Δύσκολο στοίχημα η μετανάστευση – Σκληρό μπρα-ντε-φέρ στην Ε.Ε. για τον έλεγχο των ροών

 Γράφει η Θέα Μανούρα

«Η εξωτερική διάσταση της μεταναστευτικής πολιτικής είναι σημαντική. Ποτέ δεν θα μπορέσουμε να κάνουμε διαχείριση εσωτερικά εάν δεν μπορέσουμε να κάνουμε διαχείριση εξωτερικά. Αυτό απαιτεί συμφωνίες εταιρικής σχέσης με όλους μας τους γείτονες, τις χώρες προέλευσης και τις ενδιάμεσες (τράνζιτ) των μεταναστευτικών ροών» τόνισε ο Μαργαρίτης Σχοινάς ερωτηθείς για τη συνεργασία με την Τουρκία και σχετικά με τη συμφωνία για το μεταναστευτικό που βρίσκεται σε ισχύ από το 2016.

Η συζήτηση για ένα νέο σύμφωνο μετανάστευσης για την Ευρώπη έχει ανοίξει για τα καλά μετά και τα γεγονότα στη Μελίγια και τη Θέουτα, δύο ισπανικές πόλεις που βρίσκονται στη βόρεια Αφρική, σε μια περιοχή που συνορεύει με το Μαρόκο. Το προηγούμενο διάστημα η ισπανική κυβέρνηση του Πέδρο Σάντσεθ προχώρησε σε επαναπροωθήσεις μεταναστών που προέρχονταν από τη βόρεια Αφρική, με έναν ωστόσο… ανορθόδοξο τρόπο.

Οι Αφρικανοί μετανάστες, αντί να κινηθούν προς την Ευρώπη από τη συντομότερη οδό, περνώντας τους φράχτες της Θέουτα και της Μελίγια, προτίμησαν να κάνουν ένα πολύ μεγάλο ταξίδι και να έρθουν στην Τουρκία κι από εκεί στην Ελλάδα υπό πολύ δύσκολες συνθήκες.

Την ίδια στιγμή η ελληνική κυβέρνηση, με Κοινή Υπουργική Απόφαση των υπουργείων Εξωτερικών και Μετανάστευσης και Ασύλου, όρισε την Τουρκία ως ασφαλή τρίτη χώρα για αιτούντες άσυλο από Συρία, Αφγανιστάν, Πακιστάν, Μπαγκλαντές και Σομαλία.

Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Ότι πρόσφυγες και μετανάστες που φτάνουν στα ελληνικά εδάφη, ως πρώτη χώρα εισόδου, θα μπορούν να επαναπροωθούνται στην Τουρκία. Μία χώρα που παραβιάζει συστηματικά τα ανθρώπινα δικαιώματα – μάλιστα πρόσφατα αποχώρησε και από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης –, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Κανένα άλλο κράτος – μέλος της Ε.Ε. δεν έχει χαρακτηρίσει την Τουρκία ασφαλή τρίτη χώρα. Εκτός της Ουγγαρίας. Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία δεν δέχεται επαναπροωθήσεις ατόμων των οποίων τα αιτήματα ασύλου έχουν απορριφθεί. Τόμπολα…

Ο ρόλος της Frontex

Το νέο σύμφωνο μετανάστευσης έχει πέσει στο τραπέζι των συζητήσεων εδώ και κάποιους μήνες. Ένας από τους Ευρωπαίους ηγέτες, ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι, είναι από αυτούς που το ζητούν μετ’ επιτάσεως, καθώς η Ιταλία και η Μάλτα περιλαμβάνονται στις χώρες που δέχονται καθημερινά μεταναστευτικά κύματα.

Η Frontex είναι η ευρωπαϊκή υπηρεσία από την οποία ζητείται να διαχειριστεί το προσφυγικό κύμα, χωρίς ωστόσο να παραβιάζει κανόνες Διεθνούς Δικαίου.

