Γεμάτο τρύπες το σχέδιο εξόδου

Γράφει ο Μιχάλης Χαριάτης

Η καραντίνα τελειώνει, σε κλοιό διαρκείας οικονομία και εργαζόμενοι

«Θωμά, είσαι σπίτι;» αναρωτιέται ο στίχος από το γνωστό τραγούδι της Άλκηστης Πρωτοψάλτη, η οποία έγινε viral λίγο προτού ανακοινωθεί ότι ο… Θωμάς τελικά μπορεί να βγαίνει από το σπίτι.

Η σκόνη που σηκώθηκε από την αυτοσχέδια συναυλία στους δρόμους της Αθήνας και τη στάση στο Μέγαρο Μαξίμου ανακατεύτηκε με τις διαρροές για το πώς θα γίνει η επιστροφή στην όποια κανονικότητα, δίνοντας και πάλι την μπάλα στην κυβέρνηση να βάλει τις τελευταίες επικοινωνιακές πινελιές στο σχέδιο που ανακοινώθηκε.

Έτσι η χαλάρωση των μέτρων πήρε το… πρόσωπο του πρωθυπουργού, για ένα τηλεοπτικό μήνυμα στο οποίο ουσιαστικά δεν ανακοινώθηκε τίποτα, παρά μόνο εκφράστηκαν οι ευχαριστίες στους Έλληνες πολίτες, αναγνωρίστηκε η καλή δουλειά που έγινε και το σύνθημα άλλαξε από «Μένουμε σπίτι» σε «Μένουμε ασφαλείς».

Το επικοινωνιακό επιτελείο – που σήκωσε ένα μεγάλο «βάρος» τις τελευταίες εβδομάδες – επέλεξε να εμφανίσει κι άλλα πρόσωπα στα μέτρα, με τους αρμόδιους υφυπουργούς να τα ανακοινώνουν διαβάζοντας σε μακροσκελή κείμενα όσα λίγο έως πολύ ήταν γνωστά.

Στο επικοινωνιακό, λοιπόν, κομμάτι το μήνυμα ήταν ότι το επιτελικό κράτος που θέλει να χτίσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης δούλεψε, ότι ο... «κακός» της υπόθεσης παραμένει ο Νίκος Χαρδαλιάς, που μπορεί να επιβάλει πάλι μέτρα (άλλωστε ο ίδιος δεν ανακοίνωσε κάτι άλλο συγκεκριμένο), και ότι η κρίση θα τελειώσει μόλις βρεθεί το εμβόλιο, το οποίο με τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις δεν θα πρέπει να αναμένεται πριν από το τέλος του χρόνου.

Κατά τα λοιπά, αυτό που διαφάνηκε από τις ανακοινώσεις είναι ότι πλέον η μάσκα είναι υποχρεωτική, έστω και αν πριν από μερικές εβδομάδες ο καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας διαφωνούσε με την καθολική χρήση της. Η μάσκα, όμως, είναι το λιγότερο, καθώς μπορεί η πρώτη αντίδραση των υπουργών στο κλείσιμο των σχολείων να ήταν «Παναγία μου! Αν κλείσουμε θα καταστραφούμε, μην το κάνεις» (τα λόγια είναι του ίδιου του Μητσοτάκη από συνέντευξη στην «Καθημερινή της Κυριακής»), ωστόσο αποδεικνύεται ότι η παύση λειτουργίας επιχειρήσεων και υπηρεσιών και το κλείσιμο χώρων είναι εύκολα μέτρα στην εφαρμογή τους – όχι ευχάριστα για μια διοίκηση, αλλά εύκολα εφαρμόσιμα.

Όλα στον αέρα

Το δύσκολο είναι η επαναφορά, ιδίως από τη στιγμή που στις υπουργικές ανακοινώσεις δεν διευκρινίστηκε (ακόμη μία φορά) ποια είναι η αντοχή του συστήματος Υγείας σε περίπτωση που μπούμε και πάλι απροειδοποίητα σε μια έκτακτη κατάσταση. Επίσης δεν ακούστηκε ούτε λέξη για την ύφεση στο μήνυμα του πρωθυπουργού προς τους πολίτες, στην οποία αναπόφευκτα μπαίνει η ελληνική οικονομία.

