδισμό, όπου κι αν αυτός βρίσκεται. Εδώ, πολλοί διεθνείς παρατηρητές “διάβασαν” μια αμφισημία.

Την 1η Αυγούστου, ο αναπληρωτής διευθυντής των υπηρεσιών στρατιωτικής κατασκοπείας της Ουκρανίας, στρατηγός Βαντίμ Σκιμπίτσκι, σε συνέντευξη στην Βρετανική “The Telegraph” αποκάλυψε ότι οι Αμερικανοί είναι εκείνοι που παρέχουν δορυφορικές πληροφορίες στα Ουκρανικά HIMARS σε πραγματικό χρόνο. Ειδικότερα τόνισε ότι πριν από το χτύπημα οποιουδήποτε στόχου προηγείται άμεση επικοινωνία με τις υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ και ότι η Ουάσιγκτον μπορεί «να σταματήσει το χτύπημα εάν δεν της αρέσει ο στόχος που έχει επιλεγεί». Διερωτάται κανείς: γιατί άραγε ο ανώτερος εκπρόσωπος των υπηρεσιών πληροφοριών του στρατού να βγει τώρα και να κάνει τη σχετική ενημέρωση; Εδώ και πάλι, πολλοί διεθνείς παρατηρητές επισήμαναν ότι με αυτή την δήλωση ο Ουκρανικός στρατός έμμεσα ρίχνει την ευθύνη για το χτύπημα του κέντρου κράτησης και τη σφαγή των Αζόφων αιχμαλώτων στους Αμερικανούς.

Αλλά τι σχέση έχει η εντεινόμενη αστάθεια του Ουκρανικού καθεστώτος, που αποτελεί το θέμα μας, με τον βομβαρδισμό των αιχμαλώτων Αζόφων; Σύμφωνα με την υπόθεση που κάνουμε, και η οποία είναι μόνο μία από πολλές εναλλακτικές υποθέσεις, η απάντηση είναι ότι πρόκειται για προειδοποίηση των Αμερικανών προς τους ακροδεξιούς να μην επιχειρήσουν πραξικόπημα/εξέγερση κατά του Ζελένσκι, στον οποίο αυτή τη στιγμή ποντάρουν οι Αμερικανοί. Και ο στρατός (δηλαδή ο Ζαλούζνι), που είναι ο άλλος παράγοντας που αλληθωρίζει προς τον προεδρικό θώκο, σπεύδει να νίψει τας χείρας του, δείχνοντας έμμεσα τον ένοχο του βομβαρδισμού, ο οποίος φυσικά εξυπηρετεί και τον ίδιο στην εσωτερική διαπάλη.

*          *          *

Το θέμα της εντεινόμενης εσωτερικής αστάθειας του κυβερνητικού σχήματος του Κιέβου διερευνά, σε ένα εξαιρετικό από ιστορική, κοινωνιολογική και πολιτική άποψη άρθρο, ο Gordon M. Hahn, senior researcher at the Center for Terrorism and Intelligence Studies (CETIS), αναλυτής στο Corr Analytics και στην Geostrategic Forecasting Corporation του Σικάγο. Ο Gordon M. Hahn έχει συγγράψει πλήθος βιβλίων και μελετών και έχει διδάξει στα Αμερικανικά Πανεπιστήμια Boston, American, Stanford, San Jose State, και San Francisco State καθώς και στο St. Petersburg State University της Ρωσίας.

Το άρθρο μεταφράζουμε πλήρως και πιστά, ακριβώς στη μορφή που το έχει αναρτήσει ο συγγραφέας του.

 

*          *          *

 

ΕΧΕΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΕΙ ΑΣΤΑΘΕΙΑ ΣΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΟΥ ΚΙΕΒΟΥ;

29 Ιουλίου 2022

του Gordon M. Hahn

Οι δυτικοί ηγέτες, με επικεφαλής τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, έχουν επιλέξει έναν διαιωνιζόμενο πόλεμο δι’ αντιπροσώπων κατά της Ρωσίας, τουλάχιστον μέχρι να “κερδίσει” η Ουκρανία τον πόλεμο που ξεκίνησε όταν οι ρωσικές δυνάμεις εισέβαλαν στη δυτική γειτονική χώρα στις 24 Φεβρουαρίου. Ο Μπάιντεν έβγαλε τη γάτα από το σακί όταν δήλωσε ότι ο στόχος της μαζικής δυτικής στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας προς το Κίεβο είναι να προκαλέσει αλλαγή καθεστώτος ή τουλάχιστον την απομάκρυνση από την εξουσία του δημοφιλούς, αν και αυταρχικού, προέδρου της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν. Ωστόσο, καθώς οι στρατιωτικές δυνάμεις της Ουκρανίας σιγά-σιγά αποδυναμώνονται, αυξάνονται οι ενδείξεις για σημαντικές διαιρέσεις στους κόλπους του καθεστώτος, [που συνιστούν] προϋπόθεση για στρατιωτικά ή κρατικά πραξικοπήματα, εξεγέρσεις, επαναστάσεις και άλλες μορφές αλλαγής καθεστώτος.

Η αποσταθεροποίηση του καθεστώτος του Μαϊντάν μπορεί να αναμένεται προεκτείνοντας [στο μέλλον] ορισμένους παράγοντες και αποδεικνύεται όλο και περισσότερο από αρκετούς άλλους. Η προσδοκία της αποσταθεροποίησης υποστηρίζεται από: (1) το ιστορικό μοτίβο των στρατιωτικών ηττών που οδηγούν σε αποσταθεροποίηση ενός καθεστώτος και μερικές φορές σε κρατικά πραξικοπήματα ή επαναστάσεις και (2) την πραγματικά αδύναμη λαϊκή υποστήριξη του Zelenskiy. Η αποσταθεροποίηση του καθεστώτος φαίνεται στον αυξανόμενο αυταρχισμό του κράτους και στις διασπάσεις εντός της ελίτ του καθεστώτος. Αυτές οι τάσεις μόνο θα εντείνονται καθώς το Κίεβο θα αντιμετωπίζει περαιτέρω στρατιωτικές ήττες και ίσως την κατάρρευση του ουκρανικού στρατού και των συνδεδεμένων με αυτόν νεοφασιστικής κυριαρχίας εθνικών ταγμάτων, πιθανών υποψηφίων για την οργάνωση πραξικοπήματος ή κοινωνικής εξέγερσης.

