Αργεντινή: Χορεύοντας ξανά με τη χρεοκοπία

Γράφει ο Λεωνίδας Βατικιώτης

Ήταν τον Ιούνιο του 1986 όταν στα προημιτελικά του Μουντιάλ στο Μεξικό το «χέρι του Θεού», μέσω του επί της γης …αντιπροσώπου του Ντιέγκο Μαραντόνα χάρισε στην Αργεντινή ό,τι καλύτερο μπορούσε να περιμένει μετά την στρατιωτική της ήττα στα νησιά Μαλβίνες: μια ποδοσφαιρική νίκη επί της Αγγλίας!

Σχεδόν 34 χρόνια αργότερα η νέα κυβέρνηση της Αργεντινής πάλι προσέφυγε στον αντιπρόσωπο του Θεού επί της γης, τον αργεντίνικης καταγωγής  Πάπα Φραγκίσκο, πραγματοποιώντας επίσημη επίσκεψη στο Βατικανό την Παρασκευή 31 Ιανουαρίου. Κι αυτό όχι για να αποτρέψει την ένατη χρεοκοπία της Αργεντινής, αλλά για να την κάνει πιο ήπια. Να μπορέσει να τη διαχειριστεί με τις λιγότερες δυνατές συνέπειες εντός και κυρίως εκτός της Αργεντινής. Ο νέος πρόεδρος της Αργεντινής, Αλμπέρτο Φερνάντες, μοιράζεται ένα ακόμη κοινό με τον πάπα, πέραν της καταγωγής: Την έμπρακτη συμμετοχή σε πρωτοβουλίες που ευαγγελίζονται μια οικονομία η οποία δεν θα λειτουργεί με τους νόμους της αγοράς αναπαράγοντας τις αντιθέσεις και την κοινωνική περιθωριοποίηση για τους φτωχούς. Για να προωθήσει μάλιστα το στόχο της κοινωνικής οικονομίας το Βατικανό που έχει εργαστεί επισταμένα επ’ αυτού το τελευταίο διάστημα με σημαντικούς οικονομολόγους απ’ όλο τον κόσμο, μεταξύ των οποίων και τον νομπελίστα Τζόζεφ Στίγκλιτς που είναι μέντορας και καθηγητής του υπουργού Οικονομίας της Αργεντινής, θα συγκεντρώσει στην Ασίζη τον Μάρτιο νέους οικονομολόγους και ακτιβιστές για να διερευνήσουν την δυνατότητα συγκρότησης μιας «οικονομίας διαφορετικού τύπου που θα φέρνει τη ζωή κι όχι το θάνατο που θα περικλείει και δεν θα αποκλείει».  

Ο Μάρτιος ωστόσο είναι σημαδιακός μήνας για την Αργεντινή γι’ άλλον λόγο που πιθανότατα θα καταστήσει απαγορευτική τη συμμετοχή στο συνέδριο της Ασίζης του υπουργού Οικονομίας της Αργεντινής, Μαρτίν Γκούζμαν: Επειδή την τελευταία μέρα του μήνα λήγει η προθεσμία για την αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους της χώρας. Μέχρι τότε, όπως μαρτυρά το ταξίδι του προέδρου της Αργεντινής στην Ευρώπη, όπου πέραν του πάπα Φραγκίσκου συναντήθηκε με τη γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ, θα έχει κορυφωθεί μια μακρά σειρά διεθνών επαφών της πολιτικής ηγεσίας του Μπουένος Άιρες. Στόχος του είναι να βρεθεί μια συναινετική λύση ώστε να μην επαναληφθεί η σύγκρουση του 2015 όταν η τότε πρόεδρος και νυν αντιπρόεδρος Κριστίνα Κίρχνερ, αρνήθηκε να πληρώσει τα ταμεία – γύπες, που είχαν πάρει από τη δευτερογενή αγορά τα ομόλογα της Αργεντινής.