Μέχρι στιγμής το σχέδιο για τις επιχειρήσεις είναι ο φθηνός δανεισμός, ενώ για τους εργαζόμενους που δεν θα επιστρέψουν ακόμα στις θέσεις τους όλα είναι στον αέρα. Στην παρούσα φάση η οικονομία αποδεικνύεται το πιο θολό σημείο στο κυβερνητικό σχέδιο, για το οποίο βέβαια γνωρίζουμε μέσα από τις τηλεοπτικές δηλώσεις των υφυπουργών αυτά που σε άλλη περίπτωση θα έμπαιναν σε μία εγκύκλιο, δηλαδή την απόσταση που μπορούν να έχουν τα τραπέζια μεταξύ τους σε μια επιχείρηση εστίασης.

Εν ολίγοις το να υπάρχουν συγχαρητήρια για το ότι «γίναμε πρότυπο για τον πλανήτη» – ειδικά τη στιγμή που άλλες χώρες των Βαλκανίων έχουν παρόμοιες επιδόσεις κατά τη διάρκεια της πανδημίας – δεν λύνει πολλά από τα προβλήματα που η κυβέρνηση έχει μπροστά της.

Για παράδειγμα πώς θα πολλαπλασιάσει τις σχολικές μονάδες ή τους συρμούς και τα οχήματα των αστικών συγκοινωνιών ώστε να αποφεύγεται ο συνωστισμός. Τι θα γίνει με μονάδες προσχολικής αγωγής και πώς οι εργαζόμενοι γονείς θα μπορέσουν να επιστρέψουν στις θέσεις τους, μια και η σύσταση είναι ότι οι ηλικιωμένοι πρέπει να μένουν μακριά από τα παιδιά ή, ακόμα καλύτερα, να φύγουν για τα χωριά τους. Ή τι θα γίνει με τα ελληνικά προϊόντα, πώς θα στηριχθεί ο τουρισμός, τι θα γίνει με κλάδους εποχικής απασχόλησης, τους οποίους δεν αφορά η άρση των μέτρων.

Για σχολεία και Πανελλαδικές

Σε κάθε περίπτωση, παρά τους συγκρατημένα πανηγυρικούς τόνους, τους οποίους τόσο ο πρωθυπουργός όσο και οι συναρμόδιοι υφυπουργοί χρησιμοποίησαν παρουσιάζοντας τον οδικό χάρτη – γέφυρα όπως τον ονόμασαν οι ίδιοι – για τη σταδιακή άρση της καραντίνας λόγω κορωνοϊού, οι ανακοινώσεις Μητσοτάκη και υφυπουργών περισσότερα ερωτήματα και ανησυχίες προκάλεσαν παρά ανακούφιση για το τέλος μιας εξαιρετικά δύσκολης περιόδου για τη χώρα.

Διότι μπορεί μεν οι πάντες, προεξάρχοντος του Μητσοτάκη, να τόνισαν ότι το σχέδιο της κυβέρνησης τίθεται υπό τη διαρκή αίρεση της παρακολούθησης των εξελίξεων σχετικά με την πανδημία στη χώρα, αλλά τα ερωτήματα που προκύπτουν από τις λεπτομέρειες του σχεδίου είναι πολλά και παραμένουν αναπάντητα. Για παράδειγμα η επιμονή της κυβέρνησης για το άνοιγμα των σχολείων, έστω και υπό αυστηρές προϋποθέσεις, έρχεται σε σύγκρουση με όσα η ίδια έλεγε όταν τα σχολεία έκλειναν στην έναρξη της καραντίνας, οπότε τα χαρακτήριζε πιθανές εστίες διασποράς του ιού.