Η στρατιωτική ήττα είναι συχνά η καμπάνα του θανάτου για τους πολιτικούς ηγέτες, τα καθεστώτα (τύπους διακυβέρνησης), ακόμη και τα κράτη. Για να βρει κανείς αποδείξεις για την αστάθεια που προκαλεί η στρατιωτική ήττα, δεν χρειάζεται να πάει πιο μακριά από την τοπική ιστορία της Ουκρανίας και του περίγυρού της, είτε ως μέρος της αυτοκρατορικής Ρωσίας είτε της ΕΣΣΔ. Η ήττα της Ρωσίας στον Ρωσοϊαπωνικό Πόλεμο του 1904 οδήγησε σε βίαιη κοινωνική αναταραχή κατά την τελικά αποτυχημένη, αλλά ευρεία και σχεδόν επιτυχημένη “επανάσταση” του 1905, η οποία επέβαλε μετασχηματισμούς του καθεστώτος, όπως η εγκαθίδρυση του κοινοβουλίου της Κρατικής Δούμας, οι ελεύθερες εκλογές στη Δούμα και η διακήρυξη και εφαρμογή πολλών κοινωνικών, πολιτικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η στρατιωτική αποτυχία της Ρωσίας στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο οδήγησε στην επανάσταση του Φεβρουαρίου 1917. Το καλοκαίρι του 1917 η αποτυχημένη “Επίθεση Κερένσκι” και η πορεία των Γερμανών προς την Αγία Πετρούπολη οδήγησαν στην κατάρρευση της οιονεί δημοκρατικής Προσωρινής Κυβέρνησης του Αλεξάντερ Κερένσκι και στο επιτυχές πραξικόπημα των Μπολσεβίκων τον Οκτώβριο. Η αναταραχή στην Ουκρανία κατά τη διάρκεια της επανάστασης, του πραξικοπήματος και του εμφυλίου πολέμου του 1917-1921 ήταν ένας διαβολικά ιλιγγιώδης ανεμοστρόβιλος χάους και βίας που προκλήθηκε από μια μυριάδα ανταγωνιστικών πολέμαρχων, ιδεολογιών και κινημάτων, ίσως μια πρόγευση του μέλλοντος στη σημερινή Ουκρανία. Οι αποτυχίες των σοβιετικών στρατευμάτων στο Αφγανιστάν στις αρχές της δεκαετίας του 1980, που οδήγησαν στην επακόλουθη αποχώρησή τους το 1985, αποτέλεσαν σημαντικό παράγοντα στην απόφαση του σοβιετικού κομμουνιστικού κομματικού κρατικού καθεστώτος να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις, την περεστρόικα του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, η οποία τελικά οδήγησε στην κατάρρευση τόσο του σοβιετικού κομματικού κρατικού καθεστώτος όσο και στη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης που δημιούργησε το σημερινό ανεξάρτητο ουκρανικό κράτος. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η εισβολή της Ρωσίας τον Φεβρουάριο θέτει υπό αμφισβήτηση την αδύναμη νομιμότητα, τη σταθερότητα και τη βιωσιμότητα του καθεστώτος του Μαϊντάν, πράγμα που μπορεί κάλλιστα να είχε ως στόχο ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν.

Το καθεστώς του Μαϊντάν είχε εξαρχής περιορισμένη νομιμοποίηση. Αρκεί να θυμηθούμε την ιδρυτική του πράξη – τη σφαγή από ελεύθερους σκοπευτές του Μαϊντάν στις 20 Φεβρουαρίου 2014 – κατά την οποία η νεοφασιστική πτέρυγα του κινήματος Μαϊντάν πυροβόλησε τις δυνάμεις ασφαλείας της διεφθαρμένης κυβέρνησης του Βίκτορ Γιανουκόβιτς αλλά κυρίως τους ίδιους τους διαδηλωτές του Μαϊντάν. Η γνώση στους κύκλους της ελίτ της αλήθειας αυτής της επιχείρησης υπό ψεύτικη σημαία [δηλ. ότι επρόκειτο για προβοκάτσια] ήταν μια κρυφή νάρκη που θα μπορούσε να ανατινάξει το καθεστώς του Μαϊντάν ανά πάσα στιγμή. Πράγματι, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας ο ίδιος ο νυν εν ενεργεία πρόεδρος της Ουκρανίας Volodomyr Zelenskiy αναφέρθηκε κρυφά στην παρανομία του καθεστώτος του Μαϊντάν και στην τρομοκρατική επίθεση των ελεύθερων σκοπευτών. Σε μια προφανή αινιγματική αναφορά στον αντίπαλό του, τον πρόεδρο Πέτρο Ποροσένκο (ο οποίος στην πραγματικότητα μπορεί να αντιτάχθηκε στους πυροβολισμούς) και στη σφαγή από τους ελεύθερους σκοπευτές στις 20 Φεβρουαρίου 2014, ο Zelenskiy σχολίασε: “Οι άνθρωποι που ήρθαν στην εξουσία με αίμα επωφελούνται από το αίμα” (www.pravda.com.ua/news/2019/02/26/7207718/). Αργότερα, κατήγγειλε την “εξαφάνιση των εγγράφων σχετικά με τη σφαγή” (https://interfax.com.ua/news/political/640586.html?fbclid=IwAR0K4kGEZPEfsmOQActT7UXn3A3yRBmawO5MuqcYe6OiIEQMa_JbxrZOHuU). Ήταν αυτή η φαινομενική ειλικρίνεια που οδήγησε στη σαρωτική εκλογή του Zelenskiy στην ουκρανική προεδρία. Κάποια μέρα μπορεί να τον σκοτώσει, και οι νεοφασίστες της Ουκρανίας είναι οι πρώτοι στη λίστα των πιθανών δραστών.

