Η Συνωμοσία για την Παγκοσμιοποίηση των Αγορών

Του Λεωνίδα Χ. Αποσκίτη*

«Α! Το ψέμα που ζήσαμε

ήταν ο άρτος ημών ο επιούσιος.

Κύριοι του εικοστού πρώτου αιώνα

είναι ανάγκη να μαθευτεί

εκείνο που δεν μάθαμε μεις:

να ιδωθούν τα κατά και τα υπέρ

γιατί εμείς δεν το 'δαμε

και κανείς άλλος ας μη φάει

την ψεύτρα την τροφή που

μας έτρεφε στον καιρό μας».

[Πάμπλο Νερούδα, Η Γλώσσα του Αιώνα]

Ακολουθήστε μας στο Facebook Τελευταία Έξοδος 

Συμπληρώθηκαν ήδη 45 χρόνια από τον Σεπτέμβριο του 1973, όταν όλος ο κόσμος άκουγε άναυδος ότι η χιλιανή ακροδεξιά, η CIA, ο Χένρυ Κίσσινγκερ και ο Λευκός Οίκος, με εκτελεστικό τους όργανο τις ένοπλες δυνάμεις της Χιλής, έριξαν την συνταγματική κυβέρνηση του Σαλβατόρ Αλλιέντε, δολοφονώντας τον ίδιο μέσα στο γραφείο του.

Αυτοί που εισέβαλαν εν ψυχρώ με τα ασκέρια τους στο Παλάτσο ντε Λα Μονέδα, το Προεδρικό Μέγαρο της Χιλής, το πρωΐ της 11ης Σεπτεμβρίου, ήταν οι απόφοιτοι της Σχολής των Αμερικανών, στη Διώρυγα του Παναμά, της σχολής των δολοφόνων, όπου φοίτησαν πολλοί διάσημοι φονιάδες αξιωματικοί της Λατινικής Αμερικής, εκπαιδευμένοι στην “πάταξη του εσωτερικού εχθρού”.

Αυτός ο παρασιτικός στρατός των πραιτωριανών στην υπηρεσία των παγκόσμιων αφεντικών ένα στόχο είχε, πέρα από την πάταξη κάθε ελεύθερης φωνής στο εσωτερικό της Χιλής: την εφαρμογή των οικονομικών “μεταρρυθμίσεων” της Σχολής του Σικάγου, το νεοφιλελεύθερο μοντέλο του Αμερικανού οικονομολόγου Μίλτον Φρήντμαν (Milton Friedman).

“Σε μια Χιλή σε κοινωνικό λήθαργο, με τον τρόμο εγκατεστημένο σε κάθε σπίτι, με τους δρόμους απαγορευμένους τις ώρες της συσκότισης, ήταν εύκολο να εφαρμοστεί το πρώτο μεγάλο νεοφιλελεύθερο πείραμα”, γράφει ο Χιλιανός συγγραφέας Λουΐς Σεπούβελδα στο βιβλίο του Η Τρέλλα του Πινοτσέτ (ελλην. έκδοση, εκδ. Opera, 2003), “κι ακόμα πιο εύκολο να ανακηρυχθεί επιτυχημένο”...

Οι ιδιωτικοποιήσεις, που ξεκίνησαν από την δικτατορία του Πινοσέτ και ολοκληρώθηκαν και από τους “δημοκρατικούς” διεκπεραιωτές του νεοφιλελεύθερου μοντέλου, το οποίο επέβαλαν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Παγκόσμια Τράπεζα, κατέστησαν την Χιλή -όπως και την Αργεντινή αργότερα, την Ελλάδα σήμερα και πολλές άλλες χώρες- μια χώρα ανυπεράσπιστη μπροστά στη βουλιμία της παγκοσμιοποίησης που δεν είναι άλλη από την εξουσία των υπερεθνικών κέντρων της οικονομίας.

Στις χώρες αυτές, που οι εντεταλμένοι του νεοφιλελευθερισμού σφετερίστηκαν την περιουσία του Κράτους και την πρόσφεραν βορά στην αδηφαγία του οικονομικού φιλελευθερισμού, δεν παράγεται σήμερα ούτε μια βίδα.

