Ο νομπελίστας Γερμανός που αποκάλυψε τον επανεξοπλισμό της πατρίδας του

 Γράφει ο Βαγγέλης Γεωργίου

Δύο από τα μέλη της επιτροπής, ίσως τα σημαντικότερα, ήταν φοβισμένα από τη διαδικασία και εγκατέλειψαν την αίθουσα. Ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Εξωτερικών θεωρούσαν αδιανόητο να συμφωνήσουν με τους υπόλοιπους: να δώσουν το σημαντικότερο και πιο συμβολικό βραβείο σε έναν Γερμανό δημοσιογράφο. Στη Νορβηγία του 1936, στην αίθουσα της επιτροπής για τα βραβεία Νόμπελ, θα συγκρούονταν ο πολιτισμός, η πολιτική και η δικαιοσύνη με θύμα τον δημοσιογράφο Καρλ φον Οσιέτσκι (Carl von Ossietzky).

Το 1929, ο δημοσιογράφος της γερμανικής εφημερίδας "Die Weltbühne" Walter Kreiser παρουσίασε στον αρχισυντάκτη του Καρλ φον Οσιέτσκι ένα θέμα "λαβράκι": Ο γερμανικός Στρατός (Ράιχσβερ) παραβίαζε για χρόνια τη Συνθήκη των Βερσαλιών καθώς δημιουργούσε μια πανίσχυρη αεροπορική δύναμη κάτω από τη μύτη της Αντάτ, δηλαδή των νικητών του Α' Παγκοσμίου Πολέμου.

Η ηττημένη Γερμανία, σύμφωνα με τη Συνθήκη, δεν επιτρεπόταν να έχει ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις, πόσω μάλλον πολεμική αεροπορία, που ήταν ένα νέο σχετικά επίφοβο όπλο. Για να ξεγελάσουν τους Συμμάχους οι πονηροί Γερμανοί, ήδη από το 1925, έκαναν συμφωνία με την ΕΣΣΔ και τους επιτράπηκε να ιδρύσουν αεροπορική στρατιωτική σχολή στη σοβιετική πόλη Lipetsk. Έτσι, οι σοβιετικοί προσέφεραν τις υπηρεσίες τους στη δημιουργία της πανίσχυρης γερμανικής αεροπορίας που μετά το 1941 θα έκαιγε εκατομμύρια Σοβιετικούς. Η ΕΣΣΔ μάλιστα θα παρείχε και τις υπηρεσίες τεχνικών συμβούλων!

Ο Καρλ φον Οσιέτσκι, ο οποίος δεν έτρεψε συμπάθεια ούτε για την ΕΣΣΔ, δεν δίστασε να δημοσιεύσει η εφημερίδα του το ρεπορτάζ, με ψευδώνυμο Heinz Hunter, για την εκπαίδευση της ειδικής αεροπορικής μονάδας της Ράιχσβερ, που αναφέρεται ως Abteilung Μ. Οι πηγές ήταν ανοιχτές, αλλά οι γερμανικές αρχές θεώρησαν ότι ήταν απόρρητες, δηλαδή κρατικά μυστικά, οπότε υπάγονταν στον σχετικό νόμο. Οι στρατιωτικοί κύκλοι ήταν εξαγριωμένοι με τη δημοσίευση, καθώς τη θεώρησαν ξεκάθαρα κίνηση προδοσίας που αποκάλυπτε κρατικά μυστικά στους αντιπάλους.

Ο εισαγγελέας ξεκίνησε έρευνα για παραβίαση των παραγράφων περί προδοσίας του Ποινικού Κώδικα και αντίθετα με το άρθρο 1, παράγραφος 2 του νόμου κατά της αποκάλυψης στρατιωτικών μυστικών (νόμος περί κατασκοπείας 3/1914, Reichsgesetzblatt). Ο Καρλ φον Οσιέτσκι και ο δημοσιογράφος Heinz Hunter τελικά καταδικάστηκαν το 1931 και εξέτοισαν την ποινή τους στη φυλακή για 18 μήνες. Εκείνη την περίοδο είχε δηλώσει: «Μπορεί να μας καταδικάσουν σήμερα, ή αύριο ή μεθαύριο. Θα το αντέξουμε. Είμαστε περήφανοι που δεν είμαστε προετοιμασμένοι, αλλά αντίθετα, είμαστε πιο ενεργητικοί, αιχμηροί, αποφασιστικοί και σκληροί».

Εναντίον του Χίτλερ

Ο Οσιέτσκι μετά την αποφυλάκισή του δεν έκατσε φρόνημα. Σε άρθρο του τα έβαλε με την αντισημιτική φρενίτιδα της χώρας του. «Ο αντισημιτισμός μοιάζει με τον εθνικισμό και είναι ο καλύτερος σύμμαχός του. Είναι ενός είδος του επειδή ένα έθνος που, χωρίς έδαφος ή κρατική εξουσία, έχει περιπλανηθεί σε δύο χιλιάδες χρόνια παγκόσμιας ιστορίας, είναι μια ζωντανή διαφωνία με ολόκληρη την εθνικιστική ιδεολογία που αντλεί την έννοια ενός έθνους αποκλειστικά από παράγοντες της πολιτικής εξουσίας.

»Ο αντισημιτισμός δεν είχε ποτέ ρίζες μεταξύ των εργαζομένων. Ήταν πάντα μια μεσαία τάξη και μια υπόθεση μικρών αγροτών. Σήμερα, όταν αυτές οι τάξεις αντιμετωπίζουν τη μεγαλύτερη κρίση τους, τους έχει γίνει ένα είδος θρησκείας ή τουλάχιστον ένα υποκατάστατο της θρησκείας. Ο εθνικισμός και ο αντισημιτισμός κυριαρχούν στη γερμανική εγχώρια πολιτική εικόνα. Είναι τα απαγορευμένα όργανα του φασισμού, με τα οποία οι πονηροί ψευτοεπαναστάτες πνίγουν τον πιο απαλό τρόμο της κοινωνικής αντίδρασης».

