Οι ρωσικές υπηρεσίες πληροφοριών – Ο κομβικός ρόλος της GRU



 Γράφει ο Ευθύμιος Τσιλιόπουλος

Οι ρωσικές υπηρεσίες πληροφοριών θεωρείται ότι έχουν αναπτύξει πιο ενεργό δράση τώρα απ’ ότι «κατά την εποχή του Ψυχρού Πολέμου», δήλωσε ο επικεφαλής της BfV (γερμανική υπηρεσία πληροφοριών) σε σχόλια που δημοσίευσε η γερμανική εφημερίδα Welt am Sonntag. Ο επικεφαλής της BfV Thomas Haldenwang είπε ότι το Κρεμλίνο έχει «πολύ περίπλοκο ενδιαφέρον πληροφοριών για τη Γερμανία σε σχεδόν όλους τους τομείς πολιτικής».

«Αναγνωρίζουμε ότι η Ρωσία έχει αυξήσει σημαντικά τη δραστηριότητά της… Μέχρι στιγμής, γνωρίζουμε μόνο το επίπεδο που έχουμε επιτύχει εν τω μεταξύ από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου». Ο Haldenwang είπε ότι η Ρωσία χρησιμοποιούσε πράκτορες για να «αποκτήσει επαφές στο περιβάλλον των πολιτικών που λαμβάνουν αποφάσεις… Οι μέθοδοι της Μόσχας γίνονται πιο δύσκολες και τα μέσα είναι πιο βάναυσα», πρόσθεσε, επικαλούμενος τη δολοφονία ενός Γεωργιανού στο Βερολίνο το 2019, για το οποίο οι Γερμανοί έχουν κατηγορήσει τους Ρώσους. Αυτό που δεν είπε ο Γερμανός αξιωματούχος είναι ότι η ρωσική υπηρεσία που πραγματοποιεί αυτές της αποστολές είναι η υπηρεσία πληροφοριών των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων GRU.

Η γενεαλογία της KGB ξεκινά με την Έκτακτη Επιτροπή Πασών των Ρωσιών, ή αλλιώς “Τσεκά”, τη μυστική αστυνομία που ιδρύθηκε από τους Μπολσεβίκους το 1917 υπό την ηγεσία του Φέλιξ Ντζερζίνσκι, ενός Πολωνού αριστοκράτη που έγινε κομμουνιστής. Το 1922 η “Τσεκά” αναδιοργανώθηκε ως GPU (Κρατική Πολιτική Διοίκηση) και το 1934 μετονομάστηκε σε NKVD (Λαϊκή Επιτροπή Εσωτερικών). Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου έγιναν περαιτέρω αναδιοργανώσεις, εκ των οποίων ξεπήδησε το MGB (Υπουργείο Κρατικής Ασφάλειας).

Η τελική αναδιοργάνωση των σοβιετικών υπηρεσιών πληροφοριών έγινε όταν δημιουργήθηκε η KGB το 1954. Συνήθως πιστεύεται ότι η KGB κυριάρχησε σε ολόκληρο το σοβιετικό σύστημα πληροφοριών. Ορισμένοι δυτικοί αναλυτές θεωρούσαν ότι ο διευθυντής της ήταν άτομο τεράστιας πολιτικής δύναμης. Ο Γιούρι Αντρόποφ, που ηγήθηκε της υπηρεσίας για 15 χρόνια, έγινε ηγέτης του Σοβιετικού Κομμουνιστικού Κόμματος το 1982, υπηρετώντας μέχρι το θάνατό του το 1984.

Η ανάδυση της GRU

Η πιο σημαντική από τις άλλες υπηρεσίες πληροφοριών που υπήρχαν στη Σοβιετική Ένωση ήταν η GRU (γενική διεύθυνση πληροφοριών του Γενικού Επιτελείου), η οποία ασχολήθηκε κυρίως με στρατιωτικές πληροφορίες. Παρά τις περιστασιακές ενδείξεις ανταγωνισμού και σύγκρουσης μεταξύ της GRU και της KGB, η τελευταία κυριαρχούσε. Η KGB διέπονταν από στρατιωτικούς κανονισμούς.

Ενώ τα περισσότερα αρχεία της KGB παραμένουν διαβαθμισμένα, είναι διαθέσιμες δύο διαδικτυακές αρχειακές πηγές. Οι κύριες λειτουργίες της ήταν πληροφορίες για ξένα κράτη, αντικατασκοπεία, έρευνα, φύλαξη των συνόρων και της ηγεσίας του Κομμουνιστικού Κόμματος και της Σοβιετικής Κυβέρνησης, οργάνωση και ασφάλεια των κυβερνητικών επικοινωνιών, καθώς και η καταπολέμηση εθνικιστών, αντιφρονούντων και αντισοβιετικών δραστηριοτήτων.

