Ανθρωπισμός Ελληνική Πολιτική Σκέψη. Γράφει ο καθ. Δ.Παναγιωτόπουλος

Γράφει ο Δημήτρης Παναγιωτόπουλος*

Περί Πολιτικής

Γνώμη –Πολιτεία και πραγματική Δημοκρατία

Πολιτική και Ελληνική σκέψη

Δόξα Ανθρώπου - Ανθρωπισμός

1.    Περί Πολιτικής

Θα πρέπει να τονιστεί εξ αρχής ότι, για πολλούς, Πολιτική είναι η ικανότητα να παρουσιάζεις σήμερα τι θα γίνει αύριο και να εξηγείς αύριο γιατί δεν έγινε. Θα μπορούσε όμως να είναι η Πολιτική και η εύρεση των κατάλληλων μεθόδων ώστε οι υποσχέσεις να υλοποιούνται και οι πράξεις να έχουν αποτέλεσμα. 

Ακολουθήστε μας στο Facebook Τελευταία Έξοδος 

Αυτή η νέα πρακτική μπορεί να προσδιοριστεί ως πορεία της σκέψης προς το φως και την τάξη δηλαδή τον κόσμο (Γοργίας, Ελένης Εγκώμιον). 

Ο άνθρωπος, η δικαίωση της ύπαρξής του και ο τρόπος με τον οποίο θα δικαιώνεται, είναι το ζητούμενο και αυτός δεν είναι άλλος από την Πολιτική. Το πρόβλημα όμως είναι ότι στην πορεία αυτή ο τρόπος ως κάτι νέο, όπως και στην καινούργια μουσική, χρειάζεται καινούργια αυτιά (Νίτσε) και αυτό  είναι ακόμα πιο δύσκολο, όταν στη μάχη επικράτησης των ιδεολογιών, δεν υπάρχει μέση οδός και η αλήθεια  για τα πράγματα είναι πάντα τόσο πολύτιμη, που πρέπει να συνοδεύεται από μια σωματοφυλακή με ψέματα. 

Τούτο ισχύει πολύ περισσότερο όταν ένα επαναλαμβανόμενο ψέμα, γίνεται αλήθεια. Μια κατά τα φαινόμενα «αλήθεια», που για την εξασφάλιση της επιβολής της έχει ανάγκη κάθε ιδεολογία προς εγκαθίδρυση ενός συστήματος εξουσίας. Αυτό βέβαια που τσακίζει τα κόκαλα των Λαών, δεν είναι το ότι οι πολιτικοί φορείς της εξουσίας προβάλλουν το ψέμα, αλλά το ότι  οι ίδιοι οι Λαοί δεν πιστεύουν πια  σε τίποτα !!. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, στη σύγχρονη ζωή, η ιστορία πολλές φορές επαναλαμβάνεται «την πρώτη φορά σαν τραγωδία και τη δεύτερη σαν φάρσα» (Κ. Μαρξ). Εμείς θα προσθέταμε  σ’ αυτό ότι, την  επομένη θα είναι  και τα δύο μαζί!!

Στην Ελλάδα ιδιαίτερα, ένεκα της συνεχούς επιλογής της από την Ιστορία, αυτός είναι και ο λόγος που τα κόμματα εξουσίας,  στο ειδικό πεδίο της μη πολιτικής που διαμόρφωσαν, δεν έχουν άλλη προοπτική από το να επιλέξουν ένα «άθλιο τέλος παρά την αθλιότητα χωρίς τέλος». Όσο για τα πρόσωπα, που ταλάνισαν τον Ελληνικό Λαό, η πιο μεγάλη τέχνη τους θα ήταν, να ξέρουν να αποχωρήσουν την κατάλληλη στιγμή. Στο μέτρο που δεν αντιλαμβάνονται τη λαϊκή βούληση και δεν γνωρίζουν πότε πρέπει να αποχωρήσουν, αυτά τα πρόσωπα θα πρέπει να ανησυχούν.

