Ο ρόμβος ήταν ΚΑΙ μουσικό όργανο 17.000 χρόνια πριν από σήμερα…

Του Γιώργου Λεκάκη

Πριν από την αρχαιολογική ανακάλυψη αυτού του τύπου, κανείς δεν είχε μιλήσει για το μουσικό όργανο «ρόμβο»…

Το μουσικό όργανο επήρε μάλιστα διεθνώς όνομα, από την ελληνική λέξη «ρόμβος» - και πλέον καλείται στην διεθνή βιβλιογραφία rhombe…

Ακολουθήστε μας στο Facebook Τελευταία Έξοδος 

Ο ρόμβος ήταν ιερό σύμβολο του Διονύσου και των Θρακών ιερέων του. Ρόμβος ήταν το πρότερον όνομα του ποταμού Έβρου. Οι Βίστωνες Θράκες ήσαν οι πρώτοι καουμπόιδες (γελαδάρηδες), που εξέτρεφαν ζώα, που επήραν εξ αυτών το όνομα βίσσωνες...

Δεν είναι εύκολο να προσδιοριστεί η αρχική μουσική του χρήση. Αλλά εάν ο χειρισμός ενός αυλού είναι αρκετά κατανοητός, η χρήση ενός ρόμβου, για παράδειγμα, μπορεί να φαίνεται περίεργη.

Και όμως, χρήση πανομοιότυπων αντικειμένων-μουσικών οργάνων γίνεται ακόμη και σήμερα από τις σημερινές φυλές των Αβορίγινων, των ιθαγενών της Αυστραλίας - λέγεται churinga – κάποιες φυλές Ινδιάνων. Οι Αμερικανοί το λένε bull-roarer. (Γνωστό το σφύριγμα που βγάζει το λάσο των καουμπόιδων, για να τιθασεύσει το κοπάδι των ταύρων)... Η σύγχρονη χρήση κατέστησε δυνατή την κατανόηση του χειρισμού του πανάρχαιου ρόμβου…

Οι επιστήμονες τώρα προσπαθούν να καταλάβουν εάν το αντικείμενο τροποποιήθηκε από τον άνθρωπο (εάν δηλ. είναι τεχνητό) ή εάν ο άνθρωπος χρησιμοποίησε απλώς ένα φυσικό στοιχείο, για να παράγει ήχους... Για ορισμένα αντικείμενα, όπως οι αρχαίες σφυρίχτρες, λ.χ. η συζήτηση δεν έχει ακόμη κλείσει…

Ο ρόμβος είναι ένα κομμάτι επιμήκους ωοειδούς / ρομβοειδούς οστού ή ξύλου, που έχει μια οπή στο ένα άκρο του. Αυτή η οπή καθιστά δυνατή την διέλευση ενός συνδέσμου (σχοινιού). Για να το χρησιμοποιήσουν (με βάση την τρέχουσα πρακτική), το στροβιλίζουν, σαν μια σφεντόνα, στο τέλος ενός σχοινιού, κινώντας κυκλικά τον καρπό του χεριού τους επάνω από το κεφάλι του. Το κεφάλι γινόταν το κέντρο (Ήλιος) και ο ρόμβος ο πλανήτης που κινείται γύρω από αυτόν. 

Να μιλάμε για την πρώτη αναπαράσταση τηςμουσικής των πλανητών; Η ιερή κίνηση του καρπού, που εξασφαλίζει τον καρπό από τα δένδρα, χωρίς να τα τραυματίσει, παράγει και μια ιερή μελωδία. Παράγει λοιπόν, και ένα σφύριγμα αρκετά μελωδικό, ανάλογα με την δύναμη του χειριστή, την ταχύτητα της περιστροφής, τον χώρο, κλπ. Φυσικά το βάρος, το υλικό, το μέγεθος και το σχήμα του οργάνου έπαιζαν ανάλογο ρόλο. «Μαγικά» χαράγματα και ζωγραφιές επ’ αυτού, δίνουν διαφορετική μελωδία, κατά την ίδια κίνηση. 

Έτσι, μπορούμε να πούμε, πως ο ζωγράφος/χαράκτης ήταν ο… χορδιστής του μουσικού οργάνου… Μουσικός και όργανο, θα πρέπει να ήταν σε έναν αρμονικό χορό, μια αρμονική σχέση, για να μπορεί το όργανο να παράξει τον μουσικό φθόγγο που ήθελε ο μουσικός. Αυξομείωση της ταχύτητας στροβιλισμού, αυξομείωνε τους φθόγγους, αλλά και την οξύτητά τους. Κι έτσι το όργανο μπορούσε να παίξει μια μελωδία… Ακόμη πιο σύνθετο γίνεται το όλο εγχείρημα εάν το όργανο στροβιλιζόταν μαζί με το σώμα του μουσικού, όπως λ.χ. γίνεται σήμερα η ρίψη της σφύρας…

Το συγκεκριμένο εύρημα είναι από το σπήλαιο la Roche de Lalinde, που βρίσκεται στην Δωρδώνη[1], στην περιοχή της Νέας Ακουϊτανίας, στην έκταση της νυν Γαλλίας. Το σπήλαιο ανακαλύφθηκε το 1927, από τους Peyrille και Delmas. Είναι γνωστό για τα αντικείμενα τέχνης τηςΜαγδαληναίας Εποχής (17.000-12.000 χρόνια πριν από σήμερα – Ανώτερη Παλαιολιθική). Πρόκειται για το πιο διάσημο, όσο και μυστήριο ευρήματα του σπηλαίου. Αλλά ενώ οι περισσότεροι το θεωρούν μουσικό όργανο, άλλοι το θεωρούν κρεμαστό κόσμημα[2] και άλλοι ως…αριθμητήριο![3] Για την ιστορία, στο εν λόγω σπήλαιο εντοπίσθηκαν και δύο χαραγμένα τεμάχια, σε σχήμα θηλυκών μορφών από την Άνω Μαγδαληναία εποχή.

Πηγή