Σε αυτό το πλαίσιο η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως, στο πλευρό του Σωτήρη Τσιόδρα το απόγευμα της Τετάρτης, ανακοίνωσε, μεταξύ άλλων, ότι στις 15 Ιουνίου για τα γενικά λύκεια και στις 16 για τα επαγγελματικά ξεκινούν οι φετινές Πανελλαδικές εξετάσεις.

Όπως είπε η αρμόδια υπουργός, «η λειτουργία των σχολείων θα επανέλθει σταδιακά σε δύο φάσεις: Στις 11 Μαΐου επιστρέφουν στις αίθουσες οι μαθητές της Τρίτης Λυκείου. Στις 18 Μαΐου επιστρέφουν στις αίθουσες οι μαθητές της Πρώτης και Δευτέρας Λυκείου, και του Γυμνασίου. Προβλέπεται η επέκταση του διδακτικού έτους για Γυμνάσια και Λύκεια μέχρι τις 12 Ιουνίου. Η νέα διδακτική χρονιά θα αρχίσει πιθανότατα νωρίτερα για όλους, από την 1η Σεπτεμβρίου».

Αναφορικά με τα δημοτικά και τα νηπιαγωγεία η Κεραμέως ανακοίνωσε πως «παρατείνεται η αναστολή λειτουργίας. Εξετάζεται το ενδεχόμενο ανοίγματος την 1η Ιουνίου, μόνο αν είμαστε απολύτως βέβαιοι ότι η πορεία της επιδημίας βαίνει καθοδικά. Αν τα δημοτικά και τα νηπιαγωγεία επαναλειτουργήσουν φέτος, εξετάζεται το ενδεχόμενο παράτασης του διδακτικού έτους ώς τις 30 Ιουνίου».

Ερωτήματα χωρίς απαντήσεις

Παράλληλα, από τη φράση του Νίκου Χαρδαλιά στην αρχή της Μεγάλης Εβδομάδας ότι οι λατρευτικοί χώροι παραμένουν κλειστοί για όλους τους πιστούς, διά στόματος Μητσοτάκη προχθές οι Έλληνες πολίτες ενημερώθηκαν ότι από τις 4 Μαΐου οι ναοί ανοίγουν για ατομική λατρεία και από τις 17 του ίδιου μήνα οι πιστοί θα μπορούν να συμμετέχουν, «πάντα όμως με αυστηρούς κανόνες, που θα συμφωνηθούν με τη ΔΙΣ και την επιστημονική κοινότητα», και στη θεία λειτουργία και στις υπόλοιπες ακολουθίες.

Η απόφαση αυτή επίσης προκαλεί ερωτήματα δεδομένου ότι μεγάλο μέρος του σώματος των πιστών ανήκει σε ηλικίες που το κατατάσσουν χωρίς καμία αμφιβολία στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού.

Από την άλλη, ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσαν οι δηλώσεις υπουργών σχετικά με την υποχρεωτικότητα επί τιμή προστίμου της χρήσης προστατευτικής μάσκας σε όλες τις μετακινήσεις των πολιτών με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, δεδομένου ότι στο κείμενο που είχε δοθεί από την κυβέρνηση γινόταν λόγος περί αυστηρής σύστασης για χρήση μάσκας σε όλους τους κλειστούς χώρους από εργαζόμενους και πελάτες και στα ΜΜΜ.

Πολλώ δε μάλλον αν κανείς θυμηθεί τα λόγια του Σωτήρη Τσιόδρα πριν από όχι και πάρα πολλές ημέρες, σύμφωνα με τα οποία η χρήση μάσκας δίνει μια εσφαλμένη αίσθηση ασφάλειας στους χρήστες της και ως εκ τούτου η χρήση της δεν ενδείκνυται. Και φυσικά και σε αυτό το θέμα η κυβέρνηση, αντί να κινηθεί διδακτικά, κατά την πάγια πλέον τακτική της, προτίμησε να κινηθεί τιμωρητικά απειλώντας με πρόστιμο όσους δεν τηρούν το συγκεκριμένο μέτρο.

