Του Ηλία Σκυλλάκου

Έχουμε μπει ήδη στην χειμερινή περίοδο με αποτέλεσμα σιγά-σιγά να βλέπουμε τον καιρό να χαλάει και να κάνουν την εμφάνιση τους τα έντονα καιρικά φαινόμενα. Οι καταιγίδες, οι βροχοπτώσεις, το χαλάζι, ακόμη και το χιόνι, αναμένεται να εναλλάσσονται, βάζοντας ολόκληρη την χώρα σε περιπέτειες.

Τα έντονα φαινόμενα που βλέπουμε σε διάφορες πόλεις με τους δρόμους να γίνονται ποτάμια και τις καταστροφές περιουσιών να είναι αμέτρητες, είναι προφανές ότι ανησυχούν τους πάντες για το μέλλον. Αντίστοιχα φαινόμενα μικρότερης όμως έκτασης, εντοπίζονται κατά καιρούς και σε ορισμένες περιοχές του νομού Λάρισας και ειδικά στους παραλιακούς οικισμούς.

Από την άλλη όμως παραμένει θέμα κοινής συζήτησης αρκετά χρόνια, ότι η πόλη της Λάρισας διατηρεί διαχρονικά τρομερά στοιχεία αντοχής στα πλημμυρικά φαινόμενα, παρά το γεγονός ότι την πόλη την διασχίζει το ποτάμι.

Τι συμβαίνει λοιπόν και η Λάρισα δεν πλημμυρίζει διαχρονικά; Ποιες είναι οι υποδομές που υπάρχουν; Πως λειτουργεί το δίκτυο ομβρίων υδάτων και ποια έργα έχουν γίνει στην μακρόχρονη πορεία της πόλης βάζοντας τις βάσεις και δημιουργώντας μια ισχυρή ασπίδα προστασίας από τα πλημμυρικά φαινόμενα; Πώς διαχειρίζονται οι υπηρεσίες την στάθμη του ποταμού; Τι γίνεται με τα παλιά ρέματα; Η αλήθεια είναι ότι και η Λάρισα κάποτε είχε μεγάλες καταστροφές από τις πλημμύρες, όμως υπάρχουν κάποιοι λόγοι που καθόρισαν τις βάσεις για την προστασία της πόλης μετέπειτα.

H LarissPress επισκέφθηκε την ΔΕΥΑΛ και συνομίλησε με τον Γενικό Διευθυντή και Πολιτικό Μηχανικό Σαββοργινάκη Δημήτρη, για το θέμα, συλλέγοντας ορισμένα στοιχεία που παρουσιάζονται σε αυτή την έρευνα. Παράλληλα παρουσιάζεται και ο τρόπος διαχείρισης και λειτουργίας αυτών των έργων, τα οποία έχουν καταφέρει να υψώσουν ένα τείχος από τις πλημμύρες εδώ και πολλές δεκαετίες.

1980 – Μπαίνει η ασπίδα προστασίας της πόλης

Για να κατανοήσουμε τι ακριβώς συμβαίνει και για να δούμε ποιοι είναι οι παράγοντες που καθορίζουν το μυστικό της επιτυχίας, αξίζει να ξεκινήσουμε από το εξής. Τα βασικά έργα πάνω στα οποία κούμπωσαν τα υπόλοιπα διαχρονικά έγιναν την δεκαετία του 80′ και παραμένουν για την Λάρισα από τα πιο σημαντικά για την υπόλοιπη πορεία.

Και το ερώτημα γεννιέται. Τι υπάρχει κάτω από τα πόδια μας;

Πρέπει να καταγραφεί σε πρώτη φάση ότι σε ολόκληρη τη Λάρισα, σε ένα βάθος τριών μέτρων κάτω από την γη, κατά την δεκαετία του 80′ κατασκευάστηκε ένα μεγάλο έργο και συγκεκριμένα το δίκτυο ομβρίων υδάτων της πόλης. Πρόκειται για αγωγούς που ορισμένοι έχουν πολύ μεγάλο μέγεθος, μέσω των οποίων διοχετεύεται το νερό προς το ποτάμι κατά την διάρκεια της έντονης βροχόπτωσης.

