Ο Ερντογάν κέρδισε χρόνο στην Λιβύη - Η μπάλα στο γήπεδο του Χαφτάρ

Γράφει ο Γιώργος Λυκοκάπης

Λίγες ώρες μετά την Διάσκεψη του Βερολίνου, ξεκίνησαν ήδη οι πρώτες συγκρούσεις μεταξύ των δυνάμεων του Χαφτάρ και των δυνάμεων της κυβέρνησης Σαράτζ. Η εξέλιξη δεν αποτελεί έκπληξη. Στην πραγματικότητα, η συγκεκριμένη ειρηνευτική διάσκεψη, κατέληξε κυρίως σε ευχολόγια περί εκεχειρίας, παρά σε απτά αποτελέσματα.

Πόσο μάλλον που είχε το παράδοξο να πραγματοποιηθεί, χωρίς την συμμετοχή των άμεσα εμπλεκόμενων πλευρών του λιβυκού εμφυλίου. Ο επικεφαλής του Λιβυκού Εθνικού Στρατού στρατάρχης Χαφτάρ και ο πρωθυπουργός Σαράτζ έμαθαν τα αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων κυριολεκτικά εκ των υστέρων! Είναι τέτοιο το κλίμα καχυποψίας ανάμεσα στις δύο πλευρές που οι δύο αντίπαλοι απέφυγαν να συναντηθούν, έστω και για μερικά λεπτά, στο Βερολίνο.

Είναι γνωστό πως ήταν ο Σαράτζ, η θέση του οποίου είναι εξαιρετικά επισφαλής, που καίγονταν για επίτευξη εκεχειρίας. Όμως, θεωρούμε πως δεν θα δείξει ιδιαίτερη σπουδή στον αφοπλισμό των ισλαμικών παραστρατιωτικών ομάδων που αποφασίστηκε στην Διάσκεψη. Γνωρίζει πως θα αποτελέσει πολιτική αυτοκτονία για τον ίδιο αν τολμήσει να συγκρουστεί με την βάση των υποστηρικτών του.

Από την άλλη, ο Χαφτάρ δεν φαίνεται να έχει εγκαταλείψει οριστικά τα σχέδια του για κατάληψη της Τρίπολης, την μόνη πόλη που δεν ελέγχουν οι δυνάμεις του. Πολιτοφυλακές του έχουν ήδη ξεκινήσει οικονομικό πόλεμο κατά του Σαράτζ, αποκλείοντας τις εξαγωγές πετρελαίου από τις πετρελαιοπηγές που βρίσκονται στην ανατολική πλευρά της Λιβύης.

Ο Ερντογάν προστάτης του Σαράτζ

Ενδεικτικό των μετέωρων αποτελεσμάτων της διάσκεψης είναι πως καλεί σε «πολιτική λύση» και τήρηση του «εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ» στην εμπόλεμη Λιβύη, αποφεύγοντας ταυτόχρονα να συγκροτήσει κάποιον μηχανισμό επίτευξης και παρακολούθησης των συγκεκριμένων φιλόδοξων στόχων. Μοιάζει δύσκολη η όποια πολιτική λύση κι όχι μόνο λόγω των φιλοδοξιών που τρέφει ο Λίβυος στρατάρχης.

Για τα αραβικά κράτη που τον υποστηρίζουν αποτελεί casus belli τόσο η συμμετοχή της λιβυκής Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην κυβέρνηση Σαράτζ, όσο και η συμμαχία του με την Τουρκία. Από την πλευρά του ο Ερντογάν έχει κατανοήσει(;) τα όρια του και φαίνεται πως θα αποφύγει την αποστολή δυνάμεων του τουρκικού στρατού στην Λιβύη. Γι' αυτό και δήλωσε πως στην εμπόλεμη χώρα δρουν αποκλειστικά Τούρκοι εκπαιδευτές, όχι τουρκικά στρατεύματα.

Δεν έχει λόγο να προβεί σε μία τέτοια πρόκληση, όταν το αποτέλεσμα της σύσκεψης ουσιαστικά αναγνωρίζει την διευρυμένη επιρροή της Τουρκίας στην Λιβύη. Η εκεχειρία εξυπηρετεί την Τουρκία, διότι εξασφαλίζει την παραμονή του εκλεκτού της Σαράτζ, πόσο μάλλον που δεν φαίνεται να διακινδυνεύεται η διεθνής αναγνώριση της κυβέρνησής του. Η Τουρκία κατάφερε να μετατραπεί σε ένα είδος εγγυήτριας δύναμης στην Λιβύη, έστω και χωρίς επίσημη στρατιωτική παρουσία.

