To βραβείο Wolfson Economics Prize για συντεταγμένο Grexit

Εισαγωγή ενός νέου νομίσματος σε ισοτιμία 1 προς 1 με το ευρώ την 1η ημέρα της εξόδου από την ευρωζώνη και η μετατροπή όλων των μισθών, τιμών, δανείων και καταθέσεων στο καινούργιο νόμισμα. Τα χαρτονομίσματα και τα κέρματα σε ευρώ θα παραμείνουν σε χρήση για μικρές συναλλαγές για διάστημα έως 6 μήνες.

Ακολουθήστε μας στο Facebook Τελευταία Έξοδος 

Πώς θα γίνει αυτό; Οι βασικοί συντελεστές της κυβέρνησης συναντώνται μυστικά ένα μήνα πριν να ανακοινωθεί δημόσια η ημέρα εξόδου – ‘D’ Day. Οι εταίροι στην Ευρωζώνη, το ΔΝΤ και άλλοι διεθνείς χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί ενημερώνονται σχετικά με την ‘D’ Day, τρείς ημέρες πριν (D-3) –κατά προτίμηση ημέρα Παρασκευή – με δημόσια ανακοίνωση ότι η μετάβαση στο νέο νόμισμα θα πραγματοποιηθεί στις αρχές της επόμενης βδομάδας . Αμέσως μετά την ανακοίνωση αυτή, οι εγχώριες τράπεζες και το χρηματιστήριο κλείνουν ώστε να αποφευχθεί η φυγή κεφαλαίων.

Τα παραπάνω, δεν αποτελούν σενάριο επιστημονικής φαντασίας, ούτε εξαγγελίες-δημοσιεύματα του ‘lobby της δραχμής’ για την ‘επόμενη’ ημέρα. Πρόκειται για ένα απόσπασμα της οικονομικής μελέτης της εταιρείας συμβούλων Capital Economics η οποία κέρδισε το 2012 το α’ βραβείο Wolfson Economics Prize, το μεγαλύτερο σε αξία βραβείο μετά το βραβείο Νόμπελ στην οικονομική επιστήμη.

Ο τίτλος της μελέτης ήταν «Leaving the euro: A practical guide» και η υπόθεση εργασίας που τέθηκε από το Policy Exchange Thing Tank της Μ. Βρετανίας είχε ως εξής:

‘Εάν κάποια από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε αποφάσιζαν να εγκαταλείψουν την ευρωζώνη, ποιος θα ήταν ο καλύτερος τρόπος οικονομικής διαχείρισης του εγχειρήματος αυτού προκείμενου να παρείχε στα κράτη αυτά μια αξιόπιστη βάση για την μελλοντική τους ανάπτυξη και ευημερία;’

Η μελέτη που πήρε το συγκεκριμένο βραβείο αναδεικνύει το γεγονός ότι, μπορεί να υπάρχει και λύση εγκατάλειψης της ευρωζώνης και επιστροφή σε εθνικό νόμισμα προκειμένου η χώρα να ανακτήσει πλήρη έλεγχο της νομισματικής και δημοσιονομικής της πολιτικής που να την οδηγήσει συντομότερα στο δρόμο της ανάκαμψης και της ανάπτυξης. Αυτό να μπορεί να γίνει με ένα τρόπο προσχεδιασμένο και συντεταγμένο ώστε να μην προκληθεί πανικός και πλήρης κατάρρευση της εμπιστοσύνης των πολιτών που θα έχει ως επίπτωση την ανεξέλεγκτη κατάρρευση τόσο της τραπεζικής και νομισματικής πίστης όσο και την ίδιας αυτής της κυβέρνησης.

Ένα ειδικό πρόβλημα που υπάρχει είναι ότι, μετά το καταστροφική συμφωνία του PSI  το 2012, κάθε ένδικη διεκδίκηση που προκύψει μεταξύ δανειστή-δανειζόμενου θα κρίνεται από τα αρμόδια δικαστήρια του Μεγάλου Δουκάτου του Λουξεμβούργου και με ισχύον δίκαιο, το Αγγλικό Δίκαιο. Οπότε, το όλο θέμα μπαίνει σαν ζήτημα πολιτικής και οικονομικής διαπραγμάτευσης, όπου το παράδειγμα της συμφωνίας του Λονδίνου για τα τεράστια χρέη της Γερμανίας θα μπορούσε να ακολουθηθεί ως πρότυπο.

Σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα εάν κάποιος συμφωνεί ή διαφωνεί με την απόφαση επιστροφής σε εθνικό νόμισμα, θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι η ύπαρξη ενός ‘Plan B’ είναι μείζονος εθνικής σημασίας. 

Το σχέδιο

Ο οδικός χάρτης δράσης που υιοθετείται στην μελέτη, προκύπτει από την την παραδοχή ότι ανοικτού τύπου οικονομίες (δηλ. με φιλοσοφία της ελεύθερης λειτουργίας της ‘αγοράς’) μπορούν να ανακάμψουν απρόσμενα σύντομα από νομισματικές καταρρεύσεις και χρεωκοπίες και να γυρίσουν σύντομα στην ανάπτυξη. Τα βήματα που πρέπει να ακολουθηθούν συνοψίζονται σε έξη γενικές προτάσεις:

#1 Η Γερμανία – πιθανά με την σύμπραξη της Γαλλίας- θα ορίσει μια μυστική task force με σκοπό τον σχεδιασμό και την διαχείριση μιας πιθανής εξόδου ή περισσοτέρων από την ευρωζώνη.

#2 Εκπόνηση από την task force, συγκεκριμένων σχεδίων που θα είναι έτοιμα να ενεργοποιηθούν μόλις αυτό κριθεί αναγκαίο.

#3 Πρόταση από την task force στο συμβούλιο των υπουργών ότι το ευρώ θα σταματήσει να υφίσταται την ημέρα της ανακοίνωσης του και θα αντικατασταθεί από τα νέα εθνικά νομίσματα.

#4 Η ΕΚΤ θα τερματίσει την λειτουργία της με άμεσο χρονικό ορίζοντα εφαρμογής και κατ’ αναλογία κατανομή ανά χώρα των στοιχείων του ενεργητικού της μαζί με τα τραπεζογραμμάτια. Όλες οι λειτουργίες θα μεταφερθούν στις επιμέρους εθνικές κεντρικές τράπεζες.

#5 Καθορισμός των νέων νομισματικών ισοτιμιών . Πάγια στοιχεία ενεργητικού όπως παράγωγα και άλλα διεθνή χρηματοοικονομικά προϊόντα θα προσδιορισθούν και θα κλείσουν τις θέσεις τους χρησιμοποιώντας μια νέα ευρωπαϊκή νομισματική μονάδα (ECU).

#6 Διατήρηση όλων των χωρών, ως κράτη-μέλη της Ε.Ε, προκειμένου εξασφαλισθεί ότι κανένα κράτος δεν θα επιβάλλει μονομερώς δασμούς ή εμπορικούς περιορισμούς σε άλλο εταίρο που θα περιλαμβάνει χρηματαγορές χωρίς περιορισμούς και διακίνηση κεφαλαίων εντός Ε.Ε τόσο για καταθετικούς λογαριασμούς όσο και λογαριασμούς κεφαλαίων (διεθνείς μονομερείς μεταβιβάσεις πόρων) ανεξαρτήτως ποσών που διατηρούν οι ευρωπαίοι πολίτες.

Τελικά ένα “exit’ δεν είναι μόνο εφικτό αλλά είναι και απαραίτητο

Τα κύρια συμπεράσματα της μελέτης της Capital Economics μπορούν επιγραμματικά να επικεντρωθούν στα παρακάτω σημεία και διαπιστώσεις:

• Οι χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας υποφέρουν από υπερχρέωση και προβλήματα ρευστότητας κάνοντας τις χρεωκοπίες αναπόφευκτες και την έξοδο από το ευρώ πιθανή κυρίως για χώρες όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Ιρλανδία, η Ιταλία και η Ισπανία (σχόλιο: βέβαια, εάν κοιτάξουμε το συνολικό χρέος –δημόσιο και ιδιωτικό- τα πράγματα είναι αρκετά διαφορετικά) οι οποίες έχουν συσσωρεύσει τεράστια ποσά μη βιώσιμου χρέους σε ένα νόμισμα το οποίο δεν μπορούν ούτε να το τυπώσουν ούτε να το υποτιμήσουν. Αυτές οι ‘φούσκες’ χρέους δημιουργήθηκαν κυρίως από την αυξημένη ροή κεφαλαίων (άρα και φθηνών) μετά την εισαγωγή του ευρώ και την εφαρμογή μιας και μόνο νομισματικής πολιτικής ανεξαρτήτως κράτους-μέλους. Έτσι λοιπόν, ακόμη και κάποιες από αυτές τις χώρες αποφασίσουν να χρεωκοπήσουν, οι πραγματικές νομισματικές ισοτιμίες θα εξακολουθούν να είναι υπερτιμημένες όποτε θα πρέπει να αποφασίσουν και για την έξοδο τους από την ευρωζώνη.

