Συνεχή κύματα ανατιμήσεων – Στα ύψη τα τρόφιμα, οι λογαριασμοί των νοικοκυριών και η ενέργεια

 

Γράφει η Αντριάνα Βασιλά

Δεν σταματά η άνοδος των τιμών στην ενέργεια και στο καλάθι της νοικοκυράς. Τα συνεχή κύματα ανατιμήσεων σε καταναλωτικά είδη δεν έχουν τελειωμό και βασικά προϊόντα, όπως λάδι, λαχανικά, φρούτα, είναι ακριβότερα από πέρυσι με διαφορές που ξεπερνούν το 10%.

Οι ανατιμήσεις αυτές, σύμφωνα με τα κυβερνητικά στελέχη, αποδίδονται στον πόλεμο στην Ουκρανία. Όταν όμως ο πόλεμος ξέσπασε στα τέλη του Φεβρουαρίου και οι ανατιμήσεις είχαν κάνει την εμφάνισή τους από το καλοκαίρι ακόμη, είναι περισσότερο από φανερό ότι οι αιτίες του προβλήματος βρίσκονται αλλού.

Σύμφωνα μάλιστα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ οδηγό στον πληθωρισμό αποτελεί ο κλάδος της ενέργειας με το φυσικό αέριο να είναι κατά 78% ακριβότερο, το ρεύμα 71% ακριβότερο, το πετρέλαιο θέρμανσης 41% ακριβότερο και τα καύσιμα 22% ακριβότερα σε σχέση με τον Φεβρουάριο του 2021.

Παρατηρείται αύξηση των τιμών σε ψωμί και δημητριακά, μοσχάρι, αρνί και κατσίκι, πουλερικά, παρασκευάσματα με βάση το κρέας, νωπά ψάρια, γαλακτοκομικά και αυγά, έλαια και λίπη, νωπά φρούτα, λαχανικά, παγωτά, καφέ, μεταλλικό νερό, αναψυκτικά και χυμούς φρούτων.

Οι καταναλωτές βλέπουν την αγοραστική τους δύναμη να περιορίζεται αισθητά τη στιγμή που οι αυξήσεις «τρώνε» το διαθέσιμο εισόδημά τους. Μάλιστα, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του ΙΜΕ / ΓΣΕΒΕΕ, η ακρίβεια φαίνεται ότι εκτίναξε τον αριθμό των νοικοκυριών που αύξησαν το 2021 τις δαπάνες τους για τα ίδια βασικά αγαθά κατά 12%. Ένα ποσοστό που φαίνεται ότι θα ξεπεραστεί φέτος!

Συγκεκριμένα, η έρευνα κατέγραψε πως το 65,1% των νοικοκυριών αύξησε τις δαπάνες του για λογαριασμούς σπιτιού (20% το αντίστοιχο ποσοστό το 2020), το 52,8% για είδη διατροφής (26,2% το 2020), το 51,9% για θέρμανση (12,9% το 2020) και το 34,7% για υγεία και φάρμακα (26% το 2020). Όπως τονίζεται, οι αυξήσεις των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας αποτελούν για ένα στα δύο νοικοκυριά την κατηγορία που έχει τη μεγαλύτερη αρνητική επίδραση στο εισόδημά του.

Ταυτόχρονα η έρευνα κατέδειξε πως περισσότερα από 5 στα 10 νοικοκυριά (50,9%) περιόρισαν το 2021 τις δαπάνες τους για εξόδους (εστιατόρια, καφέ, σινεμά κ.λπ.). Το 45,1% των νοικοκυριών ξόδεψε λιγότερα για ταξίδια, ενώ το 43,3% περιόρισε τις δαπάνες για ένδυση – υπόδηση.

Συντήρηση του προβλήματος

Την ίδια ώρα όμως η κατάσταση αυτή βολεύει τα κυβερνητικά έσοδα, αφού, όταν σαρώνει η ακρίβεια, σημειώνεται μεγάλη αύξηση φορολογικών εσόδων από έμμεσους φόρους ακόμα και όταν δεν αυξάνεται το ύψος της ιδιωτικής καταναλωτικής δαπάνης λόγω μείωσης της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών. Μάλιστα δεν είναι λίγοι οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι που το επιβεβαιώνουν!

