Μετα-μαρξιστική εποχή ή εποχή νέας ανασυγκρότησης του μαρξισμού; Ένα αναπάντητο προς το παρόν δίλημμα

Του Κοστάντζο Πρέβε

Έγραψε ο Νορμπέρτο Μπόμπιο το 1992: «Στην εποχή της επιστημονικής θεώρησης του κόσμου, που ήταν η εποχή στην οποία έζησε ο Μαρξ, πρωταρχικό και προνομιακό καθήκον της επιστήμης ήταν να ανακαλύψει στη φύση και στην ιστορία τέτοιες συνθήκες που να επιτρέπουν την πρόβλεψη μελλοντικών γεγονότων. Αν η πρόβλεψη αποδεικνυόταν λανθασμένη, σήμαινε ότι υπήρχε κάποιο λάθος. 

Οι τέσσερις μεγάλες κρίσεις του μαρξισμού, από την αρχή του αιώνα μέχρι σήμερα, αντιστοιχούν σε πραγματικές ιστορικές στιγμές, κατά τις οποίες επήλθαν κοινωνικοί μετασχηματισμοί οι οποίοι διέψευσαν κάποιες προβλέψεις του Μαρξ ή που είχαν αποδοθεί στον Μαρξ: την πρώτη φορά, στις αρχές του αιώνα, όταν φάνηκε ότι δεν επρόκειτο να πραγματοποιηθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα η κατάρρευση του καπιταλισμού• μετά από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, όταν η πρώτη σοσιαλιστική επανάσταση έγινε σε μία χώρα καθυστερημένη καπιταλιστικά• κατά τη διάρκεια της μακράς σταλινικής δικτατορίας, όταν το κράτος, αντί να απονεκρωθεί, ισχυροποιήθηκε όλο και πιο πολύ μέχρι να γεννηθεί μια νέα μορφή στην ιστορία των κρατικών σχηματισμών, το ολοκληρωτικό κράτος• τέλος, αυτά τα τελευταία χρόνια, κατά τα οποία όχι μόνο δεν κατέρρευσε ο καπιταλισμός εξ αιτίας των εγγενών του αντιθέσεων, αλλά άντεξε και ξεπέρασε την πρόκληση του πρώτου σοσιαλιστικού κράτους της ιστορίας. 

Από τις τέσσερις κρίσεις, αυτή η τελευταία μου φαίνεται ότι είναι κατά πολύ η πιο σοβαρή. Αλλά οι παλιοί και νέοι μαρξιστές δεν αποδέχονται την ήττα».

Με τη συνηθισμένη σαφήνεια έκφρασης και διαύγεια σκέψης, ο Νορμπέρτο Μπόμπιο «φωτογραφίζει» τη σημερινή κατάσταση. […]

Διαβάστε την συνέχεια στο edromos