Το Ισλαμικό ISIS είναι ένας άκακος πρόσκοπος μπροστά στην εγκληματική μανία αυτών που επιβάλλουν ένα τέτοιο οικονομικό μοντέλο, το οποίο στηρίζεται στην τεράστια αδικία, την διάλυση των κοινωνιών, την αναξιοπρέπεια των εθνών και την άρνηση κάθε πιθανού μέλλοντος για πολλές γενιές.

Η πρώτη εφαρμογή του νεοφιλελευθερισμού στην Χιλή προκάλεσε μια πολιτική και πολιτιστική οπισθοδρόμηση τεραστίων διαστάσεων και ένα βαθύτατο κοινωνικό ρήγμα που δεν έχει κλείσει μέχρι σήμερα.

Η λαϊκή Χιλή πρώτα ηττήθηκε πολιτικά και κοινωνικά, κι ύστερα η οικονομική εξαθλίωση έφερε την ηθική εξαχρείωση... “τη θυσία τριών γενεών, τη χειρότερη πνευματική κατάπτωση, τη χειρότερη απελπισία”, όπως λέει ο Λουΐς Σεπούβελδα στο βιβλίο του. (ο.π.)

Η καταστολή όλων των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων και κατακτήσεων, η κατάργηση της εθνικής συλλογικής σύμβασης εργασίας, η κακώς επονομαζόμενη “εργασιακή ελαστικότητα” που αφαιρεί κάθε δικαίωμα από τους εργαζομένους, η εμπορευματοποίηση των δημόσιων κοινωνικών υπηρεσιών με τις ιδιωτικοποιήσεις -πράγματα αδιανόητα στην δεκαετία του '70, που σήμερα έχουν καταντήσει αυτονόητα- προκαλούν ρήγματα (σε κάθε κοινωνία), τα οποία δύσκολα γεφυρώνονται με τον καιρό.

Ενώ στην Λατινοαμερικάνικη πολύπαθη χώρα τα θύματα του νεοφιλελεύθερου φασισμού κείτονταν άταφα και η κοινωνία στέναζε από την τυραννία, η “άλλη” Χιλή -αυτή που και σήμερα περιστοιχίζει ακόμα το μοντέλο του Πινοσέτ- γιόρταζε με κάθε έγκλημα και χόρευε με κάθε δολοφονία... 

Κι η δική μας η χώρα είναι σήμερα βαθειά διχασμένη γιατί μπορεί η μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού λαού να αντιστάθηκε από την πρώτη στιγμή στην μνημονιακή κατοχή -που εκφράστηκε με το τρανταχτό 62% του ΟΧΙ στο Δημοψήφισμα του '15-, αλλά υπάρχει και το συμπαγές 38% τού “μαζί τα φάγαμε”, που έχει γαλουχηθεί να είναι πειθήνιο στην ξένη εντολή και κόπτεται για την εξασφάλιση των λίγων προνομίων που του δίνει η διατήρηση αυτού του οικονομικού μοντέλου.

Άλλωστε η εδραίωση του ατομικισμού, της απληστίας, της έκπτωσης των αξιών, της προδοσίας της ίδιας σου της ιδιοπροσωπίας καταφέρνει να μετατρέψει το βόλεμα στον μηδενισμό σε modus vivendi και την απελπισία σε συνώνυμο της αφασικής “δημοκρατίας” που στηρίζεται στην κοινωνική παθητικότητα.

Αυτά τα φαινόμενα που βιώνουμε σήμερα και στην Ελλάδα θα έχουν απρόβλεπτες συνέπειες σε μεγάλο βάθος χρόνου και τα κοινωνικά ρήγματα δεν κλείνουν ποτέ με αργυρώνητες ψευδολογίες και κατευθυνόμενη πολιτική αμνησία.

