Λιβύη: Ο τελευταίος πειρασμός του Ερντογάν

Γράφει ο Μπαλτζώης Ιωάννης

Η ύβρις ήταν βασική και ουσιαστική ηθική έννοια της κοσμοθεωρίας των αρχαίων Ελλήνων. Έτσι, όπως παρουσιάζεται στην αρχαιότερή της μορφή, με το σχήμα φιλοσοφίας-αλληγορίας ύβρις-άτη-νέμεσις-τίσις, μπορούμε με βεβαιότητα να πούμε ότι οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως η ύβρις, συνήθως προκαλούσε αργά η γρήγορα την επέμβαση των Θεών.

Και όπως φαίνεται από πλείστα ιστορικά παραδείγματα το ηθικό αυτό αξίωμα ισχύει μέχρι σήμερα.

Έτσι, από την κλασική εποχή και μετά και όπως πιστεύεται μέχρι σήμερα, σε πολλές περιπτώσεις οι έννοιες ύβρις, άτη, νέμεσις φαίνεται να αποκτούν στη συνείδηση των ανθρώπων ισοδύναμη σημασία, δηλαδή αυτήν της θείας τιμωρίας (τίσις) προς τον υβριστή, αργά η γρήγορα. Ας δούμε τι ακριβώς σημαίνουν οι έννοιες αυτές, όπως αναφέρονται στο Liddell & Scott, "Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης".

Η Ύβρις είναι στην κλασική ελληνική ηθική και θρησκευτική σκέψη, η οίηση, η αλαζονεία, η οποία υποδηλώνει ασέβεια και περιφρόνηση του μέτρου και των ορίων που διέπουν τις ανθρώπινες πράξεις στο πλαίσιο της τάξης του σύμπαντος. Είναι η αμαρτία στην οποία είναι περισσότερο επιρρεπείς οι ισχυροί και προικισμένοι άνθρωποι. Η Άτη είναι η σύγχυση, ο παραλογισμός, η απερίσκεπτη παρόρμηση που προκαλείται από πλάνη, τύφλωση.

Η Νέμεσις είναι αρχαιότατη θεότητα, που προσωποποιεί την έννοια της δικαιοσύνης, της αποκατάστασης της τάξης (όπου και όταν αυτή διαταράσσεται) και της ανθρώπινης μοίρας.

Η Τίσις είναι η απότιση, η ανταπόδοση, η εκδίκηση με τιμωρία και η συντριβή-καταστροφή του υβριστή. Έτσι, ο υβριστής διαταράσσοντας την τάξη του σύμπαντος, εγγυητής της οποίας είναι ο Θεός (ο Ζευς στην αρχαιότητα), προκαλεί πάντοτε τη μήνιν των θεών.

Η παραπάνω φιλοσοφία-αλληγορία περιβλήθηκε με τον θρησκευτικό μανδύα για να αποκτήσει σεβασμό, ισχύ, και διαχρονικότητα. Κρύβει, όμως, ως φυσική νομοτέλεια, την ισορροπία της φύσης και την αρμονία τής ζωής των ανθρώπων μέσω της δικαιοσύνης και του μέτρου.

Ο τελευταίος πειρασμός του Ερντογάν

Ο πρόεδρος της Τουρκίας, με τις τελευταίες πολιτικές εξελίξεις πέτυχε τον σκοπό του να εγκαθιδρύσει ένα προσωποπαγές καθεστώς διακυβέρνησης, ενός ανδρός αρχή, μια "νομιμοφανή δικτατορία", όπου ως νέος Λουδοβίκος ΙΔ, μπορεί πλέον και αυτός να λέει «Το κράτος είμαι εγώ». Έτσι, ο Ερντογάν, κυρίαρχος πλέον του πολιτικού σκηνικού στην Τουρκία και έμφορτος αλαζονικών, μεγαλοϊδεατικών, εθνικιστικών αντιλήψεων, ομού με θρησκευτικές ιδεοληψίες, αποφάσισε να ξεδιπλώσει τις μύχιες γεωστρατηγικές αυτοκρατορικές επιδιώξεις της Τουρκίας, με σκοπό να επιτύχει το ακατόρθωτο για τους προκατόχους του.

