Το νόημα του πολέμου στον 21ο αιώνα

 

Του Τιερί Μεϊσάν

Διακόπτοντας τη σειρά των άρθρων του για τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο Τιερί Μεϊσάν εκφράζει μερικές σκέψεις για την εξέλιξη της ανθρώπινης διάστασης του πολέμου. Το τέλος του βιομηχανικού καπιταλισμού και η παγκοσμιοποίηση του εμπορίου δεν μεταμορφώνουν μόνο τις κοινωνίες μας και τον τρόπο σκέψης μας, αλλά το νόημα όλων των δραστηριοτήτων μας, συμπεριλαμβανομένων των πολέμων.

Από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, πριν από 77 χρόνια, οι Ευρωπαίοι (εκτός από τους πρώην Γιουγκοσλάβους) γνώριζαν την ειρήνη στο έδαφός τους. Ξέχασαν αυτή τη μακρινή ανάμνηση και ανακαλύπτουν με φρίκη τον πόλεμο στην Ουκρανία. Οι Αφρικανοί των Μεγάλων Λιμνών, οι πρώην Γιουγκοσλάβοι και οι Μουσουλμάνοι από το Αφγανιστάν μέχρι τη Λιβύη μέσω του Κέρας της Αφρικής, τους παρακολουθούν με αποστροφή: για πολλές δεκαετίες, οι Ευρωπαίοι αγνόησαν τα βάσανά τους και τους κατηγορούσαν ότι ήταν υπεύθυνοι για τις κακοτυχίες που υπέστησαν.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία ξεκίνησε με τον ναζισμό κατά ορισμένους, πριν από οκτώ χρόνια κατά άλλους, αλλά είναι μόλις δύο μηνών στη συνείδηση των Δυτικών. Παρατηρούν μερικά από τα δεινά που προκαλεί, αλλά δεν αντιλαμβάνονται ακόμη όλες τις διαστάσεις του. Πάνω από όλα, το παρερμηνεύουν με βάση την εμπειρία των προπαππούδων τους και όχι αυτά που ζούν.

ΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΑΡΑ ΜΟΝΟ ΔΙΑΔΟΧΕΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ

 Μόλις ξεκινήσει, ο πόλεμος απαγορεύει τις αποχρώσεις. Διατάζει τον καθένα να τοποθετηθεί σε ένα από τα δύο στρατόπεδα. Όσοι δεν συμμορφώνονται συνθλίβονται αμέσως από τα δύο σαγόνια του θηρίου.
 Η απαγόρευση των αποχρώσεων αναγκάζει τους πάντες να ξαναγράψουν τα γεγονότα. Δεν υπάρχουν παρά μόνο «καλά παιδιά», εμείς, και «κακοί», οι απέναντι. Η πολεμική προπαγάνδα είναι τόσο ισχυρή που μετά από λίγο κανείς δεν μπορεί να ξεχωρίσει τα γεγονότα από τον τρόπο που περιγράφονται. Είμαστε όλοι βυθισμένοι στο σκοτάδι και κανείς δεν ξέρει πλέον πώς να ανάψει το φως.
 Ο πόλεμος πονάει και σκοτώνει χωρίς διάκριση. Δεν έχει σημασία σε ποια πλευρά ανήκεις. Δεν έχει σημασία αν είσαι ένοχος ή αθώος. Υποφέρει και πεθαίνει κανείς όχι μόνο από τα χτυπήματα των απέναντι, αλλά και παράπλευρα από αυτά του ίδιου του στρατοπέδου. Ο πόλεμος δεν είναι μόνο πόνος και θάνατος, αλλά και αδικία, που είναι πολύ πιο δύσκολο να την υπομείνεις.
 Κανένας από τους κανόνες των πολιτισμένων εθνών δεν επιβιώνει. Πολλοί ενδίδουν στην τρέλα και δεν συμπεριφέρονται πια σαν άνθρωποι. Δεν υπάρχει πλέον καμία εξουσία να βάζει τον καθένα απέναντι των συνεπειών των πράξεών του. Δεν μπορείς πλέον να εμπιστεύεσαι τους περισσότερους. Ο άνθρωπος γίνεται λύκος για τον άνθρωπο.

Τότε συμβαίνει κάτι συναρπαστικό. Αν ορισμένοι άνθρωποι μετατρέπονται σε αδίστακτα θηρία, άλλοι γίνονται φωτεινοί και το βλέμμα τους μας φωτίζει.

Πέρασα μια δεκαετία στα πεδία των μαχών χωρίς να επιστρέψω ποτέ στο σπίτι μου. Αν σήμερα ξεφεύγω από τα βάσανα και τον θάνατο, παραμένω ακαταμάχητα ελκυσμένος από αυτά τα βλέμματα. Γι’ αυτό μισώ τον πόλεμο και όμως μου λείπει. Γιατί σε αυτό το κουβάρι της φρίκης πάντα λάμπει μια υπέροχη μορφή ανθρωπιάς.

Διαβάστε την συνέχεια στο voltairenet