Την ίδια στιγμή, ακούμε συχνά ότι τα ποσοστά δημοτικότητας του προέδρου Ζελένσκι έχουν φτάσει σε επίπεδα Πούτιν μετά τη ρωσική εισβολή. Αυτό, ωστόσο, πρέπει να ψαχτεί λιγάκι για να έχουμε μια πιο ξεκάθαρη και βαθύτερη εικόνα. Την παραμονή του πολέμου, η διοίκηση Ζελένσκι ήταν εξαιρετικά αδύναμη, όπως και ο συνολικός κρατικός μηχανισμός της Ουκρανίας, διαιρεμένος από αμφιλεγόμενες πολιτικές, ιδεολογικές, ολιγαρχικές και εγκληματικές φατρίες. Ολόκληρη το ουκρανικό πολιτικό σύστημα ήταν τότε αντίθετο με τον Ζελένσκι. Τα ποσοστά δημοτικότητάς του είχαν πέσει στο 25-30%. Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις την παραμονή του πολέμου, ο Zelenskiy θα λάμβανε 23% και ο προκάτοχός του στην Bankovaya, Petro Poroshenko – 21%. Το κόμμα “Υπηρέτες του Λαού” ή “Slugy naroda” του Zelenskiy προηγούνταν των υπόλοιπων κομμάτων με 19 τοις εκατό, αλλά αυτό θα πρέπει να συγκριθεί με το 70 τοις εκατό που έλαβε όταν είχαν γίνει οι προηγούμενες εκλογές και το 14 τοις εκατό για το κόμμα “Ευρωπαϊκή Αλληλεγγύη” του Poroshenko (http://www.kiis.com.ua/?lang=ukr&cat=reports&id=1090&page=1&fbclid=IwAR0-qs5D-9Hli6YNeKunjtR9N-cAnTSISnB2vn5ot3PXmvd4Q5YGoqFxJwA). Αυτό σημαίνει ότι τα σημερινά υψηλά ποσοστά δημοτικότητας του Ζελένσκι κατά τη διάρκεια του πολέμου είναι σχεδόν σίγουρα ισχνά και επομένως εξαιρετικά ευάλωτα στη συνεχή ροή κακών ειδήσεων από το μέτωπο, παρά το ότι ο Ζελένσκι σφίγγει τις βίδες και χειραγωγεί τις πληροφορίες για την κατάσταση στο μέτωπο. Επιπλέον, ο Zelenskiy δίνει σίγουρα την εντύπωση ότι συμμετέχει και στην πραγματικότητα φαίνεται να εμπλέκεται πολύ στη διαμόρφωση της πολεμικής στρατηγικής της Ουκρανίας. Κάνει συχνές δημόσιες στρατιωτικές και στρατηγικές ανακοινώσεις και νυχτερινές αναφορές για το μέτωπο και τη γεωπολιτική κατάσταση. Αυτή η εμπροσθοβαρής θέση καθιστά τον πρόεδρο ακόμη πιο ευάλωτο στους πολιτικούς κινδύνους που περιβάλλουν τη στρατιωτική αποτυχία. Υπάρχουν και θα υπάρξουν πολλά ακόμη κακά νέα.

 

Πριν από τον πόλεμο, η χειραγώγηση των μέσων μαζικής ενημέρωσης, η απόλυτη παραπληροφόρηση και τα ψέματα αποτελούσαν σήμα κατατεθέν του καθεστώτος του ηθοποιού/παραγωγού Zelenskiy – ένα καθεστώς γεμάτο παραγωγούς, σεναριογράφους και επαγγελματίες δημοσίων σχέσεων. Η συγκάλυψη της πραγματικότητας από τον Zelenskiy με την πανταχού παρούσα πλέον μεταμοντέρνα εικονικότητα και τα ψεύδη της “στρατηγικής επικοινωνίας” αποκαλύπτονται και επιτείνουν την απονομιμοποιητική επίδραση του πολέμου. Η εικονική προσομοίωση, ωστόσο, απουσιάζει όταν πρόκειται για τον αυξανόμενο αυταρχισμό του ίδιου του μετά το Μαϊντάν καθεστώτος, τόσο πριν από τον πόλεμο, καθώς τα ποσοστά του Zelenskiy βυθίζονταν, όσο και μετά τον πόλεμο, ως σπασμωδική αντίδραση στην απειλή για τη σταθερότητα του καθεστώτος που έθετε ο πόλεμος.

Πριν από τον πόλεμο, ο Zelenskiy είχε αποδειχθεί ειδικός στο να αποξενώνει κάθε πολιτική δύναμη στη χώρα από την ομάδα του και το κόμμα του “Slugi naroda”, που πήρε το όνομά του από την επιτυχημένη τηλεοπτική εκπομπή του για έναν Ουκρανό πρόεδρο. Ο Ζελένσκι απαγόρευσε τους τηλεοπτικούς σταθμούς της αντιπολίτευσης, οι εισαγγελείς του απήγγειλαν κατηγορίες για προδοσία στον πρώην πρόεδρο Πέτρο Ποροσένκο και τον έθεσαν σε de facto κατ’ οίκον περιορισμό, αναδιαμόρφωσε το Ανώτατο Δικαστήριο κατά παράβαση του ουκρανικού συντάγματος και υπέγραψε νόμους που έκαναν διακρίσεις εις βάρος της ρωσικής γλώσσας και ουσιαστικά απαγόρευσαν στους ολιγάρχες να ασχολούνται με την πολιτική. Το μόνο τμήμα του πολιτικού φάσματος με το οποίο μπόρεσε να βρει ένα modus vivendi ήταν τα πιο εξέχοντα νεοφασιστικά κόμματα της Ουκρανίας. Για παράδειγμα, ο νεοφασίστας ιδρυτής του εξτρεμιστικού κόμματος Δεξιός Τομέας, διοικητής του ημιαυτόνομου Ουκρανικού Εθελοντικού Στρατού και εγκέφαλος του τρομοκρατικού πογκρόμ της Οδησσού στις 2 Μαΐου 2014, Ντμίτρο Γιάρος, έγινε επίσημος σύμβουλος του αρχηγού του Γενικού Επιτελείου των Ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων επί των ημερών του Ζελένσκι.