Σε έναν πολυπολικό κόσμο που τώρα διαμορφώνεται, ο Ερντογάν έχει βάλει σκοπό την δημιουργία μιας νέας Τουρκίας, αρχικά σε μια μεγάλη περιφερειακή, αυτόνομη και κυρίαρχη δύναμη στην περιοχή της. Σε δεύτερη φάση η τελική επιδίωξη του σουλτάνου είναι να καταστήσει την Τουρκία την πέμπτη παγκόσμια δύναμη, μετά τις ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα και Ινδία, όπως αναλύει εξαιρετικά σε άρθρο του στο Slpress, o αναπληρωτής καθηγητής της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων Κωνσταντίνος Γρίβας.

O δεύτερος παράγοντας που εξέθρεψε και γιγάντωσε την τουρκική εθνικιστική βουλιμία ήταν η ανοχή και η αφωνία των μεγάλων δυνάμεων και των δυτικών κρατών, στις κατάφορες παραβιάσεις του Διεθνούς Δικαίου από την Τουρκία. Θυμίζουμε τις παραβιάσεις εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων χωρών με εισβολές σε τρία κράτη (Ιράκ, Συρία, Κύπρος), τις παράνομες διεκδικήσεις, με απειλές πολέμου, με παρεμβάσεις στα εσωτερικά άλλων κρατών και με πρωτοφανείς απειλές και προσβολές ακόμη και σε ηγέτες άλλων κρατών. Επίσης, μην ξεχνάμε και την εργαλειοποίηση του μεταναστατευτικού-προσφυγικού και τόσα άλλα. Συνεπώς, χάθηκε κάθε μέτρο και ηθική τάξη ώστε η Τουρκία να εκτροχιασθεί πλήρως.

Υπερεκτίμηση δυνατοτήτων

Στο τελευταίο επεισόδιο, που μας αφορά άμεσα, είναι το θέμα της Λιβύης και οι υπογραφείσες συμφωνίες με την αναγνωρισμένη κυβέρνηση-μόρφωμα της Εθνικής Συμφωνίας (GNA) της Τρίπολης. Σε αυτό το σημείο, η Τουρκία διέπραξε μέγα σφάλμα, υπερεκτιμώντας τις δυνατότητές της. Θεωρεί μεγάλη νίκη την υπογραφή των δυο συμφωνιών --οι οποίες, για όλον τον κόσμο, είναι ανυπόστατες-- με πιο σημαντική αυτή για την ΑΟΖ. Την τελευταία, μάλιστα, την οποία χρησιμοποιεί για να επεκτείνει τις διεκδικήσεις της στην ανατολική Μεσόγειο, μέχρι νοτίως της Κρήτης, εξαφανίζοντας ελληνικά νησιά και κυριαρχικά δικαιώματα.

O Ερντογάν όμως εκτίμησε λάθος στην περίπτωση της Λιβύης. Νόμισε, λόγω της αλαζονείας του και της μέχρι τώρα διεθνούς ασυλίας του, ότι η Τουρκία είναι τόσο απαραίτητη και ο ίδιος τόσο μεγάλος ηγέτης, αλλά και ένας αριστοτέχνης γεωπολιτικός σκακιστής, που μπορεί να συνομιλεί με ίσους όρους και να παίζει με όλες τις μεγάλες δυνάμεις και να τους επιβάλλει τις απόψεις του.

Ο "σουλτάνος" νόμιζε ότι βάζοντας την Τουρκία ενεργά στο παιχνίδι της Λιβύης και μάλιστα με τον αδύναμο κρίκο του Λιβυκού εμφυλίου, την κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας, άλλαξε ριζικά τους όρους διεξαγωγής του παιχνιδιού, με αποτέλεσμα όλοι να αρχίσουν να τρέχουν να προλάβουν τις γεωπολιτικές εξελίξεις που αυτός δημιούργησε. Αλλά η Λιβύη δεν είναι Συρία και στην Λιβύη συγκεντρώνονται και συγκρούονται συμφέροντα μεγάλων δυνάμεων (ΗΠΑ, Ρωσία, Αίγυπτος, Γαλλία, Ιταλία) και δεν θα επιτρέψουν συμμετοχή στο ενεργειακό και γεωπολιτικό παίγνιο μια βουλιμικής, άφιλης, αναθεωρητικής, απείθαρχης και επικίνδυνης τελικά Τουρκίας. Εδώ διέπραξε το μοιραίο λάθος κατά την εκτίμησή μας.

