Το μεσανατολικό φιάσκο του Ερντογάν

 Γράφει ο Γιώργος Καπόπουλος

Ανεξάρτητα από την έκβαση της συνάντησης Μπάιντεν - Ερντογάν μεθαύριο Δευτέρα στις Βρυξέλλες οι σαρωτικές ανακατατάξεις στην Ευρύτερη Μέση Ανατολή πυροδοτούν μια δυναμική συνολικής ακύρωσης των περιφερειακών φιλοδοξιών της Άγκυρας.

Στην επόμενη μέρα στην περιοχή δεν υπάρχει χώρος ούτε καν για συμβολική παρουσία της Τουρκίας με ή χωρίς τον Ερντογάν. Καταλύτης στην εν εξελίξει μεγάλη ανατροπή είναι η απόφαση Μπάιντεν να εξομαλύνει τις σχέσεις με το Ιράν.

Σε αντίθεση με την απορριπτική στάση που κράτησαν απέναντι στη Συμφωνία του 2015 για τον διεθνή έλεγχο του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, σήμερα η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αλλά και το Ισραήλ έχουν ήδη αρχίσει να προσαρμόζονται στη νέα πραγματικότητα με πυρετώδεις παρασκηνιακές διαβουλεύσεις:

• Διαπραγματεύσεις Ριάντ και Τεχεράνης στη Βαγδάτη με οικοδεσπότη την κυβέρνηση του Ιράκ.
• Διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης Ασαντ με το Ισραήλ μετά από μεσολαβητική παρεμβολή της Ρωσίας.
• Διαπραγματεύσεις Σαουδικής Αραβίας - κυβέρνησης Ασαντ με καλά πληροφορημένες πηγές να τονίζουν ότι οι δύο πλευρές βρίσκονται λίγα βήματα πριν από την αποκατάσταση διπλωματικών σχέσεων.

Τι σημαίνουν αθροιστικά όλα τα παραπάνω για τον Ερντογάν;

Πολύ απλά ότι η επόμενη μέρα στη Συρία έχει διαμορφωθεί ερήμην της Τουρκίας και είναι πλέον θέμα χρόνου η Δαμασκός αλλά και η Βαγδάτη με τη στήριξη του συνόλου του αραβικού κόσμου να ζητήσουν τον πλήρη και άνευ όρων τερματισμό της παρουσίας τουρκικών δυνάμεων στην επικράτειά τους.

Εξυπακούεται ότι η ειρήνευση και σταθεροποίηση στη Συρία θα πυροδοτήσει πιέσεις της Ουάσινγκτον και της Μόσχας προς την Αγκυρα για άμεση αποχώρηση των μισθοφόρων τζιχαντιστών που μετέφερε από το συριακό μέτωπο στη Λιβύη και το Αζερμπαϊτζάν.

Ετη φωτός μοιάζουν να μας χωρίζουν από το 2011, όταν η πτώση του Ασαντ είχε προεξοφληθεί με τη Συρία να μετατρέπεται σε ένα σουνιτικό ισλαμικό κράτος, στην ουσία προτεκτοράτο της Τουρκίας.

Η Αγκυρα, που σήμερα παρακολουθεί ως θεατής τις διαβουλεύσεις του Ασαντ με τη Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ, σίγουρα θα θυμάται με νοσταλγία τη Διεθνή Διάσκεψη των Φίλων της Συρίας που συνήλθε στο Μαρακές στις αρχές Δεκεμβρίου του 2012.

Τότε η επόμενη μέρα στη Δαμασκό ήταν επί της ουσίας αντικείμενο μιας τριμερούς διαβούλευσης των ΥΠΕΞ Τουρκίας και Γαλλίας, Νταβούτογλου και Φαμπιούς, με τον υπ’ αριθμόν 2 του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Γουίλιαμ Μπερνς.

Σήμερα η Τουρκία του Ερντογάν θεωρείται από όλες τις περιφερειακές δυνάμεις παράγων περαιτέρω περιπλοκής μιας ήδη βεβαρημένης συγκυρίας.

Εξαίρεση αποτελεί το Κατάρ, για το οποίο όμως η προσαρμογή στα νέα περιφερειακά δεδομένα προβάλλει ως μονόδρομος.

Απομένει, τέλος, ένα πεδίο όπου η εμπλοκή της Τουρκίας εκτός συνόρων είναι επιθυμητή από τις ΗΠΑ, το Αφγανιστάν, με την Αγκυρα να αναλαμβάνει έναν μη προσδιορισμένο μεσολαβητικό ρόλο μεταξύ κυβέρνησης και Ταλιμπάν αλλά και την ασφάλεια του διεθνούς αεροδρομίου της Καμπούλ.

Η εμπλοκή της Τουρκίας στο Αφγανιστάν εμπεριέχει τον κίνδυνο εντάσεων με το Πακιστάν, που προσδοκά την επιστροφή των Ταλιμπάν στην Καμπούλ για να ξαναγίνει η χώρα προτεκτοράτο του Ισλαμαμπάντ, όπως στην περίοδο 1996-2001.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι οι κοσμογονικές αλλαγές στη Μέση Ανατολή συμπίπτουν με το τέλος της μακράς περιόδου Νετανιάχου.

Και βέβαια όταν το Ριάντ και το Τελ Αβίβ συνομιλούν με το καθεστώς της Δαμασκού, εύλογα τίθεται το ερώτημα πόσο αδιανόητη εξακολουθεί να είναι η προοπτική αναζήτησης εξομάλυνσης ανάμεσα στο Ιράν και το Ισραήλ.

από efsyn