Στις 3 Δεκεμβρίου 1991, η KGB διαλύθηκε επίσημα. Την διαδέχτηκε στη Ρωσία η Υπηρεσία Πληροφοριών Εξωτερικών (SVR) και αργότερα η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας (FSB). Αυτή, όμως, που επικράτησε στη συλλογή πληροφοριών στο εξωτερικό είναι η GRU των ενόπλων δυνάμεων. Εάν ο ορισμός μιας επιτυχημένης υπηρεσίας πληροφοριών είναι η αφάνεια, η GRU είναι η πιο αποτελεσματική υπηρεσία της Ρωσίας.

Το Ηνωμένο Βασίλειο την κατηγορεί για την επίθεση με νευροτοξικούς παράγοντες στο Salisbury το 2018, όταν ένας πρώην αξιωματικός της GRU που ζούσε στη Βρετανία δηλητηριάστηκε μαζί με την κόρη του. Οι δε ΗΠΑ την κατηγορούν για κυβερνοεπιθέσεις. Οι πράκτορες της πιστεύεται επίσης ότι δραστηριοποιούνται στις συγκρούσεις στην Ουκρανία και τη Συρία. Νωρίτερα φέτος, οι δύο φερόμενοι πράκτορες GRU που κατηγορούνται για επίθεση στο Salisbury συνδέθηκαν από τις αρχές της Τσεχίας με μια θανατηφόρα έκρηξη εκεί το 2014.

Τι γνωρίζουμε για την GRU

Η Ρωσία διαθέτει στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών για περισσότερα από 200 χρόνια, από τότε που ιδρύθηκε το Ειδικό Γραφείο κατά τη διάρκεια των Ναπολεόντιων Πολέμων. Μετά τη Ρωσική Επανάσταση το 1917, αναδιοργανώθηκε και έγινε γνωστή ως GRU το 1942, στο αποκορύφωμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν ήταν επιφορτισμένη με τη συλλογή πληροφοριών στο εξωτερικό σχετικά με τη Γερμανία και τους συμμάχους της.

Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, μία από τις πρώτες επιτυχίες της ήταν να διεισδύσει στο πρόγραμμα ατομικής βόμβας της Βρετανίας. Εκτός από τους εκτελεστικούς πράκτορες, η GRU έχει τα δικά της κομτσάντ (ειδικές λειτουργίες), των οποίων η αποστολή είναι να πραγματοποιεί αναγνώριση και σαμποτάζ. Στη σοβιετική εποχή, οι πράκτορες της ήταν ενεργοί σε ζώνες συγκρούσεων σε όλο τον κόσμο και ηγήθηκαν της εισβολής στο Αφγανιστάν το 1979.

Όταν η Σοβιετική Ένωση διαλύθηκε, ο μεγάλος αντίπαλος της GRU, η KGB, όπως προαναφέραμε, χωρίστηκε σε δύο: σε μια υπηρεσία εσωτερικού, που ονομάζεται FSB (ηγείτο ο Ρώσος πρόεδρος) και μια υπηρεσία εξωτερικού που ονομάζεται SVR. Η GRU παρέμεινε ανέπαφη. Μια έκθεση του αμερικανικού Κογκρέσου την περιγράφει ως «μεγάλο, επεκτατικό και ισχυρό οργανισμό», αλλά πολύ λίγα είναι γνωστά για το μέγεθος και τις λειτουργίες της. Υπάρχει μόνο μια σύντομη αναφορά για το ρόλο της ως υπηρεσία πληροφοριών εξωτερικού στον ιστότοπο του ρωσικού υπουργείου Άμυνας. Η GRU δεν έχει δικό της ιστότοπο.

Επίσημα, είναι επιφορτισμένη με τη «διασφάλιση συνθηκών που ευνοούν την επιτυχή εφαρμογή της πολιτικής άμυνας και ασφάλειας της Ρωσικής Ομοσπονδίας» και την παροχή πληροφοριών στους αξιωματούχους που «πρέπει να λαμβάνουν αποφάσεις στον πολιτικό, οικονομικό, αμυντικό, επιστημονικό, τεχνικό και περιβαλλοντικό τομέα». Είναι τόσο μεγάλη η μυστικότητα που περιβάλλει την GRU, που όταν ο τότε επικεφαλής της, Ιγκόρ Σεργκούν, πέθανε ξαφνικά το 2016, το Κρεμλίνο δεν ανέφερε την αιτία ή τον τόπο του θανάτου στην αρχική του ανακοίνωση.