Μετά την παραπάνω παρένθεση, κατανοεί κανείς, γιατί μόνο νέοι καλλιτέχνες μπορεί να διαμορφώσουν μια νέα ‘μουσική’, τη νέα Πολιτική, αυτήν που χρειάζεται ο τόπος και για την οποία απαιτούνται νέα αυτιά, νέα αυτιά για να πάψει να είναι η εξουσία, στα χέρια των πολιτικών σαλτιμπάγκων, ως το  «Εμόν Παίγνιον». 

Κατά συνέπεια ο σκοπός μπορεί να αγιάζει τα μέσα, αρκεί να ξέρει κανείς τι είναι πράγματι αυτό που αγιάζει τον ίδιο τον σκοπό. Διότι η αλήθεια ποτέ δεν βλάπτει έναν σκοπό, ο οποίος είναι δίκαιος, πολύ περισσότερο όταν αφορά την Πολιτική καθ’ αυτήν. Η αλήθεια, όπως έχει φανεί, είναι η επαναστατική οδός στη διαμόρφωση του δέοντος εν τω δέοντι, γιατί οι άνθρωποι έχουν ένα προνόμιο να μην μπορούν να δεχτούν άλλον Τύραννο απ’ τη σκληρή φωνή που έχουν μέσα τους, που δεν είναι άλλη από τη συνείδησή τους. 

Εκτός των άλλων, στο πεδίο της μη Πολιτικής (τη μεταλλαγμένη ως Πολιτική, την οποία βιώνουμε σήμερα), η ηθική, πολλάκις τίθεται ως ευγενές άλλοθι, ως τον αποτελεσματικό μηχανισμό εκείνον  που σέρνει τους ανθρώπους απ’ τη μύτη και διαιρεί σε υποχείρια και σε εχθρούς ακόμη και λαούς με πολιτιστικό συνεκτικό ιστό.

Η σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα και διεθνώς, απαιτεί, πέραν των άλλων, την τροφή του πραγματικού επαναστάτη «την  κόκκινη πιπεριά», τον επαναστάτη αλλαγής των θεσμών για  την επάνοδο στην Πολιτική, και όχι σε υποκατάστατο αυτής, ώστε να αναμένουμε το κάτι, πάνω στο απόλυτα τίποτα, της εγκαθιδρυμένης ιδέας της παγκόσμιας νέας τάξης πραγμάτων. 

Λαμβανομένου υπόψη ότι το τίποτα αποτελεί προνομιακό χώρο για τον άνθρωπο, επειδή ακριβώς εκεί αποδεικνύει ότι μπορεί να κάνει κάτι. Αυτός άλλωστε είναι και ο τραγικός λόγος της ύπαρξής του ανθρώπου και η ομορφιά της ζωής που σ’ αυτή την ύπαρξη  περιποιεί ενδιαφέρον και αισιοδοξία για τα έμπροσθεν. Αυτό το κάτι που μπορούμε πράγματι να κάνουμε σήμερα, είναι η συμβολή μας στην επάνοδο της Πολιτικής, με τον άνθρωπο παρόντα και λέγοντα. Αλλά και με τον άνθρωπο ως πολίτη πράττοντα.

2.     Γνώμη –Πολιτεία και πραγματική Δημοκρατία

 Η πραγματική Δημοκρατία, εμπεριέχει αυτόν το  τραγικό λόγο της ανθρώπινης ύπαρξης, που στο Θέατρο αποδίδεται με την Τραγωδία, το οποίο έτσι  καθίσταται μέσον αυτοεκπαίδευσης του Λαού για τα τεκταινόμενα. Στα χρόνια της Δημοκρατίας το θέατρο ήταν πολύ σημαντική υπόθεση για τους Έλληνες, για τούτο σε κάθε γωνιά της Ελληνικής γης, βρίσκεται κανείς ενώπιον εκπληκτικών αρχαίων Θεάτρων. 