Και σήμερα ωστόσο η σύνθεση του δημόσιου χρέους της Αργεντινής δεν προδικάζει μια ανέφελη αναδιάρθρωση, που θα μπορούσε για παράδειγμα να λάβει την μορφή μιας επιμήκυνσης των αποπληρωμών. Το συνολικό δημόσιο χρέος της χώρας ανέρχεται στο 80,7% του ΑΕΠ ή σε 337 δισ. δολ., με τις αποκλίσεις να οφείλονται στην αλλαγή της ισοτιμίας του πέσο έναντι του δολαρίου. Από το σύνολο των δανεικών υποχρεώσεων της χώρας 58% αποτιμάται σε δολάρια, 13,8%  στο εθνικό νόμισμα της χώρας, 6,5% σε ευρώ και 12% σε άλλα νομίσματα συμπεριλαμβανομένων και των Ειδικών Τραβηκτικών Δικαιωμάτων ΟΗΕ. Εξαιρουμένου του δανείου που έλαβε από το ΔΝΤ ο πρώην πρόεδρος νεοφιλελεύθερος Μαουρίτσιο Μάκρι, (από το οποίο καταβλήθηκαν 44,1 δισ. δολ.) κι είναι ένα χρέος το οποίο μπορεί να ρυθμιστεί με πολιτικούς όρους, το 23,2% του δημόσιου χρέους είναι σε εθνικό νόμισμα. Μέρος του μάλιστα δεν έχει αποπληρωθεί με αποτέλεσμα η χώρα να έχει χαρακτηριστεί ότι βρίσκεται σε επιλεκτική χρεοκοπία. Το μεγαλύτερο μέρος των ομολόγων της Αργεντινής εκδόθηκε μετά το 2016 σε ξένο νόμισμα. Ειδικότερα αφότου ανέλαβε ο Μάκρι το 2016 η Αργεντινή έχει εκδώσει 54 σειρές ομολόγων, συνολικής αξίας 169 δισ. δολ. σε τρία ξεχωριστά νομίσματα (δολάριο, ευρώ και γεν) και υπό τρία ξεχωριστά νομικά καθεστώτα (Νέας Υόρκης, Αργεντινής και Ιαπωνίας).

Δοθείσης της παραπάνω ελαφρώς χαοτικής κατάστασης, η σχέση του Μπουένος Άιρες με τους πιστωτές μόνο ως τεταμένη μπορεί να χαρακτηριστεί – κι είμαστε ακόμη στην αρχή των διαπραγματεύσεων. Με βάση ρεπορτάζ των Financial Times στις 2 Φεβρουαρίου 2020, το μήνυμα που έστειλε η κυβέρνηση στους πιστωτές ήταν κάπως ασυνήθιστο. Τους διαμήνυσε εν ολίγοις να την ενημερώσουν πόσο μεγάλο κούρεμα μπορούν να δεχτούν! «Αυτό που μας ζητάει η κυβέρνηση είναι άνευ προηγουμένου. Σε αυτούς επαφίεται να καταθέσουν κάτι στο τραπέζι», ήταν η αντίδραση ενός εκ των πιστωτών!

Η αλήθεια είναι ότι τόσο οι πιστωτές όσο και η κυβέρνηση ξέρουν πώς η στάση των κατόχων των ομολόγων θα κριθεί αλλού: Από τη στάση που θα τηρήσει το ΔΝΤ. Ήδη ο υπουργός Οικονομίας συναντήθηκε με τη νέα γενική του διευθύντρια Κρισταλίνα Γεοργκίεβα στην έδρα της καθολικής εκκλησίας. Το τι συμφωνήθηκε, πέραν της αποστολής μιας πολυπληθούς τεχνικής αντιπροσωπείας στην Αργεντινή στις 12 Φεβρουαρίου, είναι άγνωστο. Γνωστό μέχρι στιγμής είναι πώς και τα δύο μέρη επιθυμούν διακαώς να αποφύγουν την επανάληψη του 2015, δηλαδή μιας μονομερούς στάσης πληρωμών. Το ΔΝΤ ξέροντας ότι η Αργεντινή το έχει ξανακάνει και θα το ξαναέκανε κρατά μια ήπια στάση επιλέγοντας την οδό της συναίνεσης, σε αντίθεση με την επίδειξη πυγμής που έκανε στην Ελλάδα, ακόμη κι όταν είχε βγει από το πρόγραμμα. Μένει να δούμε αν θα διατηρήσει αυτή τη στάση μέχρι τέλους…

από neaselida, μέσω leonidasvatikiotis