Αν και η οπτική Οσιέτσκι μπορεί να είχε και κάποια κενά, η ουσία είναι ότι έθιξε την αντισημίτικη ιδεολογία του Χίτλερ. Αυτό ήταν. Οι μέρες του δημοσιογράφου ήταν μετρημένες. Μετά το 1933 θα ήταν από τους πρώτους στις λίστες των ανθρώπων που μπήκαν στο στόχαστρο των ναζιστών. Η ταχύτητα που τον συνέλαβαν και τον μετέφεραν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης αιφνιδίασε ακόμα και τον ίδιο. Η αυταρχική Βαϊμάρη δεν ήταν τίποτα σε σκληρότητα συγκριτικά με τον εκλεγμένο ναζιστή Καγκελάριο Χίτλερ.

Ο Οσιέτσκι οδηγήθηκε στο στρατόπεδο του Όλντενμπουργκ και εκεί κακοποιήθηκε δίχως έλεος από τους φρουρούς για χρόνια. «Ένα τρεμάμενο, χλωμό -σαν πεθαμένο- πλάσμα που φάνηκε να μην έχει αίσθημα, με το μάτι πρησμένο, τα δόντια του σπασμένα που έσερνε το σπασμένο του πόδι... ένας άνθρωπος που είχε φτάσει στα ανώτατα όρια του» έλεγε σοκαρισμένος εκπρόσωπος του Ερυθρού Σταυρού που τον επισκέφθηκε το 1935.

Το Νόμπελ

Την ίδια στιγμή, στη Νορβηγία η επιτροπή για τα βραβεία Νόμπελ είχε αποφασίσει να βραβεύσει τον Οσιέτσκι για την προσφορά του στην Ειρήνη, μετά από επεισοδιακές διαφωνίες στους κόλπους της. Οι νορβηγικές πολιτικές ελίτ ήξεραν ότι θα προκαλούσαν τη ναζιστική Γερμανία εάν βράβευαν ένα Γερμανό που αποκάλυψε τον επανεξοπλισμό και αποκήρυσσε τον αντισημιτισμό της χώρας του.

Η γερμανική κυβέρνηση όχι μόνο αρνήθηκε να επιτρέψει στον Οσιέτσκι να ταξιδέψει στην τελετή ενώ θεώρησε την κίνηση των Νορβηγών προπαγανδιστική και εχθρική πράξη. Γι' αυτό και η νορβηγική κυβέρνηση και ο βασιλικός οίκος πήραν πήραν αποστάσεις από τη βράβευση. Ο βασιλικός οίκος της Νορβηγίας αρνήθηκε να παραστεί στην τελετή. «Λόγω της εκτίμησης της κατάστασης, ήμουν υποχρεωμένος να συμβουλευτώ την κυβέρνηση, δεδομένου ότι ένιωθα ότι θα γινόμασταν εν μέρει υπεύθυνοι για το βραβείο εάν ήμασταν παρόντες στην τελετή» δήλωσε ο βασιλιάς Haakon το Νοέμβριο του 1936.

Ο πρόεδρος της επιτροπής για το βραβείο Νόμπελ Φρέντρικ Στάνγκ στον πρόλογο του λόγου του για τον Οσιέτσκι είχε πει: «Ο Καρλ φον Οσιέτσκι, στον οποίο έχει απονεμηθεί το Βραβείο Ειρήνης για το 1935, δεν ανήκει σε κανένα πολιτικό κόμμα. Δεν είναι κομμουνιστής, δεν είναι σε καμία περίπτωση συντηρητικός. Πράγματι, κανείς δεν μπορεί εύκολα να του φορέσει κάποια από τις συνηθισμένες πολιτικές ταμπέλες. Αν μου ζητούσαν να δώσω την εντύπωση μου για την προσωπικότητά του, πρέπει να πω ότι μου φαίνεται φιλελεύθερος ή, αν προτιμάτε, φιλελεύθερος της παλιάς σχολής.

»Χρησιμοποιώντας αυτήν την περιγραφή δεν έχω κατά νου τον οικονομικό φιλελευθερισμό, αλλά τον φιλελευθερισμό με μια εντελώς διαφορετική έννοια. Την μεγάλη του αγάπη για την ελευθερία της σκέψης και της έκφρασης, τη σταθερή πίστη στον ελεύθερο ανταγωνισμό σε όλους τους πνευματικούς τομείς, μια ευρεία διεθνή προοπτική, τον σεβασμό των αξιών που δημιουργούνται από άλλα έθνη - και όλα αυτά κυριαρχούνται από την ειρήνη».

Το 1938, ο Γερμανός δημοσιογράφος τσακισμένος από τις κακουχίες και τη φυματίωση θα υπέκυπτε σε ένα νοσοκομείο, αφήνοντας πίσω τη γυναίκα και τα παιδιά του. Στην κηδεία του επιτράπηκε μόνο στη γυναίκα του να παραβρεθεί με τη φρουρά δύο ένστολων. Μεταπολεμικά, πολλοί επιχειρηματίες, επιστήμονες, γιατροί, πολιτικοί, δικηγόροι οι οποίοι στελέχωσαν δυτικές εταιρείες, πανεπιστήμια, ερευνητικά ιδρύματα, αλλά και θέσεις σε ΕΟΚ και ΗΠΑ έλεγαν ότι "δεν ήξεραν τι θα ερχόταν" στη Γερμανία. Ο Οσιέτσκι γνώριζε, ειδοποίησε και το πλήρωσε.

από slpress