Σήμερα, το γεγονός ότι μια μικρή, κλειστή, ομάδα τοκογλύφων-τραπεζιτών ελέγχει ασφυκτικά την δυτική οικονομία, κι ένα μεγάλο μέρος της παγκόσμιας, είναι πλέον κοινός τόπος στους κύκλους των ανεξάρτητων αναλυτών. Έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι της ιστορίας από το 1973 και μετά, που όσοι φώναζαν για την ζοφερή αυτή πραγματικότητα θεωρούντο “συνωμοσιολόγοι”. Ο τραπεζικός ιστός που λυμαίνεται την ανθρωπότητα έχει αποκαλυφθεί και επιστημονικά, στα πλαίσια της θεωρίας των σύνθετων συστημάτων, μέσα από μια μελέτη που έκανε το Ελβετικό Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο το 2011. Η συστημική, επιστημονική, επιθεώρηση New Scientist, σ' ένα άρθρο-καταπέλτη παρουσίασε την παραπάνω έρευνα που ξεπερνάει όλες τις συνωμοσιολογικές εικασίες.

Ο τίτλος του άρθρου είναι ενδεικτικός: “Το καπιταλιστικό δίκτυο που διοικεί τον κόσμο”. Οι θεωρητικοί του Ελβετικού Ινστιτούτου, μέσα από μια βάση δεδομένων 37 εκατομμυρίων εταιρειών παγκοσμίως, των οποίων διερεύνησαν το ιδιοκτησιακό καθεστώς, κατέληξαν σε 1.318 εταιρείες που φαίνεται να κατέχουν μέσω του μετοχικού τους χαρτοφυλακίου την πλειοψηφία των μεγάλων πολυεθνικών. Ξετυλίγοντας παραπέρα τον ιστό, απομόνωσαν γύρω στα 150 υπερ-τραστ που ελέγχουν συγκεντρωτικά αυτό το χρηματοπιστωτικό, υπερεθνικό καρτέλ των Επικυρίαρχων.

Στον κατάλογο των πρώτων είκοσι ονομάτων φιγουράρουν βέβαια οι εταιρείες των Ρότσιλντ, η J.P. Morgan, η Goldman Sachs κ.ά. Το μοντέλο και τα συμπεράσματα της έρευνας υπάρχουν αναλυτικά στον ιστότοπο του περιοδικού (www.newscientist.com, The Capitalist Network that Runs the World).

Το 1973, όμως, όταν η Χιλή, στα νύχια των Chicago Boys, έγινε το πρώτο και πιο απόλυτο εργαστήριο των περιλάλητων πολιτικών της ελεύθερης αγοράς, οι οποίες δημιούργησαν τις απαιτούμενες συνθήκες ώστε να μείνουν καθηλωμένοι οι μισθοί και υπό έλεγχο οι εργάτες, στην Βόρειο Αμερική και την Δυτική Ευρώπη κυριαρχούσε η μυωπία των διανοουμένων και δεν τους άφηνε να δουν αυτό που ερχόταν καταπάνω μας.

Σήμερα όλα εξηγούνται...

Η πρώτη προειδοποίηση για το Δόγμα του Σοκ

Το βραβευμένο ντοκυμανταίρ “Chicago Boys”, που προβλήθηκε στο Λονδίνο στις 23 Σεπτεμβρίου 2017, μας μεταφέρει στην δεκαετία του '50 απ' όπου ξεκίνησαν όλα. Τότε ήταν που μια μικρή ομάδα Χιλιανών φοιτητών πήραν υποτροφία για να σπουδάσουν οικονομικά στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο υπό τον Μίλτον Φρήντμαν.

Όπως αποκάλυψε σε ένα άρθρο της, τον Σεπτέμβριο του 2016, η Αμερικανίδα συγγραφέας του Σοκ και Δέος, Ναόμι Κλάϊν (Naomi Klein), αυτή η κλειστή ομάδα φοιτητών αυτοαποκαλούνταν “η Μαφία”.

“Στο ντοκυμανταίρ επιμένουν ότι δεν ήταν “κομματικοποιημένοι”, αλλά ορισμένοι από αυτούς ήταν δεξιοί καθολικοί και μέλη του Opus Dei, της φασιστικής σέχτας που άνθισε στην Ισπανία του Φράνκο. 