Μετά την έναρξη του πολέμου, ο Zelenskiy έθεσε όλα τα τηλεοπτικά κανάλια υπό ενιαία διοίκηση με ομοιόμορφη μετάδοση που δεν προσέφερε σχεδόν καμία διαφορετική φωνή. Απαγόρευσε όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης εκτός από το αρκετά εθνικιστικό κόμμα “Ευρωπαϊκή Αλληλεγγύη” του Ποροσένκο καθώς και τα πολυάριθμα αν και μικρά υπερεθνικιστικά, νεοφασιστικά.  “Οποιαδήποτε δραστηριότητα των πολιτικών με στόχο τη διάσπαση ή τη συνεργασία δεν θα επιτύχει”, εξήγησε ο Ζελένσκι (https://news.yahoo.com/ukraine-ban-11-political-parties-141310973.html?fr=sycsrp_catchall). Αλλά ο Ζελένσκι παίζει με τη φωτιά, καθώς τα ριζοσπαστικά κόμματα προετοιμάζονται να καταλάβουν την εξουσία με μια “εθνικιστική επανάσταση” από τότε που οι πρώτες βολές ελεύθερων σκοπευτών αντηχούσαν στο Μαϊντάν. Ο πόλεμος μπορεί να προσφέρει την ευκαιρία για ένα πραξικόπημα, καθώς η διοίκηση του Ζελένσκι βοηθά στην εγκαθίδρυση του αυταρχισμού [που λειτουργεί θετικά] για τους νεοφασίστες και καθώς οι αυξανόμενες ήττες και υποχωρήσεις στο μέτωπο υπονομεύουν τη νομιμότητα του καθεστώτος του Μαϊντάν.

Υπάρχουν αδιαμφισβήτητα σημάδια αυξανόμενης κομματικοποίησης, πόλωσης και διάσπασης στο εσωτερικό της ουκρανικής ελίτ, γεγονός που ωθεί τον Ζελένσκι να λάβει αυταρχικά αντίμετρα. Το πιο πρόσφατο σημάδι των αυξανόμενων ρήξεων ήταν η δημοσίευση από έναν πρώην βουλευτή της Rada που πρόσκειται στον Zelenskiy, τον Sergei Leshchenko, ενός σχεδίου προεδρικού διατάγματος που θα αφαιρούσε την υπηκοότητα από τον επιχειρηματία και πολιτικό προστάτη του Zelenskiy, Ihor Kolomoiskii. Καταζητούμενος για διάφορα εγκλήματα στις ΗΠΑ, ο Kolomoiskii ήρθε σε σύγκρουση με τον προκάτοχο του Zelenskiy, τον Poroshenko, και του αφαιρέθηκε το κυριότερο περιουσιακό του στοιχείο, η Privat Bank. Εκτός από τον Kolomoiskii, ο Hennadii Korban και δύο άλλοι συμπεριλήφθηκαν στο ίδιο σχέδιο διατάγματος. Ο Korban, όπως και ο Kolomoiskii, ήταν προστάτης των νεοφασιστικών εθελοντικών ταγμάτων που επανδρώθηκαν από τον Δεξιό Τομέα και άλλους νεοφασιστικούς τύπους κατά τη διάρκεια του πρώτου πολέμου στο Ντονμπάς, τα οποία πρόσφατα μετατράπηκαν σε Ουκρανικό Εθελοντικό Στρατό και Εθνικό Σώμα. Έτσι, ο Γιάρος [ο αρχηγός του Ουκρανικού Εθελοντικού Στρατού] υπέγραψε μαζί με άλλα 115 μέλη της ουκρανικής ελίτ, μεταξύ των οποίων και ο ισχυρός δήμαρχος του Κιέβου Βιτάλι Κλίτσκο, ένα ψήφισμα που απευθυνόταν στον Ζελένσκι για να μην προβεί σε μια τέτοια ενέργεια εναντίον του Κόρμπαν (και κατ’ επέκταση και του Κολομόισκι) με την αιτιολογία ότι μια τέτοια ενέργεια παραβιάζει το σύνταγμα (https://www.facebook.com/dyastrub/posts/pfbid0vA6f26FMacYCyPwpmvtUhhLUqiLRwrRsk3kNcXUYvKo6BejDtagx9frbQcMpF4pgl). Αυτό το επεισόδιο μπορεί να είναι ένα ακόμη στο σήριαλ των επεισοδίων που μερικές φορές επιδεινώνουν τις ενίοτε εριστικές σχέσεις του Zelenskiy με τους υπερεθνικιστές και τους νεοφασίστες ακόμη από πριν τον πόλεμο.

Οι αναποτελεσματικές, συχνά κραυγαλέα παράλογες και εξωφρενικές στρατηγικές επικοινωνίας του εκπροσώπου του Γραφείου του Προέδρου Αλεξέι Αρέστοβιτς, συμπεριλαμβανομένων πολυάριθμων ψευδών ειδήσεων για τον πόλεμο, δυσφήμισαν τις στρατιωτικές και πολιτικές ηγεσίες και σηματοδότησαν πιθανή πρώιμη ανάπτυξη ρήγματος μεταξύ τους (https://gordonhahn.com/2022/04/15/kvartal-22-zelenskiys-simulacra/). Από την άνοιξη, έχουν αναφερθεί αυξανόμενες εντάσεις μεταξύ της πολιτικής και της στρατιωτικής ηγεσίας, καθώς η ρωσική απόσυρση από τα βόρεια του Κιέβου οδήγησε σε μια νέα [Ρωσική] στρατηγική με κεντρική εστίαση στο ανατολικό μέτωπο του Donbass και στο νότιο μέτωπο της Novorossiya κατά μήκος των ακτών του Αζόφ και της Μαύρης Θάλασσας. Η κατάληψη από τη Ρωσία του λιμανιού της Μαριούπολης στη θάλασσα του Αζόφ, η αποκάλυψη εγκλημάτων πολέμου από το νεοφασιστικό τάγμα Azov, και η μακρά ρωσική πολιορκία του χαλυβουργείου Azovstal, όπου οι μαχητές του Azov οχυρώθηκαν και πίεσαν το καθεστώς και τον στρατό να στείλουν δυνάμεις για να τους απεγκλωβίσουν από τη ρωσική περικύκλωση, δημιούργησαν εντάσεις στην κοινωνία και τον στρατό με [αλληλοκατηγορίες και] αποδιοπομπαίους τράγους, επιδεινώνοντας επίσης τις εντάσεις του καθεστώτος με τους νεοφασίστες. Κατά τη διάρκεια της πολιορκίας του Azovstal που σφράγισε τη μοίρα της Μαριούπολης, ο αναπληρωτής διοικητής των μαχητών του νεοφασιστικού τάγματος Azov εκεί επέκρινε πολιτικούς όπως ο Αρέστοβιτς που προειδοποιούσε τους Αζόφους να “κοιτάξουν τη δουλειά τους”. Σε όλον τον ουκρανικό κοινωνικό ιστό υπήρχε διάχυτη ανησυχία για το γεγονός ότι οι πολιτικές αρχές δεν έκαναν αρκετά για να σπάσουν την περικύκλωση είτε στρατιωτικά είτε μέσω διαπραγματεύσεων (https://strana.news/articles/390297-ukrainskaja-oppozitsija-obvinjaet-ofis-prezidenta-v-dopushchenii-okkupatsii-territorij-ukrainy.html). Η δήλωση του ουκρανικού υπουργείου Άμυνας ότι μια στρατιωτική επιχείρηση για τη διάσπαση της περικύκλωσης της Azovstal δεν ήταν δυνατή, θα μπορούσε να θεωρηθεί από ορισμένους ότι ήταν το αποτέλεσμα της κάμψης των στρατηγών κάτω από την πίεση των πολιτών (https://strana.news/news/390472-v-minoborony-schitajut-chto-azovstal-nevozmozhno-deblokirovat-voennym-putem.html).