• Το ευρώ είναι μια ‘ατελής’ νομισματική ένωση και μπορεί να συγκριθεί με τις εποχές εφαρμογής του ‘κανόνα του χρυσού’ όπου το βάρος της προσαρμογής έπεφτε στις πιο αδύναμες χώρες. Με τον τρόπο αυτό, το ευρώ αναγκάζει να γίνονται προσαρμογές σε πραγματικές τιμές και μισθούς αντί για προσαρμογές στις συναλλαγματικές ισοτιμίες οπότε οι χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να προβούν σε ‘εσωτερικές υποτιμήσεις’ μειώνοντας κυρίως μισθούς και συντάξεις. Αυτό το αέναο υφεσιακό σπιράλ μπορεί να ανακοπεί μόνο με την έξοδο από το ‘σκληρό’ ευρώ όπως έγινε ιστορικά και με χώρες που εγκατέλειψαν την σύνδεση του νομίσματος τους με καθορισμένη ποσότητα χρυσού.

• Μια έξοδος από το ευρώ το μόνο που θα έκανε είναι να ενισχύσει απλώς τις ήδη υπάρχουσες ανισορροπίες και να συγκεκριμενοποιήσει τις ζημιές. H ρευστότητα τόσο των νοικοκυριών όσο και των εταιρειών και της κεντρικής κυβέρνησης στις χώρες αυτές δεν είναι ικανή να εξυπηρετήσει το χρέος του ιδιωτικού τομέα. Οπότε, επιλέγοντας μια έξοδο, αυτό θα επιτάχυνε την αναγνώριση των αναπόφευκτων ζημιών δοθείσης της αδυναμίας της περιφέρειας να αναπτυχθεί πέραν και έξω από τα προβλήματα διαχείρισης του χρέους.

• Κρατικές χρεωκοπίες και αναδιάρθρωση χρεών θα πρέπει να επιτευχθούν με την αποχώρηση από την ευρωζώνη, τον υπολογισμό του δημόσιου χρέους με τις ισοτιμίες των νέων (τοπικών) νομισμάτων και το μονομερές ‘κούρεμα’ στους κατόχους ομολόγων. Είναι γνωστό ότι το σύνολο των χωρών της ευρωζώνης δανείζονται σύμφωνα με τους όρους του εκάστοτε εθνικού δικαίου (σχόλιο: αυτό δυστυχώς δεν ισχύει για την Ελλάδα μετά το 2012). Έτσι λοιπόν, υποτιμώντας το εθνικό νόμισμα θα έχει σαν αποτέλεσμα την πραγματική μείωση του δημόσιου χρέους εκπεφρασμένο στο νόμισμα αυτό καθώς επίσης θα επιτρέψει σε όποιες χώρες αποχωρήσουν από το κοινό νόμισμα να κερδίζουν ευρώ μέσω των εξαγωγών ενώ ο εγχώριος πληθωρισμός θα μειώσει περαιτέρω την αξία του χρέους σε πραγματικές τιμές.

• Τα ιδιωτικά χρέη –νοικοκυριών και επιχειρήσεων- μπορεί να αποτιμηθούν σε τοπικό νόμισμα αλλά ιδιωτικά χρέη στο εξωτερικό της χώρας θα μπορούν υπαχθούν σε οποιαδήποτε δικαιοδοσία υπάγονται αγοραπωλησίες ομολόγων και τραπεζικών δανείων. Στην περίπτωση αυτή, το κύριο πρόβλημα είναι για τις επιχειρήσεις και κυρίως τις τράπεζες οι οποίες λειτουργούν σε τοπικό επίπεδο αλλά δανείζονται από το εξωτερικό. Με αυτό τον τρόπο, θα υπάρχει ένα μεγάλο κύμα χρεωκοπιών που έχουν δανεισθεί σε κάποιο άλλο νόμισμα. Βέβαια αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο καθόσον το έχουμε ξαναδεί να συμβαίνει με την ασιατική κρίση το 1997 όπου παρατηρήθηκε ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό χρεωκοπίας ιδιωτικών επιχειρήσεων και νοικοκυριών. Ωστόσο, και οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά ξανάρχισαν με καθαρούς ισολογισμούς, ελεύθεροι χρεών. (σχόλιο: θα ήταν το επιζητούμενο για τα νοικοκυριά και τους ιδιώτες εφόσον τους επέτρεπαν να ‘χρεωκοπήσουν’ χωρίς όμως την κατάσχεση περιουσιακών τους στοιχείων για την αντίρροπη κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών, πολιτική που προκρίθηκε όμως στην περίπτωση της Ελλάδας).

