Άρθρο 16 (ιδιωτικά πανεπιστήμια) και τα μυαλά στα κάγκελα

Γράφει ο Μάκης Ανδρονόπουλος

Ο εγκλωβισμός της συζήτησης για την αναθεώρηση του συντάγματος στη Βουλή, στο ζήτημα της εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας, καταδεικνύει πως η αναθεώρηση δεν γίνεται για την αναβάθμιση της δημοκρατίας, αλλά για την κατοχύρωση του πολιτικού μονοπωλίου από τα κόμματα εις βάρος των πολιτών.

Ακολουθήστε μας στο Facebook Τελευταία Έξοδος 

 Η συνταγματοποίηση του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού που ευνοεί η ΝΔ και η συνταγματοποίηση του εκλογικού συστήματος που προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ καταδεικνύουν τη βαριά ιδεοληπτική πάθηση που ταλανίζει τα δύο κόμματα.

Ένα επικίνδυνο σύμπτωμα αυτής της παθογένειας είναι το περιβόητο άρθρο 16 που απαγορεύει την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, που ο μεν Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει να καταργήσει, ο δε Αλέξης Τσίπρας θέλει να το διατηρήσει ως έχει. Από τις ευρύτερες συζητήσεις που γίνονται εκτός πολιτικής, η ιδέα του μη κρατικού-μη κερδοσκοπικού πανεπιστημίου, που μάλλον υιοθετεί και η ΝΔ, μοιάζει να κυριαρχεί.

Υπέρ των μη κρατικών-μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων είναι τα επιχειρήματα: στροφή της πανεπιστημιακής παιδείας και της έρευνας προς τις ανάγκες της αγοράς, γεγονός που θα προσέλκυε περί τις 110.000 φοιτητές από το εξωτερικό (το 2,5% του κυπριακού ΑΕΠ προέρχεται από την εισροή φοιτητών), ενώ ταυτόχρονα 35.000 Έλληνες φοιτητές σπουδάζουν στο εξωτερικό.

Στα πανεπιστήμια αυτά θα μπορούν να φοιτούν με υποτροφίες το 1/5 των φοιτητών τους, με κοινωνικά κριτήρια και επιδόσεις αριστείας. Ο ανταγωνισμός θα βοηθήσει στην αναβάθμιση και των κρατικών πανεπιστημίων.

Κατά των μη κρατικών

Κατά των μη κρατικών-μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων είναι τα επιχειρήματα: η ποιότητα των σπουδών στα περισσότερα ιδιωτικά πανεπιστήμια είναι αμφιβόλου ποιότητας, ενώ στα καλά η έρευνα έχει κατεύθυνση εμπορευματική. Επίσης, συχνά τα πανεπιστήμια αυτά αποκτούν έντονα ταξικό χαρακτήρα με τα υψηλά δίδακτρα που δημιουργούν αποκλεισμούς.

Στη μεταπολιτευτική Ελλάδα, το δημόσιο πανεπιστήμιο εμφανίζει άθλια εικόνα που φαίνεται από την απαξίωση του χώρου (αφίσες, εμπορία ναρκωτικών, βιοτεχνίες μολότοφ κλπ), τις ντροπιαστικές πανεπιστημιακές σημειώσεις των κομματικών νεολαιών, τα θέματα της εξεταστικής που μοίρασε η ΔΑΠ, το συστηματικό bulling αλλά και τη βία που ασκείται σε καθηγητές. Φυσικά φαίνεται και στους πανεπιστημιακούς αμφίβολης αξίας και τίτλων που δεν παράγουν ερευνητικό έργο κ.ο.κ.

Η συνταγματική αναθεώρηση παρέχει την ευκαιρία της υιοθέτησης των μη κρατικών-μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων και είναι πολιτικό καθήκον της Αριστεράς να μην κρύβεται πίσω από το δάκτυλό της και να τα αποδεχθεί. Και ταυτόχρονα να φροντίσει με την τροποποίηση του άρθρου 16 τη ρύθμιση ολόκληρης της μεταλυκειακής εκπαίδευσης, όπως προτείνει το Ποτάμι.

