Ο Καραϊσκάκης που έγινε Ανδρούτσος! – Παραλειπόμενα της νεοελληνικής γλυπτικής

 

Γράφειο Δημήτρης Παυλόπουλος

Στην τελευταία ανάρτησή μας στο SLpress είδαμε το μνημείο του ήρωα του 1821 Οδυσσέα Ανδρούτσου στη Γραβιά. Είχαν προηγηθεί τα άγρια βασανιστήρια και ο βίαιος στραγγαλισμός του. Ακολούθησε η ρίψη του άψυχου σώματός του από τον βράχο της Ακρόπολης, μπροστά από τον ναό της Νίκης, το 1825. Για τη δολοφονία του διατυπώθηκε η άποψη ότι ο Ανδρούτσος “έπεσε”, στην προσπάθειά του να δραπετεύσει από τη φυλακή του στον Φράγκικο Πύργο της Ακρόπολης.

Σκοπός των υποστηρικτών αυτής της άποψης ήταν η αθώωση του πρωτοπαλίκαρου του Ανδρούτσου, οπλαρχηγού της Στερεάς Ελλάδος Γιάννη Γκούρα (1791-1826) και του αρκετά αμφιλεγόμενου πολιτικού Ιωάννη Κωλέττη (1773-1847), που και οι δύο ενέχονταν στον φόνο. Κατηγορήθηκε ακόμα ο Μακρυγιάννης (1797-1864), επειδή ψέγει στα Απομνημονεύματά του τον Γκούρα για μικρότητα και για ιδιοτέλεια.

Αρχικά ο Ανδρούτσος είχε ταφεί στη δεξιά πλευρά της εισόδου του ναού της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος κάτω από τον βράχο της Ακρόπολης, στο λεγόμενο Ριζόκαστρο. Τελικά το ταφικό μνημείο του διαμορφώθηκε στο παλαιότερο κοιμητήριο της πρωτεύουσας, στο Α’ Κοιμητήριο Αθηνών (Τμήμα 1ο, Αρ. 159), το οποίο προοριζόταν για τα μνημεία των αγωνιστών.

Περικλή Χέλμη, Οδυσσέας Ανδρούτσος, 1873, ελαιογραφία, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.

Το οικόπεδο του μνημείου αγοράστηκε το 1865 από τη χήρα του Οδυσσέα Ελένη (1793-1879), η οποία έχει ταφεί στον ίδιο χώρο, εκατό δραχμές…  Χρονολογείται μετά από τις 21 Φεβρουαρίου 1865, οπότε έγινε η ανακομιδή των οστών του Ανδρούτσου από τον βράχο της Ακροπόλεως. Ο δημιουργός του παραμένει άγνωστος. Μπορούμε και πρέπει να τον αναζητήσουμε στα πρώτα μαρμαρογλυφεία της Αθήνας.

Προτομή του Ανδρούτσου στη Φθιώτιδα

Στις 23 Μαΐου 1954 αποκαλύφθηκε στην κεντρική πλατεία της Βελίτσας (Τιθορέας) Λοκρίδας, στη Φθιώτιδα, όπου ο Ανδρούτσος έζησε το 1824 σε σπηλιά με τη σύζυγό του, μαρμάρινη προτομή του ως γενικού αρχηγού των στρατιωτικών δυνάμεων της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδος. Προηγήθηκε επιμνημόσυνη δέηση, στην οποία χοροστάτησε ο μητροπολίτης Φθιώτιδας Αμβρόσιος (Αριστοτέλης Νικολαΐδης, 1881-1958). Την προτομή την αποκάλυψε ο καταγόμενος από τη γειτονική Αμφίκλεια υφυπουργός Οικονομικών Λάμπρος Ευταξίας (1905-1996).

Διαβάστε την συνέχεια στο slpress