• Ο μεγάλος κίνδυνος για την χώρα ή τις χώρες που αποφασίσουν να εγκαταλείψουν το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα είναι ο υπερπληθωρισμός λόγω των ελλιπών δημοσιονομικών και νομισματικών πολιτικών που μπορεί να ακολουθήσουν. Όλες οι χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας υποφέρουν από σοβαρά δημοσιονομικά ελλείμματα. Εάν εγκαταλείψουν την ευρωζώνη θα βρεθούν προσωρινά εκτός διεθνών αγορών και θα πρέπει να χειρισθούν τα ελλείματα αυτά στην εγχώρια αγορά. Αυτό θα σημαίνει λιτότητα ή οποία θα μπορεί να ελεγχθεί καλύτερα λόγω μιας υποτίμησης. Όχι προς έκπληξη μας, η μελέτη κάνει ξεχωριστή μνεία στην Ελλάδα για την οποία αναφέρει αυτολεξεί ότι επειδή το πρόβλημα στην χώρα μας είναι πολιτικό και υπάρχει σοβαρό πρόβλημα φοροδιαφυγής (!), μάλλον θα ήταν δύσκολο να μην χρηματικοποιούσαμε (monetizing) το χρέος μας (τύπωμα χρήματος) το οποίο θα προκαλούσε τάσεις υπερπληθωρισμού.

• Τέλος, η διεθνής εμπειρία που αποκτήθηκε από τις αναδυόμενες αγορές δείχνει ότι το πρόβλημα της ενδεχόμενης υποτίμησης θα είναι έντονο αλλά σύντομο, καθόσον η ανάκαμψη και η άνοδος της οικονομίας θα ακολουθήσει με γοργό ρυθμό. Προϋπόθεση βέβαια μιας χρεωκοπίας και αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους ενός ευρωπαϊκού κράτους είναι και η υποτίμηση του νέου νομίσματος που θα πρέπει να ενθαρρύνεται. Η κατάληξη θα ήταν οι χώρες του ευρωπαϊκού νότου να βρουν τον δρόμο σύντομα προς την ανάπτυξη όπως έγινε κατά το πρόσφατο παρελθόν με χώρες όπως οι ασιατικές ‘τίγρεις’ το 1997, η Ρωσία το 1998 και η Αργεντινή το 2002. Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις, το πραγματικό ΑΕΠ ανέκαμψε με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και έτσι εκτιμάται ότι με τον ίδιο τρόπο (αλλά με τις τεθείσες προϋποθέσεις) μπορεί να ακολουθήσει και ένα exit από την ευρωζώνη μιας ή περισσότερων περιφερειακών χωρών ως ένα από τα καλύτερα πράγματα που θα μπορούσε να τους συμβεί.

Επίλογος

Η οικονομική μελέτη της εταιρείας Capital Economics που κέρδισε το 2012 το Wolfson Economics Prize το οποίο αποτελεί το σημαντικότερο διεθνές βραβείο για τα οικονομικά μετά από το βραβείο Νόμπελ, ανατρέπει το Ιερό Δισκοπότηρο του αναντικατάστατου ευρώ.

Ο επιστημονικός αφορισμός ευτελίζει και αποδομεί την ίδια την επιστήμη καθιστώντας την θεολογική ιδεοληψία παρά ως γνώση του επιστητού. Αυτό, περαιτέρω, αφήνει υπόνοιες όχι μόνο χρήσης ανορθολογικής και ανήθικης ενίοτε επιστημολογίας αλλά και ίσως μιας ιδιοτελούς προσέγγισης που σε κάθε άλλη περίπτωση θα μπορούσε να σημαίνει απώλεια πόρων –άρα και πλουτισμού- από τους εκλιπαρούντες ιδιωτεύοντες ακαδημαϊκούς δασκάλους μέσω του εγχώριου πολιτικο-επιχειρηματικού κρατικοδίαιτου κατεστημένου.