Θα είναι τερατώδης βλακεία αν η Αριστερά χώσει και πάλι τη μούρη της στην άμμο. Τώρα είναι η ευκαιρία του ΣΥΡΙΖΑ να ρυθμίσει το νομοτελειακά αναπόφευκτο. Βέβαια, εδώ υπάρχει ένα ρίσκο. Μπορεί να αποδεχθεί την τροποποίηση του άρθρου 16 τώρα ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά στην επόμενη Βουλή, όταν πιθανώς να μην έχει την πλειοψηφία, η τροποποίηση του περιεχομένου να μην είναι της αρεσκείας του. Γι’ αυτό και πρέπει από τώρα να προχωρήσει σε μια συμφωνία και επί του περιεχομένου με τη ΝΔ.

Έρευνα του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών

Με τον τίτλο «Έρευνα και καινοτομία χωρίς οικονομικό αποτύπωμα», ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών (ΣΕΒ) παρουσίασε τα αποτελέσματα της έρευνας και καινοτομίας στην Ελλάδα (European Innovation Scoreboard 2018). Ο ΣΕΒ επισημαίνει ότι παρότι υπάρχουν διαθέσιμοι ανθρώπινοι πόροι υψηλής εξειδίκευσης και ενώ δαπανώνται μεγάλα ποσά για Έρευνα και Ανάπτυξη από το ελληνικό δημόσιο και τα πανεπιστήμια, τίθενται περιορισμοί λόγω εγγενών διαρθρωτικών αδυναμιών.

Παρά το γεγονός ότι δημοσιεύονται πολλές διεθνείς επιστημονικές εργασίες από Έλληνες επιστήμονες, η Ελλάδα δεν έχει να επιδείξει αντίστοιχα αποτελέσματα εμπορικής εκμετάλλευσης της παραγόμενης γνώσης. Αυτό πιθανότατα συμβαίνει, διότι οι αντίστοιχες διασυνδέσεις του κράτους και των πανεπιστημίων με τις επιχειρήσεις είναι από ασθενείς έως ανύπαρκτες, τονίζει ο ΣΕΒ.

Σύμφωνα με τη μελέτη του Συνδέσμου, «οι κοινές ερευνητικές δημοσιεύσεις μεταξύ φορέων του δημοσίου (και πανεπιστημίων) και του ιδιωτικού τομέα είναι μόλις το 1/4 του μέσου όρου στην ΕΕ-28. Έτσι, η παραγόμενη γνώση παραμένει εσωστρεφής, με την έρευνα να είναι μια σχεδόν βιοποριστική δραστηριότητα, χωρίς να δημιουργούνται δευτερογενείς επωφελείς επιδράσεις στην οικονομία της χώρας.

«Ως αποτέλεσμα, προκύπτει μια μεγάλη αναντιστοιχία μεταξύ της υψηλής παραγωγής γνώσης από τους ερευνητές και καινοτομικής δραστηριότητας των επιχειρήσεων από τη μια πλευρά, και των λιγοστών αιτήσεων για ευρωπαϊκά διπλώματα ευρεσιτεχνίας (μισή πατέντα ανά δισ. ΑΕΠ, έναντι 3,5 πατεντών στην ΕΕ-28, εννιά στη Σουηδία και δέκα στο Ισραήλ), και για κατοχύρωση εμπορικών σημάτων και εμπορικών σχεδίων προϊόντων (design) σε σχέση με την ΕΕ-28, από την άλλη.

«Επίσης, οι εξαγωγές προϊόντων μέσης και υψηλής τεχνολογίας, καθώς και υπηρεσιών εντάσεως γνώσης, παραμένουν σε σχετικώς χαμηλά επίπεδα, σε σύγκριση με την ΕΕ-28, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν μεμονωμένες εξαγωγές υψηλής ποιότητας ή και καινοτομίας. Προφανώς, το παράδοξο αυτό φαινόμενο σχετίζεται με την έλλειψη ενός βιώσιμου οικοσυστήματος καινοτομίας που να ενθαρρύνει την ανάπτυξη προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας και να αποτελεί την κινητήρια δύναμη για την οικονομική ανάπτυξη στην Ελλάδα.