Επιτυχίες της GRU

Ο Σεργκούν, που ήταν επικεφαλής από το 2011, μπήκε σε λίστα κυρώσεων της ΕΕ και των ΗΠΑ μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014. Η ΕΕ τον έκρινε επίσης υπεύθυνο για τη δραστηριότητα της GRU υπέρ των ανταρτών στην ανατολική Ουκρανία. Οι αναλυτές ασφαλείας πιστώνουν τον Σεργκούν για την ενδυνάμωση της GRU, παρά τις δραστικές περικοπές, καθώς και για το γεγονός ότι αποδείχθηκε πιο αποτελεσματική στην Ουκρανία από την FSB. Ένας από τους κορυφαίους διοικητές των Ουκρανών ανταρτών, ο Ιγκόρ Γκιρκίν, γνωστός και ως Στρέλκοφ, κατηγορήθηκε από ευρωπαϊκές υπηρεσίες ως πράκτορας της GRU και συμπεριλήφθηκε στον κατάλογο κυρώσεων.

Ο Σεργκούν δεν έζησε για να δει τον αντίκτυπο μιας μυστικής επιχείρησης που αποδίδεται στην GRU: την αποκάλυψη δεκάδων χιλιάδων email της Χίλαρι Κλίντον το 2016, στις παραμονές των προεδρικών εκλογών. Θεωρήθηκε προσπάθεια δυσφήμισης της υποψήφιας για την προεδρία που ήταν εχθρική προς τη Ρωσία. Το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης κατηγόρησε 12 Ρώσους για την κυβερνοεπίθεση. Όλοι κατηγορήθηκαν ότι ήταν αξιωματικοί της GRU. Το Κρεμλίνο απάντησε λέγοντας ότι δεν υπάρχουν στοιχεία που να τους συνδέουν με την κυβερνοπειρατεία.

Εάν η GRU όντως είναι πίσω από τις επιχειρήσεις στην Ουκρανία και την κυβερνοπειρατεία κατά της Κλίντον, τότε σίγουρα πέτυχε τους στόχους της: οι αντάρτες διατηρούν τον έλεγχο στην ανατολική Ουκρανία μέχρι σήμερα και η Χίλαρι έχασε τις εκλογές του 2016 από τον Τραμπ. Άλλες επιχειρήσεις, ωστόσο, που επίσης αποδίδονται στην GRU, ήταν θεαματικές αποτυχίες, αν και με θανατηφόρες συνέπειες, όπως στο Salisbury, όπου πέθανε μια γυναίκα.

Έχουν χάσει οι Ρώσοι κατάσκοποι

Οι δύο (φερόμενοι πράκτορες της GRU) που πήγαν στο Ηνωμένο Βασίλειο όχι μόνο απέτυχαν να δολοφονήσουν τον υποτιθέμενο στόχο τους, Σεργέι Σκριπάλ, αλλά άφησαν ένα μονοπάτι αποδείξεων πίσω τους, σαν ερασιτέχνες. Εκτός εάν η αδιαφορία τους για κάμερες ήταν σκόπιμη για να στείλει ένα μήνυμα ότι η Ρωσία είναι διατεθειμένη να αναλάβει υψηλό ρίσκο για την επίτευξη των στόχων της.

Την ίδια χρονιά με την επίθεση στο Salisbury, τέσσερις άλλοι ύποπτοι πράκτορες GRU πιάστηκαν στα πράσα στην Ολλανδία, προσπαθώντας να χακάρουν το δίκτυο wifi του OPCW, το οποίο διερεύνησε τη δηλητηρίαση Σκριπάλ, καθώς και μια χημική επίθεση στο Συρία. Όπως οι ύποπτοι του Salisbury, έτσι κι αυτοί είχαν αφήσει ίχνη τόσο στο διαδίκτυο όσο και στα χαρτιά. Οι ολλανδικές αρχές, πάντως, τους επέτρεψαν να επιστρέψουν στη Ρωσία.

«Η GRU ήταν εξαιρετικά δραστήρια και αναπόφευκτα ορισμένες από τις επιχειρήσεις της πρόκειται να αποτύχουν», δήλωσε ο αναλυτής ασφαλείας Mark Galeotti στο BBC News εκείνη την εποχή. «Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι ανόητοι. Είναι σαφές ότι η καθοδήγηση που έχουν είναι να μην ανησυχούν πάρα πολύ για το αποτέλεσμα». Σε κάθε περίπτωση, η αυξημένη δραστηριότητα των ρωσικών υπηρεσιών και ειδικότερα της GRU έχουν προκαλέσει συναγερμό στις δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών, οι οποίες, όμως, δεν ανταποκρίνονται με την ίδια αποτελεσματικότητα. Ίσως, επειδή έχουν απορροφηθεί από τον “πόλεμο κατά της τρομοκρατίας”.

από slpress

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Από το Blogger.