Οι κοινωνικο-στρατιωτικές εντάσεις γενικεύτηκαν στις αρχές Μαΐου. Ο Αρέστοβιτς επέκρινε ανοιχτά τη στρατιωτική ηγεσία, κάνοντας λόγο για “εγκληματικότητα” και “προδοσία” που πρέπει να διερευνηθούν και να τιμωρηθούν. Μάλιστα, επέκρινε ολόκληρη την κρατική γραφειοκρατία ως απάντηση στις κατηγορίες για ανικανότητα σε προεδρικό επίπεδο: “Και οι 360 χιλιάδες γραφειοκράτες ανάμεσα σε εμάς και τη χώρα; Ποιοι είναι αυτοί; Έχουν να λογοδοτήσουν για κάτι; Και η στρατιωτική διοίκηση, για την οποία υπάρχουν ήδη πολλά ερωτήματα;” Φωνές που εκπροσωπούν τον στρατό και τον κατηγορούμενο ηγέτη της αντιπολίτευσης, πρώην πρόεδρο Ποροσένκο, ανταπέδωσαν, επικρίνοντας τον Αρέστοβιτς και άλλους πολιτικούς επικριτές. Μια στρατιωτική φωνή που φέρεται να βρίσκεται κοντά στον αρχηγό του γενικού επιτελείου των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων Ζαλιούζνιι υποστήριξε: “Εκατοντάδες σκοτωμένοι και τραυματισμένοι άνδρες και γυναίκες εξασφαλίζουν καθημερινά τον νόστιμο καφέ (σας) στο ηλιόλουστο Κίεβο. Κάθε μέρα. Και το να ψάχνουμε σήμερα να βρούμε κάποιον να κατηγορήσουμε ανάμεσά τους απέχει πολύ από την καλύτερη ιδέα. Οι ένοχοι δεν βρίσκονται στον στρατό, αν και υπάρχουν κάποιοι που μπορούν να λογοδοτήσουν για κάτι, οι ένοχοι βρίσκονται στα υψηλά αξιώματα που διαμόρφωσαν την πολιτική του προϋπολογισμού και καθόρισαν ποιοι θα υπηρετήσουν σε θέσεις-κλειδιά”. Ένας Ουκρανός δημοσιογράφος προέβλεψε ότι αν το Γραφείο του Προέδρου συνεχίσει να ασκεί κριτική στον στρατό, οι συνέπειες για τους επικριτές θα είναι “καταστροφικές” (https://strana.news/articles/390297-ukrainskaja-oppozitsija-obvinjaet-ofis-prezidenta-v-dopushchenii-okkupatsii-territorij-ukrainy.html).

Στις αρχές Ιουνίου, ο Zelenskiy και ο διοικητής των Ουκρανικών Ενόπλων Δυνάμεων Viktor Zalyuzhniy διαφώνησαν σχετικά με τον χρόνο απόσυρσης από το Severodonetsk και το πού θα σχηματιστεί μια νέα αμυντική γραμμή κατά της ρωσικής επίθεσης στις περιοχές Luhansk και Donetsk. Ο Zelenskiy απαίτησε από τον στρατό να παραμείνει όσο το δυνατόν περισσότερο στο Severodonetsk και να δημιουργήσει μια αμυντική γραμμή κοντά στην πόλη, διακινδυνεύοντας την περικύκλωση χιλιάδων στρατιωτών, ενώ ο Zalyuzhniy ζήτησε να αποσυρθεί σχηματίζοντας μια αμυντική γραμμή που θα διέρχεται από βορρά προς νότο μέσω του Kramatorsk (https://strana.news/news/394302-zelenskij-prokommentiroval-situatsiju-v-severodonetske.html?fbclid=IwAR0aJ4UE07ep1mLoeV1tsI48kqicxIX_uvcLFnPnnC7cWFsObmyHh28RF9w).

