Ψάχνουν την “κίνηση ματ” Κίεβο και Μόσχα πριν τη σύνοδο του Παρισιού

Γράφει ο Βαγγέλης Σαρακινός

Στην τελική ευθεία μπαίνουν οι διεργασίες για την τετραμερή διάσκεψη με θέμα την κατάσταση στην ανατολική Ουκρανία, δέκα ημέρες μετά την αποχώρηση και άλλων στρατευμάτων των δύο πλευρών από σημεία του μετώπου. Την ίδια ώρα, η Μόσχα παρέδωσε στο Κίεβο τα τρία πολεμικά πλοία που είχε συλλάβει πριν έναν χρόνο στο στενό του Κερτς, ικανοποιώντας έτσι ένα από τα βασικά αιτήματα των δυτικών χωρών.

Τα πολεμικά πλοία αναχώρησαν την Κυριακή από λιμάνι της χερσονήσου της Κριμαίας και, όπως επιβεβαίωσαν τα υπουργεία Εξωτερικών των δύο χωρών, παραδόθηκαν στο ουκρανικό Πολεμικό Ναυτικό σε διεθνή ύδατα, στη Μαύρη Θάλασσα. Πρόκειται για τα τρία πλοία που συνελήφθησαν από ρωσικές ναυτικές δυνάμεις, τον Νοέμβριο του 2018, επειδή, σύμφωνα με τη Μόσχα, παραβίασαν το καθεστώς των στενών του Κερτς και μπήκαν στα χωρικά της ύδατα. Κάτι που βεβαίως αρνείται το Κίεβο.

Παραδίδοντας τα πλοία, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών τόνισε ότι η Μόσχα θα απαντήσει σκληρά σε παρόμοιες «προκλήσεις» στο μέλλον και ότι η απόφασή της (να τα παραδώσει) δεν σχετίζεται με τίποτα με το θέμα του Διεθνούς Δικαστηρίου για το Δίκαιο της Θάλασσας. Από την πλευρά του το Κίεβο ανακοίνωσε ότι τα πλοία πλέουν προς την Οδησσό και επιμένει ότι η σύλληψή τους ήταν παράνομη, καθώς έπλεαν νομίμως και ειρηνικά. Η Ουκρανία, άλλωστε, εξακολουθεί να απειλεί με προσφυγή κατά της Ρωσίας στο Διεθνές Δικαστήριο για το Δίκαιο της Θάλασσας.

Με το βλέμμα στο Παρίσι 

Σημειώνεται ότι οι ρωσικές αρχές έχουν απελευθερώσει, ήδη από τον Σεπτέμβριο, 24 μέλη των πληρωμάτων αυτών των πλοίων, στο πλαίσιο μιας ανταλλαγής αιχμαλώτων ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία. Η Μόσχα αναμενόταν να επιστρέψει τα πλοία, πριν την τετραμερή σύνοδο που είναι προγραμματισμένη για τις 9 Δεκεμβρίου στο Παρίσι, και τις τελευταίες ημέρες ρωσικά ΜΜΕ έκαναν συχνές και εκτεταμένες αναφορές σε αυτό το ζήτημα.

Στην τετραμερή του Παρισιού, η οποία έχει αντικείμενο την κατάσταση στην ανατολική Ουκρανία θα συμμετέχουν οι πρόεδροι της  Γαλλίας, της Ουκρανίας και της Ρωσίας, καθώς και η καγκελάριος της Γερμανίας. Οι απόπειρες να μπουν στην διάσκεψη, “από το παράθυρο”, και οι Αμερικανοί απορρίφθηκαν στις αρχές του περασμένου μήνα από τη Μόσχα. Με αυτή τη σύνθεση, που αποκαλείται και "σχήμα της Νορμανδίας", επειδή η πρώτη διάσκεψη έγινε το 2014 στο Μπενουβίλ, η σύνοδος του Παρισιού θα επιδιώξει να βρει μια λύση στα ανοιχτά ζητήματα της περιοχής.

Μείζον θέμα οι συγκρούσεις ανάμεσα στον ουκρανικό στρατό και τους φιλορώσους αυτονομιστές, οι οποίοι, σύμφωνα με τη Δύση υποστηρίζονται από τη Ρωσία. Η Μόσχα αρνείται τις κατηγορίες και επικρίνει την στρατιωτική υποστήριξη που παρέχει στο Κίεβο το ΝΑΤΟ. Οι συγκρούσεις όμως δεν έχουν σταματήσει πλήρως και, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, στις δύο περιφέρειες της ανατολικής Ουκρανίας, το Λουγκάνσκ και το Ντονέτσκ, έχουν σκοτωθεί μέχρι σήμερα περίπου 13.000 άνθρωποι.

