Ταμείο ανάκαμψης και «πράσινη μετάβαση»

 

Γράφει ο Γιώργος Καλούμενος

Στην ενίσχυση συγκεκριμένων κλάδων της οικονομίας, οι οποίοι – σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση – θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στην προσπάθεια στήριξης των κρατών μετά την απότομη ύφεση που προκλήθηκε από την πανδημία, στοχεύει η διάρθρωση του ταμείου ανάκαμψης. Σύμφωνα με έκθεση της Bank of America, οι κλάδοι αυτοί είναι οι τράπεζες, ο εκσυγχρονισμός των υποδομών, οι μεταφορές, η ενεργειακή και ψηφιακή μετάβαση και οι κατασκευές.

Είναι χαρακτηριστικό ότι με τα μέχρι στιγμής γνωστά σχέδια των κυβερνήσεων περίπου το 37% των πόρων προορίζεται για την υποστήριξη της ενεργειακής μετάβασης και το 20% για την προώθηση του ψηφιακού μετασχηματισμού.

Η οικονομία της Ε.Ε. αναμένεται να ανακάμψει κατά περίπου 1% του ΑΕΠ ετησίως κατά μέσον όρο μόνο από τους πόρους του ταμείου ανάκαμψης, οι οποίοι θα αρχίσουν να εισρέουν το δεύτερο εξάμηνο του 2021. Η θετική επίπτωση θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερη εάν τα κεφάλαια διατεθούν γρήγορα και χρησιμοποιηθούν όλα τα δάνεια και ακόμη ισχυρότερη εάν συνοδευτούν από σημαντικές μεταρρυθμίσεις, επισημαίνει η Bank of America.

Ειδικά για το τραπεζικό σύστημα η συνειδητοποίηση ότι διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο εξελίσσεται η κρίση οδήγησε σε μια σειρά μέτρων για τον περιορισμό των απειλών που έθεσε η πανδημία, όπως σημειώνει η BofA. Τα μέτρα αυτά αποσκοπούσαν στη διατήρηση του κεφαλαίου των τραπεζών και στη διασφάλιση της παροχής αδιάλειπτης πιστωτικής στήριξης σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Οι κυρίως ωφελούμενοι

Τα μέτρα της ΕΚΤ με τη συνδρομή του ταμείου ανάκαμψης είναι ένα ισχυρό εργαλείο που αγοράζει πολύτιμο χρόνο σε πολλές χώρες για να εξαλείψουν ορισμένες από τις διαρθρωτικές αδυναμίες τους, τονίζει η BofA. Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν κλάδοι οι οποίοι θα ξεχωρίσουν και οι πόροι του ταμείου προσπαθούν να δώσουν ιδιαίτερη ώθηση.

Οι ευρωπαϊκές τράπεζες, όπως επισημαίνει η BofA, μπορούν να διαδραματίσουν έναν ιδιαίτερο ρόλο στο ταμείο ανάκαμψης της Ε.Ε. όχι μόνο ως αποδέκτες στήριξης της Ένωσης, αλλά και ως βασικό εργαλείο για τη διασπορά των κεφαλαίων του ταμείου στην πραγματική οικονομία. Οι υπόλοιποι κλάδοι που θα επωφεληθούν σημαντικά από την ενεργοποίηση του ταμείου ανάκαμψης είναι οι εξής, σύμφωνα με την BofA:

1. Οι υποδομές της Ε.Ε., και συγκεκριμένα ο εκσυγχρονισμός τους, βρίσκονται στο επίκεντρο. Οι εταιρείες που έχουν έκθεση στην αποδοτικότητα κτηρίων, στις σιδηροδρομικές υποδομές και στην οικονομία υδρογόνου αναμένεται να έχουν σημαντικά οφέλη.
2. Η ενέργεια με βάση το υδρογόνο πρόκειται να αποτελέσει «κλειδί» στην προσπάθεια απολιγνιτοποίησης της Ευρώπης και η χρηματοδότηση της ενεργειακής μετάβασης της Ε.Ε. αναμένεται να ωφελήσει έργα στον τομέα των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, όπως ενεργειακή απόδοση και αποθήκευση, και στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με προώθηση του υδρογόνου, υπεράκτιων αιολικών πάρκων, φωτοβολταϊκών κ.λπ.
3. Παρόμοιοι επενδυτικοί στόχοι σχετίζονται με τις κατασκευαστικές εταιρείες και την υποστήριξη νέων συστημάτων που εστιάζουν στην ενίσχυση των διασυνοριακών ευρωπαϊκών μεταφορών.