Η πολιτική ηγεσία μαστίζεται περαιτέρω από αποστασίες και διαφθορά στα όργανα πληροφοριών και επιβολής του νόμου. Στις 17 Ιουλίου ο Ζελένσκι απέλυσε τον επικεφαλής της Ουκρανικής Υπηρεσίας Ασφαλείας (SBU) Ιβάν Μπακάνοφ και τη Γενική Εισαγγελέα της Ουκρανίας Ιρίνα Βενεντίκτοβα, κατηγορώντας τους κατά τα φαινόμενα για τον μεγάλο αριθμό αποστασιών προς τη Ρωσία μεταξύ των αξιωματούχων της ασφάλειας και της επιβολής του νόμου. Ανακοίνωσε ότι “καταχωρήθηκαν 651 ποινικές διαδικασίες για εσχάτη προδοσία και δραστηριότητες συνεργασίας [με τη Ρωσία] από υπαλλήλους της εισαγγελίας, των προανακριτικών οργάνων και άλλων υπηρεσιών επιβολής του νόμου. Σε 198 ποινικές διαδικασίες εντοπίστηκαν πρόσωπα ως ύποπτα και περισσότεροι από 60 υπάλληλοι των οργάνων και της SBU παρέμειναν στα κατεχόμενα και εργάζονται εναντίον του κράτους μας”. Οι απολύσεις ήταν προφανώς μια απάντηση σε αυτό που ο Zelenskiy αποκάλεσε “μια σειρά από εγκλήματα κατά των θεμελίων της εθνικής ασφάλειας του κράτους και τις συνδέσεις που καταγράφηκαν μεταξύ των υπαλλήλων των υπηρεσιών επιβολής του νόμου της Ουκρανίας και των ειδικών υπηρεσιών της Ρωσίας”. Ο βοηθός του Μπακάνοφ και πρώην επικεφαλής της SBU της Κριμαίας Όλεγκ Κούλινιτς συνελήφθη για κατασκοπεία (https://strana.news/news/399930-zelenskij-rasskazal-ob-uvolnenijakh-venediktovoj-i-bakanova-video.html, https://strana.news/news/399927-zaderzhanie-eks-hlavy-sbu-kryma-i-konflikt-s-ermakom-podopljoka-otstavki-bakanova.html και https://vesti.ua/strana/est-sereznye-voprosy-prezident-obyasnil-kadrovye-resheniya). Την επόμενη ημέρα ο Zelenskiy απέλυσε 28 υπαλλήλους της SBU (https://strana.news/news/400073-zelenskij-nameren-uvolit-28-sotrudnikov-sbu-video-18-ijulja.html). Στις 20 Ιουλίου, ο Zelenskiy απέλυσε τον αναπληρωτή επικεφαλής της SBU και τους περιφερειακούς επικεφαλής της SBU στο Χάρκοβο, το Sumy και την Πολτάβα. Η σοβαρότητα αυτής της κρίσης δεν μπορεί να υποτιμηθεί. Ο Bakanov και ο Zelenskiy είναι [παιδικοί] φίλοι από τον καιρό που ζούσαν στην ίδια γειτονιά στην πόλη Kryvyi Rih. Στη συνέχεια, ο Bakanov διηύθυνε την εταιρεία ψυχαγωγίας του Zelenskiy καθώς και την προεδρική του εκστρατεία το 2019. Στη συνέχεια, ο Zelenskiy διόρισε τον Bakanov προϊστάμενο της SBU το 2019. Ενδέχεται τουλάχιστον ορισμένες από αυτές τις απολύσεις να είναι αποτέλεσμα μιας αποτυχημένης επιχείρησης των [Ουκρανικών] μυστικών υπηρεσιών για να πειστούν αρκετοί Ρώσοι πιλότοι να αυτομολήσουν με τα πολεμικά αεροσκάφη τους, για την οποία συνελήφθησαν επτά Ρώσοι στρατιωτικοί, όπως ανακοινώθηκε στις 25 Ιουλίου. Οι ρωσικές αναφορές υποστηρίζουν ότι κατά τη διαδικασία των συνομιλιών των πρακτόρων των ουκρανικών μυστικών υπηρεσιών με τους Ρώσους πιλότους, που προφανώς παρακολουθούνταν από τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες, αποκαλύφθηκαν στη Ρωσία οι τοποθεσίες, η δομή και άλλες λεπτομέρειες του συστήματος αεράμυνας της Ουκρανίας. Οι περισσότερες [απολύσεις] όμως είναι αποτέλεσμα των αυτομολήσεων προς τη Ρωσία που σημείωσε ο Ζελένσκι- κάτι που δύσκολα θα μπορούσε να επιλεγεί ως άλλοθι [αιτιολογία] για να καλυφθεί η αποτυχημένη επιχείρηση ή κάτι άλλο, καθώς δυσφημεί σε μεγάλο βαθμό την κυβέρνησή του, αν όχι το ίδιο το καθεστώς του Μαϊντάν.

Οι ξένοι παράγοντες, και κυρίως οι Ηνωμένες Πολιτείες, μπορούν να περιπλέξουν την πολωμένη πολυεπίπεδη σκακιστική παρτίδα στην οποία εξελίσσεται η ουκρανική πολιτική εν μέσω αυτού του πολέμου. Στις 8 Ιουλίου, λιγότερο από τρεις εβδομάδες πριν από τις απολύσεις της SBU και άλλων siloviki, η Ουκρανικής καταγωγής βουλευτής των ΗΠΑ Βικτόρια Σπάρτς ζήτησε από την κυβέρνηση Μπάιντεν “να ενημερώσει το Κογκρέσο για τις διαδικασίες δέουσας επιμέλειας και εποπτείας [από τις Αμερικανικές αρχές] του προσωπάρχη του προέδρου Ζελένσκι, Αντρίι Γέρμακ, κατά την προγραμματισμένη απόρρητη ενημέρωση του Κογκρέσου για την εποπτεία στις 12 Ιουλίου 2022. Με βάση διάφορες πληροφορίες και ενέργειες του κ. Yermak στην Ουκρανία, το Κογκρέσο πρέπει να λάβει αυτές τις πληροφορίες επειγόντως”. Η Spartz τόνισε ότι η δραστηριότητα του Yermak “εγείρει πολλές ανησυχίες σε διάφορους ανθρώπους στις Ηνωμένες Πολιτείες και διεθνώς”, αν και ο Yermak “χαίρει μεγάλης εκτίμησης” από τον σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας του Biden, Jake Sullivan. Η αναφορά της Spartz σε ενέργειες στον τομέα των “πληροφοριών” που υποτίθεται ότι έγιναν από τον Yermak υποδηλώνει ότι ο προσωπάρχης του Zelenskiy μπορεί να είναι ύποπτος για το θαλάσσωμα ή και την άμεση υπονόμευση της ασφάλειας, μεταξύ άλλων της επιχείρησης για τη στρατολόγηση των πιλότων της ρωσικής πολεμικής αεροπορίας μαζί με τα αεροπλάνα τους (https://spartz.house.gov/sites/evo-subsites/spartz.house.gov/files/evo-media-document/Spartz%20Letter%20to%20Biden_Yermak%20_red.pdf). Υπενθυμίζεται ότι παρόμοιες κατηγορίες διατυπώθηκαν εναντίον του Yermak όταν η προσπάθεια των ουκρανικών μυστικών υπηρεσιών να συλλάβουν Ρώσους μαχητές της ομάδας Wagner που κατευθύνονταν στη Συρία πήγε στραβά το 2021 και αντ’ αυτού “κρατήθηκαν” στη Λευκορωσία αφού ο Zelenskiy ακύρωσε την επιχείρηση και ο Yermak ενημέρωσε τις αρχές της Λευκορωσίας για την παρουσία του προσωπικού Wagner στη χώρα τους (https://uawire.org/ukrainian-journalist-accuses-zelensky-s-administration-head-of-derailing-special-operation-to-detain-wagner-mercenaries).