Οι Έλληνες γνώριζαν ότι στην τραγωδία έχουμε την παράσταση του κόσμου, όπου μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο, βρίσκει τη θέση του ο ίδιος ο άνθρωπος, ο οποίος στο πλαίσιο της τραγικής διαστάσεως της περατότητας του, διαμορφώνει την αντίσταση στην ειμαρμένη, στο πεπρωμένο. Έτσι ανθίσταται καθημερινά στην πτώση και στην κατάπτωση και γίνεται αγωνιστής της ζωής, και ένεκα αυτής, θεοποιεί τον Αγώνα σε όλα τα πεδία της. Πέραν αυτών αναζητείται στέρεα το τι αληθές και τι ψευδές και σφυρηλατείται η μεσαία γνώμη, η γνώμη που ως μορφή συγκέντρωσης εξουσίας αλλά και ως ιστορική εμπειρία, είναι η απόφαση των πολιτών για το συμφέρον της Πόλεως (Πολιτείας). 

Τη γνώμη αυτή έχει ανάγκη η πόλις, η πολιτεία, για την αλήθεια των πραγμάτων, η οποία παρίσταται ως Λαϊκή βούληση, Λαϊκή θέληση ικανοποίησης αναγκών και επιθυμιών με ανάλογους θεσμούς. Θεσμοί που γεννιούνται επίσης  και αυτοί στο πλαίσιο και στη βάση αυτής της λαϊκής βούλησης. Αυτός είναι ο τρόπος, δια του οποίου ο άνθρωπος αναγνωρίζεται απ’ τον άνθρωπο. 

Με τον τρόπο αυτό, αναδεικνύεται ο Ανθρωπισμός και απλώνεται γύρω του η «ανθρωπιά». Αυτός ο Ανθρωπισμός, αναδείχθηκε το πρώτον σε τούτο δω τον τόπο, στο πλαίσιο της εκκλησίας του Δήμου.  Η Πολιτική λοιπόν και όχι ο Ηγεμών, η Πολιτική και όχι ο Πύργος με τη Γραφειοκρατία, η Πολιτική και όχι η Επανάσταση, εγκαθιδρύουν τη Δημοκρατία ως πολίτευμα έναντι της αριστοκρατίας και των ευγενών.

Η επάνοδος στην Πολιτική και ο Ανθρωπισμός και σήμερα είναι το πολιτικό φάρμακο σωτηρίας του σημερινού ανθρώπου σ’ ολόκληρο τον κόσμο και πρέπει να οικοδομηθεί ξανά με τη στροφή του Νου κατ΄ ευθείαν στον πλούτο του Ελληνισμού και να ληφθούν διδάγματα από την Πολιτική του 5^ου Αιώνα, γιατί δυστυχώς μόνο τότε έχουμε εμπράγματη Πολιτική όπως και Δημοκρατία.  

Με την Πολιτική μόνο, μπορεί να καταστεί ο Ανθρωπισμός, η μεταπολιτική ιδεολογία του Ανθρώπου, με Πατρίδα και οικείο Πολιτισμό, στολίδι της φύσης στον πλανήτη Γη. Ειρήσθω εν παρόδω ότι και για τους επαναστάτες του 19^ου Αιώνα, εργαζόμενοι χωρίς Πατρίδα (Μπακούνιν) δεν υπάρχουν. Αυτό επίσης είναι αληθές, όταν όλα τα ιδεολογικής φύσης συστήματα, μετέβαλαν τον άνθρωπο σε μισθωμένο εξάρτημα ικανοποίησης αλλοτρίων σκοπών και συμφερόντων, το οποίο άλλωστε βιώνουμε και σήμερα σε ύψιστο βαθμό.  

Η Πολιτική μετά τους Έλληνες και ειδικά στον Μακιαβέλι, όπως και στην Ευρώπη αργότερα, αποκτά μια παραμορφωμένη έκφραση, η οποία θεωρητικά αποκρυσταλλώνεται στον Ηγεμόνα. Αργότερα ο Μαξ Βεμπερ αντικαθιστά τον Ελέω Θεού Βασιλέα με την αυτού εξοχότητα Ηγέτη, Προσωπικότητα, ενώ ο Μάρξ αντικαθιστά την Πολιτική με την Επανάσταση. Στο σύγχρονο τεχνοκρατικό κόσμο του εικοστού αιώνα εγκαθιδρύθηκε η Τεχνοκρατική Γραφειοκρατική Εξουσία, ο Πύργος με τη Γραφειοκρατία  και σήμερα, στην εποχή του homo electronicus, δια του Τραπεζικού Συστήματος Εξουσίας των Αγορών, εγκαθιδρύθηκε  μια  εξουσία της παγκόσμιας Ολιγαρχίας.