Στην ενέργεια εστιάζει η Ελλάδα

Η γενική στρατηγική της Ε.Ε. υιοθετείται σε αρκετά μεγάλο βαθμό και από τη διάρθρωση των πόρων του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης που ανακοίνωσε η κυβέρνηση. Έτσι ο κλάδος της ενέργειας είναι αυτός που απορροφά τη μερίδα του λέοντος, δηλαδή 6 δισ. ευρώ (το 20%) από τα 31 δισ. ευρώ του ελληνικού μεριδίου στο ταμείο ανάκαμψης και είναι μακράν ο πιο ευνοημένος κλάδος.

Από τα εκατοντάδες χιλιάδες σπίτια, γραφεία και δημόσια κτήρια σε όλη τη χώρα που προορίζονται να αναβαθμιστούν ενεργειακά, μέχρι τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις των νησιών που θα δώσουν τέλος στο πετρέλαιο, η «πράσινη» μετάβαση φιλοδοξεί να κινητοποιήσει, μαζί με τα ιδιωτικά κεφάλαια, πόρους πάνω από 10 δισ. ευρώ μέσα στα επόμενα έξι χρόνια.

Πέραν όμως της ενέργειας, και άλλοι κλάδοι περιμένουν το δικό τους μερτικό.

1. Νέοι οδικοί άξονες και σιδηροδρομικό δίκτυο. Σημαντικοί οδικοί άξονες, όπως το βόρειο τμήμα του Ε65 και ο ΒΟΑΚ, και ακόμη 10 έργα έξυπνων και μη υποδομών, στα οποία αντιστοιχεί χρηματοδότηση 2 δισ. ευρώ, εντάσσονται στο πακέτο του ταμείου ανάκαμψης. Με σημαντική «δύναμη πυρός» θα δημοπρατηθεί η νέα γενιά των μεγάλων έργων υποδομής στην Ελλάδα, που θα συμβάλουν στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.
2. Υγεία: Εκσυγχρονισμός νοσοκομείων και υποδομών. Για τον εκσυγχρονισμό των νοσοκομείων όλης της χώρας προβλέπονται 317 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για μία σειρά από παρεμβάσεις εκσυγχρονισμού των υλικοτεχνικών υποδομών αλλά και βελτίωση της φιλοσοφίας της δημόσιας Υγείας, προκειμένου να αποκτήσουμε σύγχρονα νοσοκομεία μέχρι το 2025, καθώς, πλην ελάχιστων εξαιρέσεων, η χώρα μας διαθέτει νοσοκομεία του 1990.
3. Ψηφιοποίηση: Εξυπηρέτηση πελατών και επιχειρήσεων. Στον πυρήνα του προγράμματος βρίσκεται η βελτίωση της καθημερινότητας του πολίτη με εργαλείο την ψηφιοποίηση των υπηρεσιών και διαδικασιών. Στόχος, μέσα από επενδύσεις ψηφιακής μετάβασης συνολικού ύψους 1,4 δισ. ευρώ στην εξαετία, η εξυπηρέτηση των πολιτών από τις δημόσιες υπηρεσίες να γίνεται γρήγορα, εύκολα και άμεσα.
   Το πρόγραμμα καλύπτει το ευρύτερο φάσμα του ψηφιακού μετασχηματισμού από τα οπτικά δίκτυα, τις υποδομές 5G, την ψηφιακή αναβάθμιση των κρατικών φορέων και υπουργείων, την κυβερνοασφάλεια, έως τα ΚΕΠ. Έργα που θα ακολουθήσουν πετυχημένα παραδείγματα, όπως το gov.gr, οι υπηρεσίες e-ΕΦΚΑ, η εξυπηρέτηση μέσω ψηφιακών ΚΕΠ κ.ο.κ.
4. Ενίσχυση τραπεζικού τομέα και κεφαλαιαγοράς. Μεταρρυθμίσεις που αφορούν κατά κύριο λόγο το μεγάλο κεφάλαιο του ιδιωτικού χρέους έχει εντάξει η κυβέρνηση στον τέταρτο πυλώνα του ταμείου ανάκαμψης. Στόχος των μεταρρυθμίσεων και των επενδύσεων που θα χρηματοδοτηθούν από το ταμείο είναι να αντιμετωπιστεί το «βουνό του ιδιωτικού χρέους» και να ενισχυθούν παράλληλα οι κεφαλαιαγορές.
   Οι διαρθρωτικές αλλαγές σε αυτούς τους δύο τομείς επιδιώκεται όχι μόνο να ενισχύσουν την ανάπτυξη αλλά και να αυξήσουν την οικονομική ανθεκτικότητα της Ελλάδας στην περίπτωση μελλοντικών σοκ.

από topontiki