Ο Ερντογάν υποσχέθηκε ακόμα και στρατιωτική βοήθεια στην καταρρέουσα κυβέρνηση της Λιβύης. Η απειλητική πλην δυναμική όμως προέλαση του στρατηγού Χαλίφα Χαφτάρ καθιστά μονόδρομο για τον Ερντογάν την τήρηση της υπόσχεσης για στρατιωτική ενίσχυση ώστε να διασωθεί η κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας. Εκτιμάται πως μόνο έτσι έχει ελπίδες ώστε να μην τραυματισθεί η αξιοπιστία του ίδιου τόσο στο εσωτερικό, όσο και στον μουσουλμανικό κόσμο γενικά. Άρα θα λέγαμε ότι ο Σουλτάνος στην Λιβύη, "παίζει τα ρέστα του" και από το αποτέλεσμα θα εξαρτηθούν πολλά.

Η καταστροφή

Η Τουρκία σαν κρατική οντότητα, λόγω γεωγραφικής θέσης, μεγέθους, οικονομίας, πληθυσμού είναι πολύ μεγάλο μέγεθος και έχει μεγάλη γεωπολιτική αξία. Είναι μέλος του ΝΑΤΟ, με τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό (μετά τις ΗΠΑ), με ανθούσα αμυντική βιομηχανία, που είναι σε θέση να εξασφαλίζει περίπου το 70% των αμυντικών της εξοπλισμών.

Είναι μια τεράστια οικονομική και εμπορική δύναμη, με μεγάλη και βαριά βιομηχανία, που όλοι οι μεγάλοι κρατικοί δρώντες θα ήθελαν να έχουν σχέσεις και συμμαχίες. Ένας επιπλέον λόγος γι΄αυτό είναι και η τεράστια γεωπολιτικής της αξία (έλεγχος Στενών Ελλησπόντου, γειτνίαση με Μέση Ανατολή, με Ρωσία και με τους ενεργειακούς πόρους Ανατολικής Μεσογείου και Μέσης Ανατολής).

Ο πρόεδρος της Τουρκίας, ως ο απόλυτος ηγέτης της χώρας, επί 17 χρόνια, ως ο εκφραστής της τουρκικής εθνικής στρατηγικής, είναι αυτός που με την πολιτική του μπαγκέτα συντονίζει τα πάντα και κατευθύνει τα πάντα στην σημερινή Τουρκία. Ο πρόεδρος της Τουρκίας είναι ο υπεύθυνος για αυτά που συμβαίνουν σήμερα, αυτός που κατέστησε την Τουρκία, ένα κράτος επιθετικό, αναθεωρητικό, με ακραίο ισλαμιστικό υπόβαθρο, ένα κράτος άρπαγα εις βάρος άλλων κρατών, ένα σημερινό κράτος "πειρατή", που βυσσοδομεί κατά του διεθνούς δικαίου, της έννομης παγκόσμιας τάξης, που απειλεί τους πάντες και διεκδικεί τα πάντα.

Μοιραίο σφάλμα του, όπως πολλοί εκτιμούν, είναι η Λιβύη. Έτσι ο "σουλτάνος" της Τουρκίας, με την άκρατη προσωπική φιλοδοξία να γίνει ο νέος και μεγαλύτερος Ατατούρκ, έχει διαπράξει σύμφωνα την αρχαιοελληνική φιλοσοφική αντίληψη και κοσμοθεωρία την υψίστη ύβριν. Ο Θεός του έστειλε την Άτη, η οποία του θόλωσε πλήρως τον νου και διέπραξε περισσότερες και μεγαλύτερες ύβρεις. Έτσι η νέμεσις είναι επιβεβλημένη, ώστε να υποστεί την τίσι (καταστροφή). Την προσωπική τίσι του προέδρου Ερντογάν και όχι της Τουρκίας, όπως έχουμε δει σε πολλούς παντοδύναμους ηγέτες κρατών, οι οποίοι υπέστησαν τελικά την τίσι.

Δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς, αφού ο Ερντογάν υπερεκτιμά ικανότητες (προσωπικές, στρατιωτικές, οικονομικές, εθνικές, πολιτικές) και συμπεριφέρεται με βίαιο, αλαζονικό, επιθετικό και άνευ μέτρου προσβλητικό τρόπο. Δεν υπολογίζει τους άγραφους ηθικούς νόμους και κανόνες, οι οποίοι επέβαλλαν ή και επιβάλλουν όρια στην ανθρώπινη δράση διαχρονικά. Θα επαληθευτεί η αρχαιοελληνική κοσμοθεωρία; Εκτιμάται ότι είναι νομοτελειακά δεδομένο. Ίδωμεν.

από slpress