Παρά το γεγονός ότι αυτό είναι σε γνώση τους, δεν προβαίνουν σε προσωρινή μείωση των έμμεσων φόρων για να πετύχουν έτσι και τη συγκράτηση των τιμών. Αρκούνται σε μέτρα – ασπιρίνες, όπως η επιδότηση σε περιορισμένο αριθμό των «ευάλωτων νοικοκυριών», συντηρώντας την ακρίβεια στην αγορά!

Μάλιστα το κυβερνών κόμμα δεν ακούει ούτε την κραυγή των πολιτών για την ακρίβεια που σαρώνει, αλλιώς ο καθ’ ύλην αρμόδιος υπουργός δεν θα δήλωνε ευθαρσώς ότι η μείωση της κατανάλωσης οφείλεται σε ψυχολογικούς λόγους και όχι στην ακρίβεια και την ανέχεια.

Και επισιτιστική κρίση

Και ενώ συμβαίνουν όλα αυτά καταγράφονται και τα πρώτα πρόδρομα σημάδια επισιτιστικής κρίσης… Διεθνείς οργανισμοί και επιχειρήσεις καθώς και Ρώσοι βιομήχανοι, όπως ο βιομήχανος παραγωγής λιπασμάτων και άνθρακα Αντρέι Μελνιτσένκο, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για το γεγονός ότι οι τιμές των τροφίμων θα φθάσουν σε απαγορευτικά επίπεδα, καθώς ο πλανήτης θα αντιμετωπίσει ελλείψεις τροφίμων.

Αιτία θα είναι η απουσία των σιτηρών αλλά και του καλαμποκιού της Ρωσίας και της Ουκρανίας από την παγκόσμια αγορά, η διακοπή της αγροτικής παραγωγής στην Ουκρανία, καθώς οι αγρότες επιστρατεύθηκαν, η απουσία του ηλιέλαιου, που επίσης παράγεται και στις δύο χώρες, αλλά και η ανεπάρκεια ή και πλήρης έλλειψη ρωσικών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων που θα μειώσει καίρια την αγροτική παραγωγή σε άλλες χώρες.

Οι δύο εμπόλεμες χώρες αντιπροσωπεύουν το 1/4 των παγκόσμιων εξαγωγών σιτηρών και σχεδόν το 1/3 των παγκόσμιων εξαγωγών σιταριού και πάνω από 50 χώρες εξαρτώνται αποκλειστικά από αυτές για το βασικότερο είδος διατροφής.

Αντιπροσωπεύουν, επίσης, το 70% με 80% της παγκόσμιας παραγωγής ηλιέλαιου, με τον ηλίανθο από τον οποίο προέρχεται να είναι το εθνικό λουλούδι της Ουκρανίας. Κι ενώ η απουσία των ρωσικών και των ουκρανικών σιτηρών θα πλήξει περισσότερο τις αφρικανικές χώρες, η έλλειψη ηλιέλαιου θα πλήξει την Ευρώπη, καθώς η Ε.Ε. εισάγει περίπου 200.000 τόνους ηλιέλαιο από την Ουκρανία κάθε χρόνο.

Εξίσου βασικό είδος διατροφής, το καλαμπόκι παράγεται σε Ρωσία και Ουκρανία, με τις δύο χώρες να κατέχουν την τέταρτη και την πέμπτη θέση στον κόσμο σε εξαγωγές του είδους και να αντιπροσωπεύουν από κοινού περίπου το 1/5 της παγκόσμιας παραγωγής.

Ήδη σε κάποιες χώρες της Ευρώπης έχουν παρατηρηθεί ελλείψεις προϊόντων, ενώ κάποιες άλλες χώρες βάζουν πλαφόν σε διάφορα είδη τροφίμων!

Στη Μολδαβία το ηλιέλαιο, το αλεύρι και τα ζυμαρικά έχουν εξαφανιστεί από τα ράφια. Ελλείψεις σημειώνονται και στη Γερμανία αλλά και στην Ιταλία, η οποία έχει βάλει πλαφόν στην αγορά σε ορισμένα τρόφιμα. Στη Φλωρεντία, οι κάτοικοι μπορούν να αγοράσουν έως δύο συσκευασίες αλεύρι και έως πέντε συσκευασίες ζάχαρη.