«Σε ολόκληρη την πόλη και ειδικά στα χαμηλότερα σημεία είναι κατασκευασμένοι από υλικό σκυροδέματος οι αγωγοί ομβρίων υδάτων. Οι αγωγοί για παράδειγμα στην Ηρώων Πολυτεχνείου όπου παλαιότερα υπήρξαν ρέματα, είναι τεράστιοι και έχουν την δυνατότητα θεωρητικά να χωρέσουν ένα ολόκληρο φορτηγό. Οι αγωγοί αυτοί έχουν ορθογωνική διατομή 4 μέτρα επί 2 μέτρα, ενώ καταλήγουν σε αγωγούς φ 600. Από εκείνους του αγωγούς διοχετεύεται το βρόχινο νερό προς το ποτάμι. Η μελέτη και η υλοποίηση την δεκαετία του 1980 ακολούθησε την φυσική ροή». αναφέρει ο Γενικός Διευθυντής της ΔΕΥΑΛ για το συγκεκριμένο ζήτημα.

Σύστημα τηλεμετρίας και αποφρακτικά οχήματα «Σουπερ»

Διαχρονικά, η εργασίες του δικτύου έγιναν πραγματικότητα καθώς οι ανάγκες για συντήρηση και αναβάθμιση απαιτούσαν έναν τέτοιο σχεδιασμό στην βάση των προβλημάτων. Έτσι λοιπόν ένας σημαντικός σταθμός που έδωσε την δυνατότητα τα έργα να εξελιχθούν στην πορεία ήταν η περίοδος του 1997 όπου φαίνεται να δημιουργήθηκε το σύστημα σταθμών τηλεμετρίας, με το οποίο κατάφεραν οι αρμόδιες υπηρεσίες της ΔΕΥΑΛ να παρακολουθούν την κατάσταση στους αγωγούς και στα αντλιοστάσια. Με αυτό τον τρόπο ελέγχεται η ροή του νερού σε πραγματικό χρόνο. Αυτό το σύστημα λειτουργεί μέχρι και σήμερα προσφέροντας πλήρη έλεγχο της κατάστασης.

Παράλληλα από την δεκαετία του 1990 μέχρι και σήμερα σύμφωνα με τον κ. Σαββοργινάκη, φαίνεται πως είχαν ξεκινήσει να λειτουργούν στην πόλη και τα συστήματα άμεση παρέμβασης, τα λεγόμενα «Σούπερ».

Όπως εξηγεί ο κ. Σαββοργινάκης, πρόκειται για αποφρακτικά μηχανήματα που μαζί με το σύστημα καμερών που διαθέτει η ΔΕΥΑΛ παρεμβαίνουν όταν οι αγωγοί φράξουν από κάποια αντικείμενα. «Οι παρέμβαση των αποφρακτικών μηχανημάτων και ο έλεγχος με κάμερες γίνεται όχι μόνο όταν υπάρχει πρόβλημα, αλλά και άλλες περιόδους για συντήρηση και έλεγχο. Από το 1990 περίπου μέχρι και σήμερα τα «Σούπερ» κάνουν περιοδικό έλεγχο σε όλη την πόλη για να προλάβουν βλάβες και περιπτώσεις φραγής των αγωγών που μπορεί να οδηγήσουν σε προβλήματα» λέει ο Σαββοργινάκης.

Διαχωρισμός δικτύου ομβρίων με ακαθάρτων

Και κάπως έτσι προχωράμε στα επόμενα χρόνια όπου ένα πρόβλημα που εντοπίστηκε, περίπου το 2000 ανάγκασε την ΔΕΥΑΛ να παρέμβει ώστε να διασφαλιστεί η ομαλότητα του δικτύου. Εκείνη την περίοδο εντοπίστηκε λοιπόν το πρόβλημα που είχε ως αποτέλεσμα το τίναγμα στα καπάκια των ακαθάρτων στη πόλη, παρά το γεγονός, ότι η βροχή σε κάποιες περιπτώσεις δεν ήταν ιδιαίτερα έντονη.

Το φαινόμενο αυτό όπως αναφέρει στη LarissaPress.gr ο κ. Σαββοργινάκης οφείλονταν στο γεγονός ότι οι πολυκατοικίες δεν διάθεταν τότε διαφορετικό δίκτυο ακαθάρτων από αυτό των ομβρίων υδάτων, με αποτέλεσμα όλα τα λύματα να χύνονται στο δίκτυο των ομβρίων. «Υποχρεώσαμε όλες τις πολυκατοικίες σιγά – σιγά εκείνη την περίοδο να κάνουν διαχωρισμό του δικτύου τους. Προχωρήσαμε σε καμπάνια και σε ένα πρόγραμμα διαχείρισης που δεν έχει κάνει καμία άλλη πόλη στην Ελλάδα, ώστε να γίνει διαχωρισμός του δικτύου και έτσι αντιμετωπίστηκε το πρόβλημα» λέει χαρακτηριστικά ο Γενικός Διευθυντής της ΔΕΥΑΛ.

