Η βορειοηπειρωτική διασπορά | Μέρος Β΄

Του Γιώργου Κυριακού

Έρευνα στο σήμερα

Ο Δρόμος συνομίλησε με τον Νίκο Γκέργκο, πρόεδρο του Συλλόγου Αδελφότητας Λογγιωτών Δερόπολης-1926, στην Αθήνα:

Νίκο, πόσοι Βορειοηπειρώτες διαμένουν στην Αθήνα σήμερα;

Σε έρευνα του 2016, που είχαμε διοργανώσει με πρωτοβουλία συλλογικοτήτων, διαπιστώσαμε ότι ζουν περί τους 150.000, μαζί με τους Βλάχους*. Πανελλαδικά, γύρω στους 170.000. Στηριχτήκαμε σε άλλες έρευνες, και κυρίως στο αρχείο πολιτογράφησης του Υπουργείου Εσωτερικών.

Πόσο ενεργός είναι σήμερα αυτός ο πληθυσμός;

Σήμερα λειτουργούν κυρίως ιστορικά σωματεία με πυρήνα τις Αδελφότητες. Για να καταλάβεις, η μετανάστευση στην Ελλάδα αγγίζει το 85%. Οι Βορειοηπειρώτες οργανώθηκαν για να μην χάσουν τους δεσμούς μεταξύ τους, να μπορέσουν συλλογικά να εκφραστούν για θέματα ενσωμάτωσης, και με τη συλλογική δράση να στηρίξουν τον τόπο τους. Υπάρχουν πολλές Αδελφότητες που στήριξαν και συνεχίζουν να στηρίζουν έμπρακτα τα χωριά καταγωγής τους απέναντι στην εγκατάλειψη του αλβανικού κράτους αλλά και στην αδιαφορία του ελλαδικού Υπουργείου Εξωτερικών. Από την άλλη, έχουμε πολλούς συλλόγους και ομοσπονδίες που τις ονομάζουμε «συλλόγους-σφραγίδες», χωρίς κάποια δραστηριότητα που να στηρίζει υλικά και ηθικά τους Βορειοηπειρώτες.

Δηλαδή;

Είναι σύλλογοι παραγόντων που εμφανίζονται ως «εκπρόσωποι» των Βορειοηπειρωτών για να κερδίσουν μια θέση στα Δ.Σ. για τη διαχείριση των κτιρίων Ηπειρωτών ευεργετών. Με εξυπηρετήσεις-συναλλαγές δίνουν υποσχέσεις για να συλλέξουν ψήφους στις εκλογές. Ένα από τα πολλά παραδείγματα είναι η εξαγγελία για την ίδρυση ενός σημαντικού φορέα με την επωνυμία «Το Σπίτι του Βορειοηπειρώτη», που μάζεψε αρκετούς ψήφους για λογαριασμό του συνδυασμού Μπακογιάννη στην Αθήνα. Έχει ήδη «ξεχαστεί», και το Μπάγκειον** έχει τεθεί σε real estate… Ο χώρος αυτός θα ήταν λύση για πολλές Αδελφότητες: να αποκτήσουν νόμιμη έδρα, να κάνουν εκδηλώσεις. Οι «σύλλογοι-σφραγίδες» αποτελούν γάγγραινα και προκαλούν σύγχυση για σοβαρά θέματα.

Πώς ξεκινήσατε την Αδελφότητα στο χωριό σου;

Είμαστε ένα χωριό με πολύ ισχυρούς δεσμούς, που δεν σταματήσαμε να το επισκεπτόμαστε. Διατηρούμε τα σπίτια, τις περιουσίες και είμαστε παρόντες σε όλα τα σημαντικά γεγονότα. Ο Λόγγος είναι ένα ορεινό και «δύσκολο» χωριό στους πρόποδες της Μουργκάνας, μέσα σε πυκνό δάσος ελάτης. Η έλλειψη σε έργα υποδομής, αλλά κυρίως η ατελείωτη υποσχεσιολογία των τοπικών υπευθύνων ήταν αυτό που μας εξόργισε. Η Αδελφότητα υπήρχε από το 1926, αλλά ήταν ανενεργή. Αποφασίσαμε μαζικά να προχωρήσουμε σε ανασύστασή της και μέσα από την αυτοοργάνωση να βρούμε λύσεις, αλλά και να μοιραστούμε τις ανησυχίες για τον τόπο μας. Είμαι προσωπικά περήφανος που όλοι μαζί είμαστε μια γροθιά.