Καταναλώστε λιγότερα καύσιμα

Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας, ο οποίος ανακοίνωσε μέτρα για να μειώσουμε την κατανάλωση καυσίμων λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Μάλιστα κοστολόγησε ότι τα μέτρα αυτά θα εξοικονομήσουν 2,7 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα ύστερα από τέσσερις μήνες πιστής τήρησής τους. Οι 10 βασικές ενέργειες που προτείνει:

1. Μειώστε τα όρια ταχύτητας στους αυτοκινητόδρομους κατά τουλάχιστον 10 χλμ. ανά ώρα. Επίδραση: Εξοικονομεί περίπου 290.000 βαρέλια ανά ημέρα (kb/d) από αυτοκίνητα και επιπλέον 140 kb/d από φορτηγά.

2. Εργαστείτε από το σπίτι έως και τρεις ημέρες την εβδομάδα όπου είναι δυνατόν. Επίδραση: Μία ημέρα την εβδομάδα εξοικονομεί περίπου 170 kb/d. Τρεις ημέρες εξοικονομούν περίπου 500 kb/d.

3. Κυριακές χωρίς αυτοκίνητο στις πόλεις. Επίδραση: Κάθε Κυριακή εξοικονομούνται περίπου 380 kb/d, μια Κυριακή τον μήνα εξοικονομεί 95 kb/d.

4. Μειώστε το κόστος χρήσης των μέσων μαζικής μεταφοράς και δώστε κίνητρα για μικροκινητικότητα, περπάτημα και χρήση ποδηλάτου. Επίδραση: Εξοικονομεί περίπου 330 kb/d.

5. Δώστε εναλλακτικές προσβάσεις ιδιωτικών αυτοκινήτων σε δρόμους μεγάλων πόλεων. Επίδραση: Εξοικονομεί περίπου 210 kb/d.

6. Αυξήστε την κοινή χρήση των αυτοκινήτων και υιοθετήστε πρακτικές για τη μείωση της χρήσης καυσίμου. Επίδραση: Εξοικονομεί περίπου 470 kb/d.

7. Προωθήστε τη βέλτιστη οδήγηση φορτηγών και οχημάτων διανομής αγαθών. Επίδραση: Εξοικονομεί περίπου 320 kb/d.

8. Ενισχύστε τη χρήση τρένων υψηλής ταχύτητας και νυχτερινών τρένων αντί για αεροπλάνα, όπου είναι δυνατόν. Επίδραση: Εξοικονομεί περίπου 40 kb/d/

9. Αποφύγετε επαγγελματικά αεροπορικά ταξίδια όπου υπάρχουν εναλλακτικές επιλογές. Επίδραση: Εξοικονομεί περίπου 260 kb/d.

10. Ενισχύστε την υιοθέτηση ηλεκτρικών και πιο αποδοτικών οχημάτων. Επίδραση: Εξοικονομεί περίπου 100 kb/d.

Κατά τα άλλα την αισιοδοξία τους ότι η ελληνική οικονομία θα διατηρήσει τη δυναμική που έχει αναπτύξει παρά τα νέα δεδομένα που έχουν προκύψει από τον πόλεμο στην Ουκρανία, τον πληθωρισμό και την εξοντωτική ακρίβεια σε βασικά αγαθά και ενέργεια, εξέφρασαν τα διοικητικά στελέχη των τεσσάρων μεγάλων ελληνικών τραπεζών, σε δηλώσεις τους με αφορμή την ανακοίνωση των οικονομικών αποτελεσμάτων του 2021.

Καταργείται η εικοσαετής προθεσμία για την παραγραφή των χρεών προς τους ΟΤΑ

«Ψαλίδισμα» στα πρόστιμα που επιβάλλονται από τους δήμους και μείωση του χρόνου που θα κρατούνται ενεργά στα συρτάρια της τοπικής αυτοδιοίκησης φέρνει το σχέδιο που επεξεργάζεται η κυβέρνηση, σε μια προσπάθεια εξορθολογισμού του χρέους των πολιτών προς τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Με αυτό τον τρόπο μπαίνει ένα τέλος στις προσαυξήσεις των προστίμων προς τους ΟΤΑ, που φτάνουν μέχρι και το 200% της αρχικής οφειλής, αλλά και πολύ συντομότερη παραγραφή των χρεών, που σήμερα γίνεται σε 20 χρόνια, όταν στις εφορίες και γενικά στο Δημόσιο ισχύει πενταετής παραγραφή!

