Πιο κοντά Μέρκελ και Πούτιν

Γράφει ο Λεωνίδας Βατικιώτης

Μόνο ήσσονος σημασίας δεν είναι οι διαφορές που υπάρχουν μεταξύ Μόσχας και Βερολίνου. Σημαντικότερη όλων η συμφωνία της Γερμανίας στις κυρώσεις που επέβαλε η Ευρωπαϊκή Ένωση στη Ρωσία το 2014 με αφορμή την Ουκρανία, όταν η Μόσχα προσάρτησε τη χερσόνησο της Κριμαίας απαντώντας έτσι στο πραξικόπημα που έγινε στο Κίεβο.

Προς το παρόν αυτές οι διαφορές τέθηκαν στην άκρη. Η επίσκεψη της γερμανίδας καγκελάριου στη ρωσική πρωτεύουσα το Σάββατο 11 Ιανουαρίου ήρθε να επιβεβαιώσει τους δεσμούς που συνδέουν τις δυο χώρες και τη δυνατότητα περαιτέρω συνεργασίας και εμβάθυνσης αυτών των σχέσεων.

Τα θέματα που κυριάρχησαν στις συνομιλίες ήταν δύο: ο αγωγός Nordstream II που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από τη Ρωσία στη Δυτική Ευρώπη και ζητήματα γεωπολιτικού ενδιαφέροντος με έμφαση στο Ιράν και τη Λιβύη.

Στα απόνερα της δολοφονίας από τους Αμερικανούς, με προσωπική εντολή μάλιστα του ίδιου του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, του ιρανού στρατηγού Κασίμ Σουλεϊμανί έξω από το αεροδρόμιο της Βαγδάτης, ο Πούτιν ξεκαθάρισε ότι η Μέση Ανατολή εισέρχεται σε νέα περίοδο έντασης. Οι πυραυλικές επιθέσεις σε αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις που ακολούθησαν, χωρίς να υπάρχουν θύματα, επιβεβαίωσαν την εκτίμηση του ρώσου προέδρου, που πιθανότατα ήταν και το ζητούμενο της δολοφονίας του Σουλεϊμανί, εκ μέρους της Ουάσιγκτον. 

Υπό αυτή την προοπτική, και οι δύο ηγέτες έκαναν σαφή την πρόθεσή τους να διατηρήσουν ζωντανή την συμφωνία των 6 κρατών για τον έλεγχο των πυρηνικών του Ιράν που υπογράφτηκε το 2015 επί Ομπάμα. Η συμφωνία που έφερε επιπλέον την έγκριση του ΟΗΕ ακυρώθηκε επί της ουσίας το 2018 όταν ο Τραμπ ανακοίνωσε την μονομερή απόσυρση των ΗΠΑ. Δέχθηκε δε τη χαριστική βολή μετά τη δολοφονία του Σουλεϊμανί όταν το Ιράν ανακοίνωσε πώς παύει να δεσμεύεται από τις προβλέψεις της. 

Στο ενδιάμεσο, οι Ευρωπαίοι υπόσχονταν να την διατηρήσουν εν ζωή μέσω δημιουργίας ειδικών χρηματοδοτικών μηχανισμών, ενώ ο Τραμπ που επέβαλε την μια οικονομική κύρωση μετά την άλλη παρότι οι ελεγκτές πιστοποιούσαν την συμμόρφωση του Ιράν, απαιτούσε η Τεχεράνη να παγώσει την ανάπτυξη του προγράμματος, βάσει των όρων της συμφωνίας. Μιλώντας η Μέρκελ, δεν έκρυψε ότι δεν θεωρεί ιδανική τη συμφωνία, παρόλα αυτά πρέπει να καταβληθεί κάθε προσπάθεια για την διάσωσή της.