Με λίγα λόγια η Πολιτική και  κάθε πτυχή αυτής, έχουν  κατ’ ουσία προ πολλού καταστραφεί. Γιατί αυτή υφίσταται και λειτουργεί ως Πολιτική και όχι ως Δεσποτεία, μόνο όταν στο κέντρο της είναι ο άνθρωπος για τον άνθρωπο, ο  Ανθρωπισμός, και προϋποθέτει ανάλογη αντίληψη για το «κοινόν», την κοινότητα  όπου το ταυτόν παρίσταται και συνυπάρχει με το έτερον, χάριν του κοινού, τα οποία δικαιώνουν ταυτόχρονα την κοινότητα και την Πολιτική! 

Την Κοινότητα και την Πολιτική του λόγου, του ήθους, των τρόπων  και των Ιερών!!  Στην κοινότητα αυτή με την Πολιτική, η ρητορική αντικαθιστά την πολεμική, τον πόλεμο. Με την πολιτική έριδα, η επικρατούσα γνώμη, με τον Πολίτη παρόντα, λέγοντα, και πράττοντα, παρίσταται ως απόφαση και εφαρμογή, ως βούληση και πράξη, που δίνει πορεία στη ζωή των πραγμάτων της Πόλεως –Πολιτείας.

Στην κοινότητα ο πολίτης γίνεται Δημιουργός, αυτός δηλαδή που κάνει χρήσιμο έργο για το Δήμο (Δάμο), το Λαό. Το έργο αυτό του λαού είναι ο πολιτισμός του, που δικαιώνει την ύπαρξή του και τον  διακρίνει έναντι άλλων γιατί είναι μοναδικός, όπως και άλλοι πολιτισμοί επίσης είναι μοναδικοί.

Ο Ανθρωπισμός λοιπόν και η Κοινότητα, το κοινόν με την Πολιτική, καθιστούν κυρίαρχη τη Δημοκρατία και κυρίαρχο τον Νόμο. Έτσι η Δημοκρατία δικαιώνει την ύπαρξή του ανθρώπου, γιατί μόνο έτσι, όπως θα έλεγε και ο ποιητής, «μπορούν τα όνειρα να λάβουν εκδίκηση». Μόνο μέσα από αυτή τη θεσμική λειτουργία  η πορεία του Ανθρώπου οδηγείται από το σκότος προς το φως και από το χάος στην τάξη. Τον ανθρωπισμό αυτόν και την πραγματική Δημοκρατία, έχουν ανάγκη οι άνθρωποι παγκοσμίως και σήμερα, εμπόδιο τόσο στο φασισμό με οποιοδήποτε πρόσωπο όσο και στον εθνομηδενισμό.

3.    Πολιτική και Ελληνική Σκέψη

Είναι καιρός λοιπόν, η Ελληνική διανόηση να καταστεί κυρίαρχη στην Πολιτική εκδιώκοντας το Δυτικοευρωπαϊκό Σημαινόμενο, το οποίο αν και έλαβε υπόψη του το ελληνικό σημαίνον, το διέστρεψε και το έφθειρε σε τέτοιο βαθμό υποτάσσοντας τον άνθρωπο, είτε στον ηγεμόνα, είτε στο κόμμα, είτε στη γραφειοκρατία, είτε στη κάθε λογής ιδεολογία εξαφανίζοντας κάθε μορφή ανθρωπισμού, αναδεικνύοντας ταυτοχρόνως το φασισμό αλλά και το αναγκαίο έτερον αυτού τον εθνομηδενισμό δια του διεθνισμού, που οδηγεί καταληκτικώς στην αόρατη παγκόσμια εξουσία της διεθνούς ολιγαρχίας.