Άλλωστε, παρά τις πανηγυρικές διαθέσεις των υπουργών, το υπόρρητο μήνυμα που εστάλη από ολόκληρη τη διαδικασία τόσο για πρακτικούς όσο και για επικοινωνιακούς λόγους (το αυστηρό ύφος φαίνεται ότι κάνει γκελ σε τμήματα του πληθυσμού) ήταν ένα… «προσέξτε διότι, άμα θέλουμε, σας ξανακλείνουμε μέσα», ωστόσο όχι ακριβώς με αυτά τα λόγια.

Για την ακρίβεια, με πρώτο τον Μητσοτάκη, η κυβέρνηση συνέχισε να στέλνει το μήνυμα της ατομικής ευθύνης και για το τέλος της καραντίνας σαν η ίδια να έχει έναν ρόλο απλού ρυθμιστή και υψηλού επόπτη μιας διαδικασίας και όχι του βασικού παίκτη σε ένα ζήτημα που άπτεται κυρίως της δημόσιας Υγείας και της ασφάλειας των πολιτών.

Χωρίς πλάνο

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι από τις εξαγγελίες των υφυπουργών έλειψαν πλήρως οποιεσδήποτε αναφορές σχετικά με παρεμβάσεις της πολιτείας σε θέματα όπως π.χ. φαινόμενα αισχροκέρδειας στην αγορά προστατευτικών μασκών ή σε ποια φάση βρίσκονται τα περίφημα 500 κινητά συνεργεία που θα αναλάμβαναν το κρίσιμο έργο της πραγματικής χαρτογράφησης της εξάπλωσης του κορωνοϊού στη χώρα μέσω τεστ στον πληθυσμό.

Ο αρμόδιος υφυπουργός Υγείας Βασίλης Κοντοζαμάνης αρκείται στο να αναφέρει ότι θα αυξηθούν οι έλεγχοι σε ομάδες πληθυσμού όπως το προσωπικό υπηρεσιών Υγείας και ομάδες αυξημένου κινδύνου.

Αν υποτεθεί, και ουσιαστικά κάτι τέτοιο ειπώθηκε, ότι η σταδιακή άρση των μέτρων της καραντίνας γίνεται με στόχο να ξεπαγώσει η οικονομία της χώρας, η οποία βρίσκεται από την έναρξη της πανδημίας σε βαθιά κατάψυξη, η κυβέρνηση, πέραν χρονοδιαγραμμάτων, αυστηρών συστάσεων και προστίμων για τους παραβάτες, δεν αναφέρθηκε σε καμία περίπτωση σε μέτρα ενίσχυσης όσων έχουν πληγεί από τις συνέπειες της πανδημίας.

Αντιθέτως ο πρωθυπουργός περιορίστηκε σε γενικότητες λέγοντας ότι «κανείς δεν αρνείται ότι, μετά τον κορωνοϊό, η κρίση θα είναι βαθιά και παγκόσμια. Και καθώς η πανδημία χτύπησε όλους, όλοι θα πρέπει να σηκώσουν και τα βάρη των συνεπειών της. Με τρόπο όμως δίκαιο και με συμμάχους την αλήθεια και τον ρεαλισμό».

Ωστόσο τα έως τώρα δείγματα γραφής της κυβέρνησης για το πώς εννοεί τον ρεαλισμό δεν προκαλούν ιδιαίτερη αισιοδοξία για το τι θα ακολουθήσει. Αφήνοντας στην άκρη το σκάνδαλο με τα vouchers για τους επαγγελματίες επιστήμονες, για το οποίο ο Μητσοτάκης χρησιμοποίησε κοινοβουλευτική ντρίμπλα, την ερώτηση Τσίπρα τη μετέτρεψε σε ενημέρωση της εθνικής αντιπροσωπείας, ώστε να μην απαντήσει ευθέως στις καταγγελίες σύσσωμης της αντιπολίτευσης, η κυβέρνηση δεν φάνηκε ιδιαίτερα γαλαντόμα προς τη συντριπτική πλειονότητα επιχειρήσεων και εργαζομένων.