Μόλις ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους, τα Chicago Boys επέστρεψαν στην Χιλή για να διδάξουν στο Καθολικό Πανεπιστήμιο του Σαντιάγο. Χωρίς την επιρροή τους και την συνεργασία τους μόλις ανατράπηκε η κυβέρνηση Αλλιέντε, η στρατιωτική χούντα της Χιλής θα ήταν ανίκανη να κυβερνήσει την χώρα. Ένας από την ομάδα, ο Sergio de Castro, έγινε υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση του δικτάτορα Αουγκούστο Πινοσέτ”. (Naomi Klein, The Nation, 21 Σεπτ. 2016)

Σ' αυτό το εξαιρετικό διερευνητικό ντοκυμανταίρ, ο Castro θυμάται να ανεβαίνει σε έναν λόφο στο Σαντιάγο την ημέρα του πραξικοπήματος για να παρακολουθήσει τον βομβαρδισμό του Προεδρικού Μεγάρου όπου θα δολοφονείτο ο Σαλβατόρ Αλλιέντε. Καθώς οι φλόγες ξεχύνονταν από τα παράθυρα του μεγάρου, αισθάνθηκε, όπως είπε, μια “απέραντη ευτυχία”.

Σε δηλώσεις που θυμίζουν ηγετικά στελέχη των ναζί στην μεταπολεμικές δίκες της Νυρεμβέργης, αυτός και οι οικονομολόγοι φίλοι του αρνούνται ότι γνώριζαν, ή συμμετείχαν, για καταπατήσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεν ήταν απλώς εκπαιδευμένοι στις τεχνικές πλευρές του μονεταρισμού, όπως το θέτει ένας εξ αυτών, αλλά ήταν διαποτισμένοι από μια “θρησκευτική πίστη για την αποτελεσματική λειτουργία της ολοκληρωτικά απελευθερωμένης αγοράς”. 

Το οικονομικό αυτό πρόγραμμα σκοπό είχε την αποδυνάμωση των κεϋνσιανών οικονομικών εφαρμογών και την εξάπλωση, όπως το έθεσε ένας πρώην πρόεδρος του Παν/μίου του Σικάγο, “της επιρροής του Σικάγο” και των “οικονομικών της αγοράς” σε ολόκληρη την Λατινική Αμερική.

Όπως είχε προβλέψει, δυστυχώς, ο μεγάλος οικονομολόγος Τζων Μέϋναρντ Κέϋνς, γράφοντας για την δύναμη των ιδεών: “Παράφρονες στην εξουσία, που ακούν ανύπαρκτες φωνές, ενισχύουν την τρέλλα τους από τα μουτζουροχάρτια κάποιων ακαδημαϊκών”.

Μεταξύ των πολλών αποκαλύψεων του ντοκυμανταίρ είναι ο ρόλος-κλειδί που έπαιξαν εκείνα τα άτομα στο ίδιο το πραξικόπημα. Ο στρατός ήταν απρόθυμος να κινηθεί εναντίον του Αλλιέντε, εκτός κι αν υπήρχε εναλλακτικό οικονομικό σχέδιο, και έτσι τα “Boys”, ειδικά ο de Castro, τους το προσέφεραν.

Με λίγα λόγια, ο Φρήντμαν, ο διάσημος Αμερικανός οικονομολόγος, ο οποίος αποτέλεσε τον πνευματικό αρχιτέκτονα και ανεπίσημο σύμβουλο της ομάδας των οικονομολόγων που διηύθυναν τότε την χιλιανή οικονομία, είχε κι ο ίδιος ευθύνη για τα εγκλήματα του Πινοσέτ.