Εκτός από τις εντάσεις μεταξύ πολιτών και γραφειοκρατών (siloviki) και τις σοβαρές πολιτικές συνέπειες της απαγόρευσης περισσότερων από δέκα πολιτικών κομμάτων και μάλλον όλων των ισχυρών ολιγαρχών της Ουκρανίας από την πολιτική, ο Ζελένσκι δημιούργησε μια νέα κουστωδία εχθρών όταν ανακοίνωσε ότι θα εφαρμοστούν φέτος σχέδια για τη μείωση της ουκρανικής κρατικής γραφειοκρατίας κατά τα δύο τρίτα. Αυτό θα θέσει εκτός εργασίας εκατοντάδες χιλιάδες πικραμένους αξιωματούχους με λεπτομερή γνώση των μηχανισμών της κρατικής οργάνωσης, λειτουργίας και χρηματοδότησης, ρίχνοντάς τους κυριολεκτικά στους δρόμους να ψάχνουν για δουλειά σε μια χώρα που μαστίζεται από τον πόλεμο και η οποία έχει νομοθεσία επιστράτευσης, απαιτώντας από όλους τους αρτιμελείς άνδρες πολίτες να υπηρετούν στις ένοπλες δυνάμεις, ενώ υποτίθεται ότι εκκρεμεί η νομοθεσία που θα βάλει και τις γυναίκες στην εξίσωση. Αυτοί οι απόκληροι διατηρούν επαφές με πρώην συναδέλφους τους στη γραφειοκρατία και μπορούν να διεξάγουν ίντριγκες για να υπονομεύσουν τον Ζελένσκι, τις πολιτικές του και το ίδιο το καθεστώς.

Αν και μπορεί να είναι νωρίς για να συμπεράνουμε ένα υψηλό επίπεδο εντάσεων μεταξύ πολιτών και siloviki, δεν μπορεί να ειπωθεί το ίδιο για την πολιτική διαμάχη μεταξύ του Zelenskiy και του πρώην προέδρου Poroshenko [καθώς] και με άλλους ολιγάρχες. Ο Ποροσένκο θα μπορούσε να είναι ένας ιδιαίτερα επικίνδυνος αντίπαλος. Είχε καλές σχέσεις με τον Μπάιντεν όταν ο τελευταίος ήταν αντιπρόεδρος των ΗΠΑ και ηγήθηκε της πολιτικής Ομπάμα για την Ουκρανία και βρίσκεται στριμωγμένος στη γωνία αφού του απαγγέλθηκαν κατηγορίες και αναγκάστηκε να διαφύγει στο εξωτερικό. Οι υποστηρικτές του παραμένουν στη χώρα και η ισχνή υποστήριξη προς τον Ζελένσκι [καθώς] και οι εκκαθαρίσεις του πολιτικού τοπίου [από τον τελευταίο] έχουν δημιουργήσει μια πληθώρα εχθρών, τους οποίους ο Ποροσένκο μπορεί να κερδίσει ή να εξαγοράσει. Μια όξυνση της σύγκρουσης Zelenskiy-Ποροσένκο θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανάμειξη του στρατηγού Zalyuzhniy. Αυτός έχει τακτικές επαφές με την Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες, οι οποίες κάποια μέρα μπορεί να κουραστούν από τον Zelenskiy καθώς ο πόλεμος θα παρατείνεται. Όλα αυτά συγκροτούν μια πιθανή εκρηκτική δυναμική, αν η κατάσταση στο μέτωπο συνεχίσει να επιδεινώνεται για την Ουκρανία. Προσθέστε σε αυτό το μείγμα τον φιλορωσικό παράγοντα (με την ευρεία έννοια που περιλαμβάνει το φιλορωσικό γλωσσικό συναίσθημα, τις ρωσικές εθνοτικές διεκδικήσεις για το δικαίωμα να ζουν στην Ουκρανία και να συντελούν στη διαμόρφωση της, καθώς και το φιλορωσικό συναίσθημα), που αναζωπυρώνεται από τη σύλληψη του ηγέτη του φιλορωσικού μπλοκ της αντιπολίτευσης Μεντβέντσουκ, και υπάρχει ο πραγματικός κίνδυνος επανάληψης της κατάρρευσης της χώρας μέσω πραξικοπήματος ή επανάστασης [με διαχωρισμό] σε αντιμαχόμενες φατρίες, όπως συνέβη μετά το 1917 (https://strana.news/articles/analysis/392270-pokazanija-medvedchuka-na-poroshenko-naskolko-verojaten-arest-pjatoho-prezidenta.html). Σε αυτή την περίπτωση, περιοχές θα μπορούσαν να περιέλθουν στον έλεγχο σύγχρονων πολέμαρχων που εκπροσωπούν αυτές τις διάφορες τάσεις και υποστηρίζονται από ολιγάρχες και διάφορα ενδιαφερόμενα εξωτερικά μέρη.

Στη συνέχεια, προσθέστε στο μείγμα επίσης το ξεχωριστό παιχνίδι των νεοφασιστών για την εθνική επανάσταση και την οργή τους για το θάνατο και την αιχμαλωσία του πυρήνα του νεοφασιστικού τάγματος Αζόφ και τις συνεχιζόμενες απώλειες στα πεδία των μαχών γενικά. Ο Αρέστοβιτς υπαινίχθηκε συνειδητά ή ασυνείδητα αυτή τη νεοφασιστική επαναστατική απειλή, όταν σημείωνε τον Μάιο το «όχι και τόσο έξυπνο αφήγημα: “ήρωες στο πεδίο της μάχης ενάντια σε προδότες στο γραφείο (του Προέδρου) και χοντροκέφαλους στρατηγούς στα επιτελεία”» (https://strana.news/articles/390297-ukrainskaja-oppozitsija-obvinjaet-ofis-prezidenta-v-dopushchenii-okkupatsii-territorij-ukrainy.html).