Ίσως αυτό να είναι το έτερο παράδοξο στοιχείο αυτής της Διάσκεψης. Δηλαδή, ενώ αποφασίστηκε η τήρηση του εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ, αναγνωρίζεται ρόλος τοποτηρητή στην χώρα που κατ' εξοχήν, το παραβίαζε! Αν θυμηθούμε, όμως, και τον εμφύλιο της Γιουγκοσλαβίας, το εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ εύκολα μπορεί να αποδειχτεί κενό γράμμα. Επομένως, εάν ο Ερντογάν το θελήσει, μπορεί και πάλι να το παραβιάσει, πόσο μάλλον που η Διάσκεψη δεν κατέληξε στην δημιουργία ενός μηχανισμού επιβολής κυρώσεων.

Ο Ερντογάν χρειάζεται την Λιβύη

Η Διάσκεψη, όπως είχαν προαναγγείλει οι Γερμανοί, απέφυγε να θίξει το επίμαχο μνημόνιο οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών Τουρκίας-Λιβύης, παρόλο που παραβιάζει κατάφωρα το διεθνές δίκαιο. Το μνημόνιο δεν έχει προκαλέσει αντιδράσεις μόνο στην Ελλάδα. Έχει προκαλέσει τις έντονες αντιδράσεις της Αιγύπτου και της Γαλλίας, διότι αντιστρατεύεται τα συμφέροντα τους στην Μεσόγειο. Είναι ο λόγος που το Παρίσι εμφανίζεται ένθερμος υποστηρικτής του αγωγού EastMed.

Ο EastMed αντιστρατεύεται το ιδιότυπο ενεργειακό τρίγωνο Γερμανία-Ρωσία-Τουρκία που έχει διαμορφωθεί, ειδικά μετά τους αγωγούς Nord Stream και Turkish Stream. Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία χρειάζεται την Λιβύη για να μπει δυναμικά στο ενεργειακό πόκερ της Ανατολικής Μεσογείου. Επομένως, η επιβίωση της κυβέρνησης Σαράτζ είναι κομβικής σημασίας για μείνει "ζωντανό" το μνημόνιο για τις θαλάσσιες ζώνες. Μάλιστα ο Τούρκος πρόεδρος εμφανίζεται πρόθυμος να μπλέξει και άλλες χώρες στα μεγαλεπήβολα σχέδια του.

Δεν είναι καθόλου τυχαίες οι νέες δηλώσεις Ερντογάν που αναφέρεται σε συνεννόηση με την Ιταλία για γεωτρήσεις στην Μεσόγειο. Ο τουρκικός φιλοκυβερνητικός Τύπος βάζει στο παιχνίδι αυτό και την Ρωσία, την οποία εμφανίζει έτοιμη να αναγνωρίσει το ψευδοκράτος στα Κατεχόμενα έναντι ανταλλαγμάτων! Το δημοσίευμα διαψεύστηκε, αλλά το τοπίο είναι ακόμα θολό για να πούμε αν πρόκειται συνολικά για προπαγανδιστικά μυθεύματα, ή για ανατολίτικα γεωπολιτικά παζάρια, στα οποία ειδικεύεται η Άγκυρα.

Όμως, οι ισορροπίες στην Λιβύη είναι σε τεντωμένο σκοινί. Όλες οι πλευρές είναι με το δάχτυλο στην σκανδάλη. Ο Ερντογάν, μέχρι στιγμής, κινείται προσεκτικά. Δεν είναι βέβαιο ότι θα δείξει την ίδια στάση, αν οι συγκρούσεις κλιμακωθούν και απειληθεί η κυβέρνηση Σαράτζ. Εξάλλου, η ίδια η ιστορία της Μέσης Ανατολής έχει δείξει ότι οι συμφωνίες εκεχειρίας χρησιμεύουν προκειμένου να κερδίσουν χρόνο τα εμπόλεμα μέρη, για να επαναλάβουν τις συγκρούσεις την κατάλληλη στιγμή. Επομένως, με δεδομένη την κυριαρχία του στο στρατιωτικό επίπεδο, η "μπάλα" είναι αποκλειστικά στο γήπεδο του στρατάρχη Χαφτάρ.

από slpress