Εκτός συζήτησης

Αντιθέτως, αξιοποιώντας την κρίση του κορωνοϊού, επιτάχυνε την ατζέντα της για νέες απορρυθμίσεις στον χώρο της αγοράς εργασίας, μάλιστα για διάστημα πολύ μεγαλύτερο από τη διάρκεια των απαγορευτικών μέτρων. Ταυτόχρονα κλάδοι οι οποίοι εμφανώς πλήττονται από την πανδημία του κορωνοϊού και την καραντίνα έχουν μείνει εκτός κάθε συζήτησης για πιθανή ενίσχυση από την κυβέρνηση.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι λίγη ώρα μετά τις ανακοινώσεις Μητσοτάκη η πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Διοργανωτών Πολιτιστικών Εκδηλώσεων Κατερίνα Σταματάκη, μιλώντας στον ιστοχώρο loaded.gr, δήλωσε πως «με μεγάλο προβληματισμό ακούσαμε τις δηλώσεις του πρωθυπουργού για πλήρη καθήλωση του καλλιτεχνικού κόσμου. Αντιλαμβανόμαστε την προστασία της δημόσιας Υγείας και σεβόμαστε τις αποφάσεις της κυβέρνησης και των αντίστοιχων υπουργείων. Αντιστοίχως περιμένουμε να σεβαστούν τον καλλιτεχνικό κόσμο στο θέαμα - ακρόαμα και να αναλογιστούν την πλήρη οικονομική καθήλωση του κλάδου».

Πρόσθεσε μάλιστα χαρακτηριστικά πως «αν η κυβέρνηση δεν μας προστατέψει, το πολιτιστικό δυναμικό της χώρας θα καταρρεύσει ή θα αφανιστεί», ενώ παράλληλα ο μουσικός Σωκράτης Μάλαμας με ανάρτησή του στο Facebook κατήγγειλε ότι «η αδιαφορία και ο προγραμματισμός της παρούσας κυβέρνησης είναι πνιγμός και εξαφάνιση μάλλον με στοχευμένη πρόθεση».

«Μετωπική» στη Βουλή

Απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά αναμένεται να δώσει σήμερα στη Βουλή ο Μητσοτάκης, καθώς έχει προγραμματιστεί η συζήτηση, κατόπιν αιτήματος του πρωθυπουργού, σύμφωνα με το άρθρο 142 Α του Κανονισμού της Βουλής, με αντικείμενο την ενημέρωση του σώματος για την κυβερνητική πολιτική σχετικά με τις οικονομικές επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης στη χώρα.

Η σύγκρουση μεταξύ των πολιτικών αρχηγών αναμένεται σφοδρή, καθώς είναι ακόμη νωπή η αμαρτωλή ιστορία με τα vouchers της τηλεκατάρτισης των επιστημόνων. Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται, λοιπόν, το τι θα υποστηρίξει ο πρωθυπουργός, καθώς ο ίδιος, κατά τη διάρκεια του χθεσινού Υπουργικού Συμβουλίου, δήλωσε πως «όλοι γνωρίζουμε ότι θα βρεθούμε απέναντι σε μία παγκόσμια, πολύ βαθιά ύφεση και η Ελλάδα δεν μπορεί να είναι εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα».

Ο Μητσοτάκης, προσπαθώντας να περάσει προς τα έξω έναν αέρα κανονικότητας, στο Υπουργικό μίλησε για «ένα εξαιρετικά πυκνό νομοθετικό έργο από τώρα μέχρι τα τέλη Ιουλίου. Η Βουλή δεν θα διακόψει φέτος για θερινά τμήματα και στον προγραμματισμό μας από τώρα μέχρι την 31η Ιουλίου έχουμε 26 νομοσχέδια τα οποία θα πρέπει να έχουν ψηφιστεί», υποστηρίζοντας πως το «μεταρρυθμιστικό έργο της κυβέρνησης δεν φρενάρει, αλλά αντίθετα επιταχύνεται».

Σημείωσε μάλιστα πως η εκτεταμένη, λόγω των έκτακτων συνθηκών, χρήση νομοθέτησης μέσω Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου φτάνει στο τέλος της.

από topontiki