Τον Αύγουστο του 1976, το εναλλακτικό έντυπο The Nation δημοσίευσε μια έκθεση που κλόνισε συθέμελα το αμερικανικό πολιτικό κατεστημένο, τόσο για τα όσα έγραφε όσο και για το ποιος τα έλεγε. “'Τα Παιδιά του Σικάγο' στην Χιλή: Το τρομερό τίμημα της Οικονομικής 'Απελευθέρωσης'” (“The 'Chicago Boys' in Chile: Economic 'Freedom's' Awfull Tool) είχαν γραφεί από τον Orlando Letelier, πρώην δεξί χέρι του Χιλιανού προέδρου Σαλβατόρ Αλλιέντε. Στις αρχές της δεκαετίας του '70, ο Αλλιέντε είχε διορίσει τον Letelier σε μια σειρά ανώτατες θέσεις στην δημοκρατικά εκλεγμένη σοσιαλιστική κυβέρνησή του: πρεσβευτή στις Ηνωμένες Πολιτείες, υπουργό Εξωτερικών και, τελικά, υπουργό Άμυνας.

Μετά από δυναμική διεθνή εκστρατεία που έγινε για την απελευθέρωση του Letelier, η χιλιανή χούντα τελικά του επέτρεψε να φύγει στην εξορία. Ο τότε 44χρονος πρώην πρεσβευτής κατέφυγε στην Ουάσιγκτων. Το 1976, όταν η έκθεσή του εμφανίστηκε στο Nation, εργαζόταν στο Ινστιτούτο Μελετών Πολιτικής (Institute for Policy Studies – IPS), ένα αριστερό think-tank. Στοιχειωμένος από σκέψεις για τους συναδέλφους και τους φίλους του που ήταν ακόμη πίσω από τα σίδερα της φυλακής, μερικοί εκ των οποίων υφίσταντο σκληρά βασανιστήρια, ο Letelier χρησιμοποίησε την καινούργια ελευθερία του για να υπερασπίσει το έργο του Αλλιέντε απέναντι στην προπαγανδιστική μηχανή της CIA και για να εκθέσει τα εγκλήματα του Πινοσέτ: τις μαζικές εξαφανίσεις και εκτελέσεις (πάνω από 3.200 νεκροί μέχρι το τέλος της χουντικής διακυβέρνησης), την φυλάκιση δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων, την απόλυτη απαγόρευση κάθε πολιτικής διαμαρτυρίας και αντίθετης πολιτικής δραστηριότητας, την δολοφονία αγαπημένων καλλιτεχνών όπως ο Βίκτωρ Χάρα, τους σχεδόν 200.000 Χιλιανούς που η χούντα ώθησε στην εξορία.

Αυτό που απογοήτευσε τον Letelier, έναν πεπειραμένο οικονομολόγο, ήταν ότι, ακόμα κι όταν ο κόσμος βυθιζόταν στον τρόμο ακούγοντας για μαζικές εκτελέσεις στο εθνικό στάδιο και για εκτεταμένη χρήση ηλεκτροσόκ στις φυλακές, οι περισσότεροι επικριτές σιωπούσαν όταν το θέμα ερχόταν στην οικονομική “θεραπεία με σοκ” της Χιλής – των βάρβαρων νεοφιλελεύθερων μεθόδων που χρησιμοποιούσαν τα “Παιδιά του Σικάγο” για να μετατρέψουν την Χιλή στο πρώτο εργαστήριο δοκιμής της φονταμενταλιστικής εκδοχής του καπιταλισμού του Μίλτον Φρήντμαν.

Στις 21 Σεπτεμβρίου 1976, λιγότερο από ένα μήνα μετά την δημοσίευση του άρθρου, ο Letelier δολοφονήθηκε με ανατίναξη αυτοκινήτου στην περιοχή των πρεσβειών της Ουάσιγκτων. Μια έρευνα του FBI αποκάλυψε ότι η ανατίναξη ήταν δουλειά του Michael Townley, ειδικού πράκτορα της μυστικής αστυνομίας του Πινοσέτ, που αργότερα δήλωσε ένοχος για το έγκλημα σε αμερικανικό ομοσπονδιακό δικαστήριο. Πρόσφατα αποχαρακτηρισμένα έγγραφα περιέχουν πειστικά στοιχεία ότι ο ίδιος ο Πινοσέτ διέταξε αυτή την απροκάλυπτη τρομοκρατική ενέργεια.

*Δημοσιεύθηκε στο Τρίτο Μάτι, τ.268, Σεπτέμβριος 2018

Πηγή