Στο πλαίσιο προετοιμασίας της Συνόδου ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Χάικο Μάας ξεκινά σήμερα στο Κίεβο έναν νέο γύρο επαφών σε μια προσπάθεια διευθέτησης της διένεξης. Την ίδια ώρα, το Κρεμλίνο, αν και επιβεβαιώνει την διεξαγωγή της διάσκεψης του Παρισιού, διευκρινίζει ότι αυτή δεν σχετίζεται άμεσα με την υιοθέτηση ενός ειδικού καθεστώτος για την Ανατολική Ουκρανία.

Διατηρώντας στενούς δεσμούς με την Ουκρανία και έχοντα την ανάγκη της Μόσχας σε ό,τι αφορά την ενεργειακή ασφάλειά της, η Γερμανία εμφανίζεται ως τοποτηρητής της εφαρμογής των «συμφωνιών του Μινσκ» και ως πρωτεργάτης της πολιτικής κυρώσεων στην Ρωσία. Το Βερολίνο προσδοκά, άλλωστε, ότι η διάσκεψη του Παρισιού θα δώσει το έναυσμα για μια νέα φάση στην εφαρμογή αυτών των συμφωνιών.

Πρωτοβουλία Μάας 

Για τους λόγους αυτούς η Μέρκελ και ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι επιβεβαίωσαν σχεδόν αμέσως τη συμμετοχή τους στην σύνοδο, μόλις αυτή ανακοινώθηκε από τον Γάλλο πρόεδρο. Οι πρώτες κουβέντες είχαν γίνει, ωστόσο, ανάμεσα στον Μακρόν και τον Πούτιν, το περασμένο καλοκαίρι στην Μπρεγκανσόν της Γαλλίας.

Ανάλογες συζητήσεις με τον Πούτιν είχε την περασμένη εβδομάδα και η Μέρκελ. Σε τηλεφωνική επικοινωνία, οι δύο πλευρές επιβεβαίωσαν την πρόθεση τους να εντείνουν τις προσπάθειες στο πλαίσιο του "σχήματος της Νορμανδίας", καθώς και τις δεσμεύσεις τους στο πλαίσιο των "συμφωνιών του Μινσκ". Η Μόσχα ανακοίνωσε, ωστόσο, ότι στις συνομιλίες υπογραμμίσθηκε και «η αναγκαιότητα καθιέρωσης ειδικού καθεστώτος του Ντονμπάς στην νομοθεσία της Ουκρανίας».

Ο οικοδεσπότης της Διάσκεψης Μακρόν δηλώνει ότι έχει σημειωθεί πρόοδος, κάτι που ενισχύεται και από τη νέα απόσυρση στρατευμάτων από σημεία του μετώπου στο Πέτριβσκε του Ντονμπάς, πριν δέκα ημέρες. Στρατεύματα και των δύο πλευρών έχουν αποσυρθεί και από άλλα σημεία του μετώπου από το περασμένο καλοκαίρι, στο πλαίσιο της "φόρμουλας Σταϊνμάγιερ", κάτι που αναγνωρίζει και η Μόσχα. Η κυβέρνηση του Κιέβου έχει δηλώσει, άλλωστε, ότι η αποχώρηση από το Πέτριβσκε θα σήμαινε ότι η Ουκρανία έχει εκπληρώσει όλους τους απαραίτητους όρους για να γίνει η ειρηνευτική διάσκεψη, ενώ ο εκπρόσωπος του Πούτιν επιβεβαίωσε σήμερα ότι οι προετοιμασίες για την Διάσκεψη βρίσκονται στο τελικό στάδιο.

Οι σχέσεις ανάμεσα στην Ουκρανία και τη Ρωσία κατέρρευσαν το 2014, όταν η Μόσχα προσάρτησε την χερσόνησο της Κριμαίας, σχολιάζοντας τότε πως ο Στάλιν, ο οποίος την είχε παραχωρήσει στο Κίεβο, ήταν «πολύ γενναιόδωρος» με τους Ουκρανούς συντρόφους του. Ακολούθησαν οι κυρώσεις της Δύσης στη Ρωσία και η σύγκρουση στο Ντονμπάς. Η αλλαγή ηγεσίας στο Κίεβο έδωσε, ωστόσο, ελπίδες για διευθέτηση της κρίσης. Ο Ζελένσκι, άλλωστε, κέρδισε με συντριπτικά ποσοστά τις προεδρικές εκλογές του Απριλίου, δίνοντας την υπόσχεση ότι θα τερματίσει τις συγκρούσεις στην ανατολική Ουκρανία.

από slpress