Πώς αναλάβατε δράση;

Είμαστε ένα χωριό βαθύτατα δημοκρατικό και προοδευτικό. Αυτό αντικατοπτρίζεται στη μεγάλη συμμετοχή μας σε όλες τις εκλογικές διαδικασίες, είτε τοπικές είτε βουλευτικές. Μετά από κάλεσμα σε όλους τους αρμόδιους, από τον τότε έπαρχο έως τους Έλληνες βουλευτές της περιοχής μας, ήρθαμε σε διάλογο με τον Έλληνα βουλευτή της περιοχής Βαγγέλη Τάβο και καταφέραμε να φτιάξουμε ένα πλαίσιο συνεργασίας για τα θέματα υποδομών και δικαιωμάτων, που μας προβλημάτιζαν εξίσου. Από την άλλη οι συγχωριανοί μας με εθελοντική δράση, συνδρομές και χορηγίες κατάφεραν να αλλάξουν το πρόσωπο του Λόγγου. Με αφετηρία το παραδοσιακό πανηγύρι του Αυγούστου καταφέραμε να βρούμε έναν κοινό τόπο για να συναντούνται οι απανταχού ξενιτεμένοι. Εκεί γίνονται όλες οι ζυμώσεις που μας δίνουν ώθηση για να συνεχίσουμε. Για δύο χρονιές διοργανώσαμε Διήμερο Φεστιβάλ Πολυφωνικού Τραγουδιού με σχήματα από τη Δερόπολη, την Ελλάδα και την Αλβανία.

Με τα καθημερινά;

Με πόρους της Αδελφότητας αλλάξαμε την όψη του χωριού: ανακατασκευή δημόσιων χώρων, πλατειών, πηγών, ηλεκτροφωτισμός, συντήρηση οδικού δικτύου και κτιρίων κ.ά. Έχουμε επίσης εγκαταστήσει ένα ισχυρό δίκτυο internet wi-fi. Οι δικοί μας ανά πάσα στιγμή μπορούν και βλέπουν και μιλούν με τα παιδιά τους δωρεάν, ή ελέγχουν μέσω εφαρμογών τα σπίτια τους. Είμαστε το μοναδικό χωριό στην Αλβανία με wi-fi. Ούτε η πλατεία Τιράνων δεν έχει αυτή τη δυνατότητα!

Γιατί η ιδιαίτερη σχέση σας με τον Βαγγέλη Τάβο;

Έργα όπως ο κεντρικός δρόμος, ένα μεγάλο μέρος του εσωτερικού δικτύου του χωριού, η ολική επισκευή του ηλεκτρικού δικτύου και η μερική επισκευή του δικτύου ύδρευσης είναι αποτελέσματα της συνεργασίας μας. Συμμετείχε ως συνδετικός κρίκος σε όλες τις δράσεις της Αδελφότητας στην Αθήνα. Εξίσου σημαντική συνεργασία έχουμε και με τον δήμαρχο Δρόπολης, Δημήτρη Τόλη.

«Είμαστε πολίτες με ίσες υποχρεώσεις και μειωμένα δικαιώματα. Αν σκεφτείς ότι η σημερινή κυβέρνηση άλλαξε τρεις υπουργούς Απόδημου Ελληνισμού σε δυόμιση χρόνια, καταλαβαίνεις την αδιαφορία…»

Πώς τα πήγατε με την πανδημία;

Ήμασταν ίσως η πρώτη αδελφότητα από τη Δρόπολη που κινητοποιήθηκε όταν έκλεισε το σύνορο και οι δικοί μας είχαν μείνει χωρίς φάρμακα. Χωρίς καμιά υποστήριξη από το Υπουργείο Εξωτερικών, συνεννοηθήκαμε με τη Δημοτική Αρχή. Ξεκίνησε μια τεράστια προσπάθεια από τον δήμαρχο, σε συνεργασία με Βορειοηπειρώτες στα Γιάννενα, αλλά και με κόσμο που είχε τη δυνατότητα να πηγαινοέρχεται, για να στηθεί ένα μεγάλο δίκτυο αλληλεγγύης. Η συμβολή του δημάρχου ήταν και είναι καθοριστική: κατάφερε να εφαρμόσει αποτελεσματική κοινωνική πρόνοια, ενισχύοντας τοπικά ιατρεία και παρέχοντας βοήθεια στο σπίτι κάθε υπερήλικα στα «δύσκολα» ορεινά χωριά.

Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας;

Ήδη ο δήμαρχος έχει ξεκινήσει τις εργασίες στον Κάτω Λόγγο για Κέντρο Πρώτων Βοηθειών, που πολύ σύντομα θα εξυπηρετεί περιστατικά. Θέλουμε όμως να συμβάλουμε για να φτιαχτεί ένα πραγματικό Κέντρο Υγείας με ειδικότητες γιατρών, με δυνατότητες παροχής εξειδικευμένων εξετάσεων ακόμα και κατ’ οίκον, μέσω προγράμματος τηλε-ιατρικής. Κοινωνικά Ιατρεία και Κοινωνικά Φαρμακεία από την Ελλάδα επιθυμούν να στηρίξουν μια τέτοια πρωτοβουλία, που θα καλύψει τα «δύσκολα» ορεινά χωριά.

Νίκο, μέχρι πού μπορεί να φτάσει η δυνατότητα μιας ενεργής Αδελφότητας;

Έχουμε να αντιμετωπίσουμε την εχθρότητα ή τη δυσανεξία του αλβανικού κράτους και χρονίζοντα προβλήματα εγκατάλειψης. Για παράδειγμα, ένας κοντοχωριανός εξυπηρετούσε με ένα mini bus τους δικούς μας για να πηγαινοέρχονται στο Αργυρόκαστρο, αλλά ο νέος νόμος για τη λειτουργία των λεωφορείων τον έβγαλε στην άκρη. Είναι ανάγκη των κατοίκων να ξαναρχίσει άμεσα τα δρομολόγια. Αλλά και από πλευράς Ελληνικής Πολιτείας τα πράγματα δεν είναι καλύτερα: είμαστε πολίτες με ίσες υποχρεώσεις και μειωμένα δικαιώματα. Αν σκεφτείς ότι η σημερινή κυβέρνηση άλλαξε τρεις υπουργούς Απόδημου Ελληνισμού σε δυόμιση χρόνια, καταλαβαίνεις την αδιαφορία…

Πώς βλέπεις την προοπτική συνεργασίας των Βορειοηπειρωτών;

Οι ενεργοί σύλλογοι και όλοι οι ενεργοί Βορειοηπειρώτες πρέπει να δημιουργήσουν ένα δίκτυο-φόρουμ ώστε να μπορούν, διατηρώντας την αυτονομία τους, να μιλάνε απευθείας, χωρίς μεσάζοντες. Χρειαζόμαστε έναν μόνιμο-ανοικτό διάλογο που θα συσπειρώνει, θα γίνει χώρος προβληματισμού και επεξεργασίας προτάσεων. Χωρίς γραφειοκρατίες, με αμεσότητα στον λόγο και σε κοινό πλαίσιο. Η τεχνολογία πλέον προσφέρει τη δυνατότητα να αναπτυχθούν τέτοιες πρωτοβουλίες!

* Οι Βλάχοι της Αλβανίας είναι γλωσσική κοινότητα Χριστιανών Ορθοδόξων –κυρίως– με ελληνική συνείδηση. Ιστορικά, η Ρουμανία πραγματοποίησε αποτυχημένες απόπειρες να τους εκρουμανίσει. Σήμερα μια νέα απόπειρα βρίσκεται σε εξέλιξη, με τη συνεργασία του αλβανικού κράτους και την αδιαφορία του ελλαδικού…

** Το γνωστό ξενοδοχείο «Μπάγκειον» στην Ομόνοια, που είναι κληροδότημα του Βορειοηπειρώτη ευεργέτη Μπάγκα.

Συνεχίζεται

από edromos