Αξίζει να σημειωθεί πως αργότερα και κατά το πέρασμα των χρόνων, ένα ακόμη πρόβλημα εντοπίστηκε κατά την διάρκεια της διαχείρισης των αγωγών από την ΔΕΥΑΛ, βάζοντας σε λειτουργία ένα νέο σύστημα αναβάθμισης. Σύμφωνα με τον Γενικό Διευθυντή της εταιρείας εντοπίστηκε το 2010 μια μεγάλη ζημιά στον μεγάλο αγωγό που βρίσκεται στην Ηρώων Πολυτεχνείου. Τότε λοιπόν σε μια μεγάλη βροχόπτωση ο αγωγός αυτός γέμισε με αποτέλεσμα να πλημμυρίσουν ορισμένα υπόγεια. Έτσι λοιπόν η ΔΕΥΑΛ από εκείνη την προχώρησε στη τοποθέτηση ενός συστήματος μέτρησης της στάθμης του νερού στον συγκεκριμένο αγωγό δημιουργώντας μια ακόμη δικλίδα ασφαλείας μέχρι και σήμερα.

Αντιπλημμυρικά έργα στον Πηνειό και διαχείριση

Όπως είπαμε προηγουμένως τη Λάρισα την διασχίζει ο Πηνειός ποταμός, όπου τις χειμερινές περιόδους το ύψος των νερών ανεβαίνει επικίνδυνα. Όπως φαίνεται όμως οι υποδομές αντιπλημμυρικών έργων που ξεκίνησαν και κατασκευάστηκαν πριν πολλά χρόνια από την τότε Νομαρχία και ολοκληρώθηκαν περίπου την τελευταία δεκαετία και από την μετέπειτα Περιφέρεια Θεσσαλίας έχουν διασφαλίσει όμως έναν υψηλό δείκτη προστασίας της πόλης από τα νερά του ποταμού.

«Στο ποτάμι έχουν υψωθεί αναχώματα ως αντιπλημμυρικά έργα ώστε να προστατεύεται η πόλη από την αυξημένη ροή του ποταμού. Σε περιπτώσεις όπου η στάθμη του νερού του Πηνειού ανεβαίνει επικίνδυνα, η υπηρεσία της ΔΕΥΑΛ κλείνει τα λεγόμενα θυροφράγματα για να μην γεμίσουν οι αγωγοί ομβρίων υδάτων της πόλης οι οποίοι εκβάλλουν στο ποτάμι», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Σαββοργινάκης, για το ζήτημα αυτό, εξηγώντας πως λειτουργεί το πλαίσιο διαχείρισης των υδάτων.

Αντικαταστάσεις του δικτύου και επέκταση

Ένας ακόμη παράγοντας που καθόριζε και καθορίζει διαχρονικά την ομαλή λειτουργία του δικτύου ομβρίων υδάτων και προστατεύει την Λάρισα από πλημμυρικά φαινόμενα, είναι και η διαχρονική υλοποίηση από την ΔΕΥΑΛ ενός σχεδίου αντικατάστασης του δικτύου σε περίπτωση σοβαρής βλάβης. Παράλληλα διαχρονική απόφαση της δημοτικής εταιρείας παραμένει, σύμφωνα με τον Γενικό Διευθυντή, και η επέκταση του δικτύου στις νέες περιοχές που αναπτύσσονται οικιστικά, πριν από τις εργασίες ασφαλτόστρωσης των δρόμων από τον δήμο Λαρισαίων .

Αυτονομία, σχεδιασμός και η υλοποίηση

Τέλος ο κ. Σαββοργινάκης τονίζει πως ο βασικός παράγοντας που καθορίζει την επιτυχία της διαχείρισης είναι ότι στη Λάρισα σε αντίθεση με άλλες πόλεις , υπάρχει διαχρονικά ο σωστός σχεδιασμός, η σωστή υλοποίηση και η σωστή συντήρηση. «Διαχρονικά στη Λάρισα από την μεριά της ΔΕΥΑΛ ότι πρόβλημα υπάρχει καταγράφεται και αντιμετωπίζεται. Οι διαφορά με τις υπόλοιπες περιοχές πχ με την Αττική είναι ότι στη Λάρισα διαχρονικά υπάρχει καθορισμός του υπευθύνου. Το βασικό είναι ότι για τον ιστό της πόλης υπεύθυνη είναι η ΔΕΥΑΛ η οποία η ίδια μελετάει τα έργα, η ίδια τα επιβλέπει και ίδια συνεχίζει να συντηρεί. Αυτό λοιπόν είναι και το μυστικό της επιτυχίας. Γι αυτό οι ΔΕΥΑ είναι σωστές και λειτουργικές ως επιχειρήσεις» καταλήγει ο κ. Σαββοργινάκης.

από larissapress