Ιδρύθηκε το 2004 προκειμένου να συμβάλει, από κοινού με τις εθνικές αρχές, στην αντιμετώπιση των προβλημάτων στα σύνορα της Ε.Ε., όπως η τρομοκρατία, η εμπορία ανθρώπων και η παράνομη διακίνηση μεταναστών. Σταδιακά η εντολή της διευρύνθηκε, όπως και ο προϋπολογισμός της (από 19 εκατομμύρια ευρώ το 2006 σε 460 εκατομμύρια ευρώ πέρυσι).

Ωστόσο οι ελεγκτές της Ε.Ε. διαπίστωσαν ότι η εν λόγω υπηρεσία ακόμη δεν υποστηρίζει ικανοποιητικά τα κράτη – μέλη στη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε.

Το 2016, όταν ψηφίστηκε το σύμφωνο της Ε.Ε. με την Τουρκία, η Frontex έλαβε σαφή εντολή να στηρίξει τα κράτη – μέλη στην καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης και του διασυνοριακού εγκλήματος. Ωστόσο οι ελεγκτές εντόπισαν κενά και ασυνέπειες στο πλαίσιο ανταλλαγής πληροφοριών, οι οποίες δυσχεραίνουν αφενός την παρακολούθηση των εξωτερικών συνόρων από τη Frontex και τα κράτη – μέλη και αφετέρου την αντίδρασή τους όταν είναι αναγκαίο.

Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο επισημαίνει ότι η Frontex δεν έχει αναπτύξει ακόμη επαρκώς τις κοινές επιχειρήσεις για την καταπολέμηση του διασυνοριακού εγκλήματος στο πλαίσιο των καθημερινών δραστηριοτήτων της.

Αυτός είναι άλλωστε ο λόγος της τόσο επιτακτικής ανάγκης για ένα νέο σύμφωνο μετανάστευσης, το οποίο θα θεσπίζει δίκαιους κανόνες και μεταξύ των κρατών – μελών της Ε.Ε. Ο στόχος είναι ο περιορισμός των μεταναστευτικών ροών στα θαλάσσια σύνορα της Ευρώπης, που δεν είναι άλλα από αυτά των Ελλάδας, Ιταλίας και Μάλτας. Όλα αυτά όμως χωρίς παραβίαση θεμελιωδών κανόνων μεταναστευτικού δικαίου. Αν μη τι άλλο, ένα δυσεπίλυτο σταυρόλεξο…

Η αμφιλεγόμενη πολιτική της Δανίας

Η κυβέρνηση στην Κοπεγχάγη ακολουθεί μια ιδιαίτερα σκληρή πολιτική σε θέματα μετανάστευσης εδώ και χρόνια. Όπως γράφει η DW, οι κυβερνώντες Σοσιαλδημοκράτες στη Δανία ήταν οι πρώτοι στην Ε.Ε. που ψήφισαν νόμο στο Κοινοβούλιο, σύμφωνα με τον οποίο οι διαδικασίες των αιτούντων άσυλο θα ανατεθούν σε τρίτες χώρες στο μέλλον.

Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να υποβάλουν αίτηση στα σύνορα της Δανίας και στη συνέχεια θα μεταφέρονται αεροπορικώς σε κέντρα υποδοχής άλλων χωρών. Εκεί θα περιμένουν να ολοκληρωθεί η διαδικασία ασύλου τους. Η Δανία, όπως και η Ελλάδα, κήρυξε τη Δαμασκό ασφαλή περιοχή για την απέλαση εκεί προσφύγων από τη Συρία.

Ωστόσο δεν έχει ακόμη εταίρους για την υλοποίηση του σχεδίου της, ενώ η Ε.Ε. επέκρινε τα νέα σχέδια της δανικής κυβέρνησης και ακόμα πιο έντονη κριτική στη Δανία άσκησε και ο ύπατος αρμοστής των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες απορρίπτοντας το σχέδιό της.

Υπάρχουν χώρες της Ε.Ε. που θα έλεγε κάποιος ότι ζηλεύουν τη Δανία. Σίγουρα όμως είναι ένα σχέδιο που δεν συνάδει με την ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική, με πολλά κενά, τα οποία θα υπάρξει προσπάθεια να παρακαμφθούν στην επόμενη σύνοδο κορυφής για το μεταναστευτικό.

από topontiki