Το σημαντικότερο ζήτημα ωστόσο των συνομιλιών αφορούσε τον αγωγό Nordstream II, λόγω των κυρώσεων που επέβαλαν οι ΗΠΑ λίγες μέρες πριν εκπνεύσει το 2019 σε όσες εταιρείες παίρνουν μέρος στην κατασκευή του. Ο νόμος ψηφίστηκε με δικομματική συναίνεση, προκαλώντας έκπληξη δεδομένης της σύγκρουσης μεταξύ Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικανών για την καθαίρεση του Τραμπ. 

Το βασικό τους επιχείρημα είναι ότι με την κατασκευή του αγωγού που προωθεί η Gazprom από κοινού με άλλες 5 ενεργειακές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των γερμανικών Wintersahll και Uniper η Ρωσία θα ελέγχει ενεργειακά την Ευρώπη, καθώς έτσι θα μονοπωλεί την τροφοδοσία φυσικού αερίου.

Στην πραγματικότητα αλλού βρίσκεται η ενόχληση των ΗΠΑ. Αρχικά, στο γεγονός ότι η Ουκρανία χάνει το σημαντικότερο μέσο απειλών προς τη Ρωσία που ήταν οι αγωγοί οι οποίοι διέρχονταν από το ουκρανικό έδαφος. Από το νέο αγωγό Nord Stream θα διέρχονται ετησίως 55 δισ. κυβικά μέτρα, όσα περίπου διέρχονται κι από τον υπάρχοντα Nord Steam, που ξεκίνησε να λειτουργεί το 2011. 

Αυτή είναι όμως η ποσότητα που πέρναγε από την Ουκρανία. Ο δεύτερος λόγος που εξηγεί το ενδιαφέρον των ΗΠΑ σχετίζεται με τα αμιγώς δικά τους συμφέροντα και δη με τη σχεδιαζόμενη εξαγωγή στην Ευρώπη, υγροποιημένου φυσικού αερίου, το οποίο ψύχεται στους -162 βαθμούς για να συμπιεστεί ο όγκος του και να μεταφερθεί. Στην Ευρώπη υπάρχουν 24 τερματικοί σταθμοί υποδοχής υγροποιημένου αερίου, ενώ η Γερμανία δεν έχει ούτε έναν. Το 2022 θα τεθεί σε λειτουργία ένας σταθμός. Μόνο που το αμερικανικό αέριο είναι πολύ πιο ακριβό, δεν αντέχει επομένως τον ανταγωνισμό. 

Κι έτσι οι ΗΠΑ για να εμφανίσουν συμφέρον το δικό τους αέριο επιχειρούν μέσω κυρώσεων να απαγορεύσουν την έλευση του ρωσικού στην Ευρώπη. Ο τρίτος λόγος για το οποίο οι ΗΠΑ δεν θέλουν τον αγωγό σχετίζεται με τη μόνιμη τους επιδίωξη να απομονώσουν και να στραγγαλίσουν οικονομικά τη Ρωσία. Ο Nord Stream II δεν εγγυάται μόνο ένα φθηνό υποκατάστατο για τα ευρωπαϊκά σπίτια και τις επιχειρήσεις του γερμανικού αερίου που φθίνει επικίνδυνα καλύπτοντας το 7% της εγχώριας ζήτησης το 2018 έναντι 15% πριν 10 χρόνια. 

Ο νέος αγωγός, που στις ΗΠΑ έχει χαρακτηριστεί ακόμη κι από επίσημα χείλη ως «δούρειος ίππος της Ρωσίας», εγγυάται επίσης σταθερά έσοδα στο διηνεκές για τη Ρωσία, ενώ μπορεί να αποτελέσει βάση εδραίωσης και εμβάθυνσης της ευρω-ρωσικής πολιτικής συνεργασίας.  Αυτό ακριβώς, που θέλουν να αποφύγουν οι Αμερικανοί, απέδειξε η επίσκεψη της Μέρκελ στη Ρωσία ότι έχει αρχίσει ήδη να επιτυγχάνεται.

από neaselida, μέσω leonidasvatikiotis