«Διαπιστώνουμε επιπλέον μια λιγότερο γνωστή διάσταση του brain drain, καθώς υπάρχουν πολλοί Έλληνες ερευνητές σε εγχώρια πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα που στοχεύουν στην εμπορική εκμετάλλευση της έρευνάς τους, όμως επιλέγουν να αναπτύσσουν εμπορικές ιδέες με χρηματοδότηση και συνεταίρους στο εξωτερικό».

Πίσω από την Ευρώπη

«Σημειώνεται ότι η μεταποίηση που κατά τεκμήριο συγκεντρώνει στοιχεία εξωστρέφειας και καινοτομίας, αντιπροσωπεύει το 9,4% του ελληνικού ΑΕΠ (έναντι 14,7% στην ΕΕ-28), και το 9,2% της απασχόλησης (14,2% σε κλάδους υψηλής και μέσης τεχνολογίας), έναντι 15,5% (και 37,2%) αντιστοίχως στην ΕΕ-28. Επίσης, ο κύκλος εργασιών των επιχειρήσεων που διαθέτουν ικανό μέγεθος για να πραγματοποιούν δαπάνες έρευνας και καινοτομίας είναι χαμηλότερος ως ποσοστό του ΑΕΠ έναντι της υπόλοιπης Ευρώπης.

«Συγκεκριμένα, ο τζίρος των μεγάλων επιχειρήσεων (>250 απασχολούμενων) είναι 27,9% του συνόλου στην Ελλάδα έναντι 44,4% στην ΕΕ-28 και των μεσαίων και μικρών επιχειρήσεων 39,1% στην Ελλάδα και 38% στην ΕΕ. Επίσης, ο αριθμός επιχειρήσεων με σημαντική δαπάνη για Ε&Α ανά 10 εκατ. πληθυσμού είναι 4,3 στην Ελλάδα έναντι 19,7 στην ΕΕ-28. Παράλληλα, η προστιθέμενη αξία ξένων επιχειρήσεων στην Ελλάδα είναι στο 3,8% του συνόλου, όταν στην ΕΕ-28 είναι 12,5%.

«Τέλος, οι καθαρές Ξένες Άμεσες Επενδύσεις ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι 1,1% στην Ελλάδα (2% περίπου στο εννιάμηνο του 2018) έναντι 3,6% στην ΕΕ-28. Επιπλέον όλων αυτών, ο λόγος επιχειρηματικότητας ανάγκης (για βιοποριστικούς λόγους) προς την επιχειρηματικότητα ευκαιρίας (για αξιοποίηση επιχειρηματικών ευκαιριών) είναι σχεδόν διπλάσιος στην Ελλάδα απ’ ό,τι στις χώρες υψηλής καινοτομίας».

Αυτά είναι μεν στατιστικά στοιχεία που αποκαλύπτουν την ελληνική δυστοπία απέναντι στο καινούργιο. Γι΄αυτό, τα μηχανήματα του Μετρό δεν δίνουν ρέστα από χαρτονόμισμα των 20 ευρώ. Γι΄αυτό έγινε το βατερλό με τις διάφορες αιτήσεις στο ΕΦΚΑ, στο οποίο αποδεικνύεται ότι μέσω TAXIS το ΑΦΜ και ο ΑΜΚΑ δεν είναι συνδεδεμένα. Γι’ αυτό τα ταμεία που απορρόφησε ο ΕΦΚΑ παραμένουν λειτουργικά ανεξάρτητα. Γι΄αυτό οι πόρτες ασφαλείας στις τράπεζες, αντί να ανοίγουν προς τα μέσα για να δυσκολεύουν τον ληστή, ανοίγουν προς τα έξω για να τον διευκολύνουν…

Πηγή