Αυτό που κάνει η πολιτική ελίτ είναι να τους παρέχει υπηρεσίες μετακλητών ασπρογιακάδων και φροντίζει να τους ελέγχει κυρίως μέσω του πακτωλού των χρηματοδοτήσεων από το ευρωπαϊκό ιερατείο το οποίο κάθε άλλο παρά θα ήθελε να συνδράμει στην επιστημονική έρευνα που θα αμφισβητούσε εν τοις πράγμασι ή θα απειλούσε τα ίδια τα ‘ιερά και όσια’ της απολιτίκ γραφειοκρατικής και υπερκρατικής ελίτ των Βρυξελών.

Όσον αφορά το πολιτικό κατεστημένο της χώρας, αυτό έχει φροντίσει μέσω της ομαδικής προπαγάνδας της πλύσης εγκεφάλου και συνειδήσεων μέσω των mainstream (sic) και διαπλεκόμενων ιδιωτικών ΜΜΕ να θεωρεί ο Έλληνας ότι ο δρόμος είναι μονόδρομος, ότι δεν υπάρχει άλλη διέξοδος της Ελλάδας εκτός από το ευρώ και την ευρωζώνη και ότι σε κάθε άλλη περίπτωση θα πέσει βαρύς ο πέλεκυς της θείας τιμωρίας και ότι όποιος προτείνει –έστω και με επιχειρήματα- ένα Plan B επιστροφής σε εθνικό νόμισμα έτσι απλά για να υπάρχει, αποτελεί εν δυνάμει ακραίο ιδεολόγο φονταμενταλιστή ο οποίος θέλει να υποσκάψει τα θεμέλια της ενωμένης Ευρώπης εις βάρος μιας χώρας που εκ προοιμίου είναι ‘διεφθαρμένη’ και η οποία παλινωδεί αενάως μεταξύ σφύρας και άκμονος.

Τώρα δε, που η αριστερή ρητορεία ανέλαβε να αποδείξει ότι μπορεί να κάνει και πολιτική, δείχνει καθαρά τα προπατορικά της αμαρτήματα σε ηθικοφιλοσοφικές αγκυλώσεις υπέρ ενός καινοφανούς, ελλειμματικού ως προς τα εθνοκεντρικά ερείσματα ενός πολιτικά αποκλίνοντος υπερβατικού διεθνισμού ο οποίος αποπέμπει μετά βδελυγμίας κάθε αφήγημα όπου το εθνοκράτος ως πολιτικό και κοινωνικό μόρφωμα εξυπηρετεί την πόλιν και τον πολίτη, ως προς το ζην αλλά κυρίως ως προς ο ευ ζην.

Και βέβαια είναι αυταπόδεικτο ότι η έννοια του εθνοκράτους ως εξελικτική έκφραση της ΄πόλις’, τίθεται αξιωματικά υπέρτερη κάθε υπερεθνικού ή διεθνιστικού προτάγματος εφόσον εξ’ ορισμού αυτό είναι παρά και ενάντια της φύσης του αριστοτελικού πολιτικού όντος.Ο ‘Έλληνας, δυστυχώς, φαίνεται ότι διακατέχεται από την ηδυπάθεια του ‘από μηχανής θεού’ ο οποίος αναμένεται να προστρέξει στο 89’ για να περισώσει την παρτίδα του και όχι την πατρίδα. Η παθολογία αυτή, απορρέει κάθε ικμάδα ορθολογικής σκέψης και έχει φέρει τον Έλληνα στην σημερινή κατάσταση του αυτοκτονικού ιδεασμού. Να δούμε εάν τελικά δικαιούται εκ της συμπεριφοράς του, έστω και την ύστατη στιγμή, να φέρει τον ονομαστικό προσδιορισμό αυτού του ιστορικού γένους.

Ολόκληρη την μελέτη μπορείτε να την διαβάσετε εδώ: www.policyexchange.org.uk

Πηγή, με στοιχεία από το Λόγιος Ερμής