Επιπλέον, το ΑΕΠ της Ουκρανίας θα συρρικνωθεί κατά σχεδόν 50% φέτος, και το ένα τέταρτο των ουκρανικών επιχειρήσεων έχει κλείσει, με τη Ρωσία να έχει καταλάβει τον άνθρακα, τις γεωργικές εκτάσεις και τα λιμάνια της χώρας, που αποτελούν περίπου το 60% της ουκρανικής οικονομίας. Πολλά γράφονται για την ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη και την Αμερική, καθώς το καλοκαίρι θα μετατρέπεται σε φθινόπωρο και οι θερμοκρασίες θα αρχίζουν να πέφτουν. Λιγότερη προσοχή έχει δοθεί στις συνέπειες των ενεργειακών ελλειμμάτων στην ίδια την Ουκρανία. Η κατεστραμμένη από τον πόλεμο χώρα θα αποκοπεί σίγουρα από το ρωσικό φυσικό αέριο, πετρέλαιο και άνθρακα, ενώ ο δικός της άνθρακας στο Ντονμπάς βρίσκεται υπό ρωσικό έλεγχο. Ο ενεργειακός της τομέας βρίσκεται στα πρόθυρα χρεοκοπίας, καθώς οι οικιακοί και επιχειρηματικοί πελάτες δεν έχουν τα χρήματα για να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους. Ένα παγωμένο, πεινασμένο έθνος που χάνει έναν πόλεμο θα τείνει να κατηγορήσει τον Ζελένσκι και το “δημοκρατικό” καθεστώς του Μαϊντάν και να ακολουθήσει όχι και τόσο ελκυστικούς ηγέτες. Θα είναι ευάλωτοι σε δημαγωγούς, και οι υπερβολικά πολυάριθμοι νεοφασίστες της Ουκρανίας θα μπορούσαν να ταιριάξουν στο λογαριασμό. Οι τελευταίοι είναι τώρα ακόμη καλύτερα οπλισμένοι από ό,τι ήταν πριν από τον πόλεμο και επαινούνται στην πατρίδα τους και στη Δύση ως ήρωες που υπερασπίστηκαν το Azovstal, τη Μαριούπολη, το Κίεβο και το Χάρκοβο. Ο Ουκρανικός Εθελοντικός Στρατός του νεοφασιστικού Δεξιού Τομέα της Ουκρανίας (ο πρώτος διοικείται και ο δεύτερος ιδρύθηκε από τον σύμβουλο του Ζαλιούζνι, Ντμίτρο Γιάρος), το Εθνικό Σώμα (με επικεφαλής τον ιδρυτή της Αζόφ, τον νεοφασίστα Αντρίι Μπιλέτσκι) και άλλες υπερεθνικιστικές και νεοφασιστικές ομάδες συνεχίζουν να θυσιάζονται στο μέτωπο σε πλήρη αντίθεση με εκείνους που πίνουν καφέ στο Κίεβο και κάνουν φωτογραφίσεις σε γυαλιστερά δυτικά περιοδικά για γυναίκες, όπως μόλις έκαναν οι Ζελένσκι.

Εν κατακλείδι, υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι ο ρωσοουκρανικός πόλεμος αποσταθεροποιεί το υβριδικό δημοκρατικό-ολιγαρχικό-υπερεθνικιστικό καθεστώς του Μαϊντάν – ένα καθεστώς που από την αρχή σπαράσσεται από πολιτικό, ιδεολογικό και ολιγαρχικό φατριασμό. Κάτω από την κορυφή του ημι-δημοκρατικού καθεστώτος του Μαϊντάν, του οποίου ηγείται ένας ελάχιστα δημοφιλής φρόντμαν, ελλοχεύουν κακοήθεις δυνάμεις ολιγαρχικής διαφθοράς και εγκληματικότητας και ριζοσπαστικού εθνικισμού και νεοφασισμού. Ο πόλεμος κάλυψε προσωρινά τις εσωτερικές διαιρέσεις των ηγετικών ομάδων, ενώνοντάς τες παρά τα πολυποίκιλα συμφέροντα, τους στόχους και τις συγκρούσεις τους. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου, ο πόλεμος και η αργά κινούμενη συντριβή του ουκρανικού στρατού θα φθείρουν το λεπτό στρώμα σοβά που συγκρατεί αυτές τις ομάδες στον αγώνα τους κατά των Ρώσων. Ταυτόχρονα, η διαφθορά, η εγκληματικότητα και η πολυεθνικότητα στην Ουκρανία καθιστούν το καθεστώς του Μαϊντάν ευάλωτο στη διείσδυση του ρωσικού κράτους. Επιπλέον, ο πόλεμος μαζί με την περιορισμένη δέσμευση για δημοκρατική διακυβέρνηση που δίνει η ουκρανική ελίτ επιδεινώνουν το συγκρουσιακό περιβάλλον και την πολιτικό πολιτισμό της χώρας. Αποτελούμενη από ανταγωνιστικές και όλο και πιο βίαιες ολιγαρχικές και υπερεθνικιστικές φατρίες, η ουκρανική κουλτούρα θα είναι όλο και πιο πιθανό να καταλήξει σε αυξανόμενη ενδοεθνική βία και πολιτική αναταραχή. Η τάση αυτή θα ενταθεί με ιδιαίτερη σφοδρότητα εάν ή όταν ο πόλεμος καταστεί σαφώς χαμένος και η Δύση αρχίσει να εγκαταλείπει την ουκρανική υπόθεση ή να προσπαθεί απεγνωσμένα να τη διασώσει μέσω μιας αποφασιστικής πολιτικής παρέμβασης, όπως ένα πραξικόπημα. Πολυάριθμα σενάρια πραξικοπήματος ή επανάστασης αποτελούν πλέον μέρος της εικόνας και θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για κάθε ενδεχόμενο.

από antapocrisis