Υπό την πίεση της τρόικας ψηφίστηκε η γνωστή διάταξη του άρθρου 32 Ν. 4304/2014, με την οποία για τους ΟΤΑ ειδικά νομοθετήθηκε η επαύξηση της πενταετούς παραγραφής των αξιώσεών τους σε εικοσαετή, όταν πρόκειται περί φόρων, τελών, δικαιωμάτων και εισφορών προς τους ΟΤΑ που προκύπτουν «εξαιτίας μη υποβολής από τους υπόχρεους των αναγκαίων στοιχείων για τη βεβαίωσή τους ή υποβολής ανακριβών ή ελλιπών στοιχείων ή λανθασμένα βεβαιωμένων οφειλών», προσαυξημένα με τα πρόστιμα επί των οφειλών της τελευταίας πενταετίας.

Ήδη, όμως, το Δημόσιο είχε αρχίσει να μειώνει σταδιακά τα έτη παραγραφής των φορολογικών αξιώσεών του στην πενταετία, με πρόσφατη την απόφαση του ΣτΕ και για τα τέλη κυκλοφορίας και το χαρτόσημο.

Όπως τονίζει η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτήτων Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) «αυτό συνιστά μια νομοθετική ανωμαλία, η οποία αντίκειται πλήρως στη φιλοσοφία και τις αρχές του Κράτους Δικαίου, καθόσον δεν επιτρέπεται ο χρόνος παραγραφής των υποχρεώσεων των πολιτών προς τους ΟΤΑ, που θα φτάσει την εικοσαετία το 2030, ενώ είναι πενταετής για οφειλές στο Δημόσιο, να είναι τετραπλάσιος, δηλαδή εικοσαετής για τις οφειλές στους ΟΤΑ, γιατί κινδυνεύουμε να οδηγηθούμε σύντομα σε διογκωμένα χρέη, μαζικές κατασχέσεις και πλειστηριασμούς ακινήτων από τους ΟΤΑ, ιδιαίτερα των κατοίκων της περιφέρειας και των απόδημων».

Πάντως το συνολικό ποσό των «κόκκινων» χρεών στους δήμους εκτιμάται ότι ξεπερνά τα 3 δισ. ευρώ και, ως γνωστόν, η οικονομική κατάσταση των ΟΤΑ επηρεάζει το τελικό αποτέλεσμα της γενικής κυβέρνησης.

Στην ΑΑΔΕ η είσπραξη

Όπως και να έχει όμως στο σενάριο προβλέπεται να μεταφερθούν στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) οι διαδικασίες είσπραξης ορισμένων οφειλών των ΟΤΑ που βεβαιώνονται αλλά «μένουν στα χαρτιά». Σε περίπτωση που υλοποιηθεί το σχέδιο του υπουργείου Οικονομικών, όσοι καθυστερούν να εξοφλήσουν δημοτικά χρέη θα βρεθούν αντιμέτωποι με τα αυστηρά αναγκαστικά μέτρα είσπραξης, που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων κατασχέσεις:

● Τραπεζικών λογαριασμών καταθέσεων με εξαίρεση έναν και μοναδικό λογαριασμό, για τον οποίο ισχύει ακατάσχετο όριο μέχρι 1.250 ευρώ.

● Μισθών, συντάξεων, εφάπαξ, αποζημιώσεων, εσόδων από ενοίκια κ.ά. Ειδικά για ποσά μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων επιτρέπεται η κατάσχεση στα χέρια του εργοδότη ή του ασφαλιστικού ταμείου ποσοστού 50% επί του τμήματος πάνω από τα 1.000 και μέχρι τα 1.500 ευρώ, ενώ από ποσά άνω των 1.500 ευρώ τον μήνα επιτρέπεται η κατάσχεση στα χέρια του εργοδότη ή του ασφαλιστικού ταμείου του συνόλου του υπερβάλλοντος των 1.500 ευρώ.

● Ακινήτων, ακόμα και αν πρόκειται για την πρώτη κατοικία, καθώς και αυτοκινήτων και σκαφών αναψυχής, σε περίπτωση που η οφειλή ξεπερνά τα 500 ευρώ.

από topontiki