Η απρόβλεπτη διαμάχη ΗΠΑ - Τουρκίας

Γράφει ο Νίκος Κωνσταντάρας

Τα απροκάλυπτα παζάρια του Ερντογάν με τον Τραμπ και τον Πούτιν, στην αέναη προσπάθειά του να αντλήσει όσα μπορεί από τον καθένα, αυξάνουν τον κίνδυνο μεγαλύτερης έντασης με μία από τις δύο δυνάμεις. 

Ακολουθήστε μας στο Facebook Τελευταία Έξοδος 

Ο Ερντογάν σήμερα συμμορφώνεται με ό,τι θέλει ο Πούτιν και δεν θα τραβήξει το σχοινί εκεί. Ομως, εάν Αγκυρα και Ουάσιγκτον φθάσουν σε σημείο ρήξης, και αναγκαστεί η μία ή η άλλη να βάλει φρένο, τότε ίσως δούμε ξαφνική βελτίωση στις μεταξύ τους σχέσεις. Επειδή το πιο πιθανό είναι η Τουρκία να είναι αυτή που θα κάνει πίσω, ακυρώνοντας την αγορά των ρωσικών πυραύλων S-400, τότε ίσως οι ΗΠΑ «ξεπαγώσουν» την αγορά μαχητικών F-35 από την Τουρκία, ενδεχόμενο επικίνδυνο για την Ελλάδα.

Οι τοπικές εκλογές στην Τουρκία στις 31 Μαρτίου αποτελούν μεγάλο στοίχημα για τον Ερντογάν, καθώς η οικονομική κρίση ίσως φανεί στις κάλπες, με υποψήφιους του ΑΚΡ να χάνουν σε μεγάλες πόλεις. Πριν από τις εκλογές, ο Ερντογάν θα θέλει να συντηρεί το αφήγημα ότι δίνει μάχη εναντίον ντόπιων εχθρών και ξένων συμφερόντων. Δεν θα θελήσει να λύσει τώρα τις διαφορές με τις ΗΠΑ και να φανεί αδύναμος. Σε αυτό, οι ΗΠΑ του κάνουν τη χάρη, σκληραίνοντας πολύ τη στάση τους. Πέρα από τη διαμάχη γύρω από τους S-400, εξελίσσεται και ένας οικονομικός πόλεμος. Την περασμένη Τρίτη, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι διαγράφουν την Τουρκία από τον κατάλογο των χωρών από τις οποίες εισάγουν κάποια προϊόντα χωρίς δασμούς.

Πριν από λίγες ημέρες ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ απείλησε ότι εάν η Τουρκία δεν ακυρώσει την αγορά των S-400, αυτό θα επηρεάσει την αγορά των F-35, ενώ η Ουάσιγκτον ίσως επιβάλει και άλλα μέτρα εναντίον της Τουρκίας, σύμφωνα με τον νόμο «Αντιμετωπίζοντας τους εχθρούς της Αμερικής μέσω κυρώσεων». Σε αυτόν εμπίπτουν οι κυρώσεις εναντίον του Ιράν, της Ρωσίας και της Β. Κορέας. Η απάντηση Τσαβούσογλου ήταν: «Η Τουρκία αγοράζει ό,τι χρειάζεται και ουδείς μπορεί να παρέμβει. Εάν χρειαζόμαστε S-400, θα τους αγοράσουμε». Η δήλωση θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως «παράθυρο» για να πει η Τουρκία αργότερα ότι ίσως δεν έχει ανάγκη τους ρωσικούς πυραύλους.

Το ερώτημα είναι εάν ο Τούρκος πρόεδρος θα μπορέσει να συνεχίσει αυτή την κόντρα με τις ΗΠΑ, μιας και αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα και σε άλλα μέτωπα. Στη Συρία, ΗΠΑ και Ρωσία διαφωνούν με την επιμονή της Τουρκίας να παρέμβει και ανατολικά του Ευφράτη. Στις περιοχές Κούρδων που ελέγχει με τη βοήθεια ομάδων ισλαμιστών, άρχισαν επιθέσεις ανταρτών εναντίον των κατοχικών δυνάμεων. Επίσης, ενώ ο Τραμπ είχε πει στον Ερντογάν ότι θα αποσύρει αμέσως όλους τους Αμερικανούς στρατιωτικούς από τη Συρία, αφήνοντας ελεύθερο το πεδίο για την Τουρκία, ούτε οι ΗΠΑ φεύγουν ολότελα ούτε οι Ρώσοι δίνουν στους Τούρκους όσα θέλουν. Η Συρία, με άλλα λόγια, ίσως να μη χαρίσει στον Ερντογάν την αύρα του ανίκητου ηγέτη. Και αυτό, την ώρα που, πέρα από τις δυσκολίες στην οικονομία, αντιμετωπίζει πρόβλημα και σε ένα έργο το οποίο θεωρεί το διαμάντι στο στέμμα του – το νέο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης. Σύμφωνα με τον ιστότοπο al-Monitor, το έργο, το οποίο σχεδιάστηκε για να εξελιχθεί στο μεγαλύτερο αεροδρόμιο του κόσμου, αντιμετωπίζει σοβαρότατα προβλήματα. Αφενός, φαίνεται ότι χτίστηκε σε επιχωματωμένους βάλτους, με κίνδυνο καθιζήσεων, ευάλωτο σε ισχυρούς ανέμους και ομίχλη. Η λειτουργία του αναβλήθηκε έως τον Απρίλιο και πολλές υποδομές λείπουν. Αφετέρου, μία από τις πέντε εταιρείες της κοινοπραξίας που χτίζει το αεροδρόμιο των 11,7 δισ. δολ. πούλησε το μερίδιό της στις άλλες. Σύμφωνα με αναλυτές στον μη φιλοκυβερνητικό Τύπο, όλη η κοινοπραξία ετοιμάζεται να εγκαταλείψει το έργο μετά τις 31 Μαρτίου, φορτώνοντας το κόστος στο Δημόσιο.

Οι ανάγκες του Ερντογάν στην εσωτερική πολιτική σκηνή απαιτούν προσοχή και ψυχραιμία από την Ελλάδα και την Κύπρο. Επειδή μετά τις εκλογές είναι πιθανό να κάνει πίσω στη διένεξη με τις ΗΠΑ, η Αθήνα πρέπει να προετοιμαστεί και για το ενδεχόμενο μιας υπερβολικής αναθέρμανσης των σχέσεων Αγκυρας - Ουάσιγκτον.

Πηγή