Το πρόβλημα σήμερα δεν είναι μόνο οικονομικό, ως αποτέλεσμα των κυρίαρχων θεσμών και δομών του σύγχρονου κόσμου με την υποταγή του ανθρώπου ακόμα και στα πιο ελεύθερα δήθεν καθεστώτα. Σήμερα το πρόβλημα είναι  η ανυπαρξία  Πολιτικής και η μετάλλαξη της ίδιας της φύσης  της και του ήθους αυτής. Πολλοί λένε ότι αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην τεχνολογία και στο ότι η νεολαία είναι απολιτική (apolitic). Διαφωνούμε κάθετα με την άποψη αυτή καθότι θεωρούμε ότι η νεολαία έσωθεν αντιλαμβάνεται τα παραπάνω, την ανυπαρξία Πολιτικής και καθίσταται μάλλον μεταπολιτική (metapolic), υπό την έννοια δηλαδή της προσδοκίας επανεμφάνισης της Πολιτικής !!

Σήμερα οι άνθρωποι γενικώς, αναμένουν το πολιτικώς άλλο, ως σοβαρή πρόταση ζωής και την Πολιτική γι’ αυτό. Είναι το  μεγάλο θέμα και το οποίο χρειάζεται λογική δομών Αναθέσμισης, με σοβαρή ανάλυση για τη δημιουργία  θέσεων Πολιτικής!

Στη φάση που είμαστε, ακόμα και η κεφαλίδα μιας τέτοιας προσπάθειας, μπορεί να καταστεί δρομοδείκτης  σε μια ανάλογη πορεία Πολιτικής, με τον Άνθρωπο για τον Άνθρωπο. Στο πεδίο της νέας πολιτικής, λαμβάνονται σοβαρώς υπόψη  τα μεγάλα προβλήματα, όπως είναι η Εθνική Ανεξαρτησία, η Δικαιοσύνη και η Δημοκρατία για τη συγκρότηση Πολιτείας, και όχι Κράτους με την παραδοσιακή έννοια. 

Επειδή ακριβώς Πολιτεία, σημαίνει ότι τη συγκροτεί ο πολίτης, της οποίας αποτελεί μέρος και την συναποτελεί, ενώ το κράτος είναι κάθετη δομή, στην οποία ο άνθρωπος οφείλει να προσαρμόζεται σ' αυτό και να υπακούει ως υπήκοος – υπάκουος και ως εκ τούτου όχι Πολίτης. Στην περίπτωση του κράτους δηλαδή, δεν υπάρχει πολίτης, γιατί είναι εδώ το κράτος και εκεί ο υπήκοος «πολίτης», με «δικαιώματα» δήθεν, τα οποία ικανοποιούνται δια των διαχειριστών του, ως εκπροσώπων του. Αυτός ο υπήκοος όμως, μόνο Πολίτης δεν μπορεί να είναι!!.

Το ζήτημα επομένως για την Ελληνική διανόηση που διαμόρφωσε το Ελληνικό Κοινόν, την Ελληνότροπο μορφή ζωής, η οποία βρίσκεται  σε κάθε θεμέλιο ελληνικού Σπιτιού,  δεν είναι η μορφή εξουσίας, αλλά ο τρόπος διαχείρισης της Διοίκησης του ανθρώπου-πολίτη και ο ρόλος αυτού στην Κοινότητα και τον Πολιτισμό της. Την Ελληνική σκέψη την απασχολεί η Δημοκρατία ως κατάσταση ζωής και όχι ως διαδικασία, ευγενές άλλοθι κάθε αυθαιρεσίας και υποκρυπτόμενης ολιγαρχίας σκοπών και συμφερόντων. Το κοινόν είναι το θέμα όπου ο Πολίτης το καθορίζει αλλά και καθορίζεται απ' αυτό. Το κοινόν εκμηδενίζει δε κάθε ατομικό ή μαζικό στοιχείο που θέτει τον πολίτη εκτός Πολιτικής μεταλλάσσοντας τόσο αυτόν όσο και την ίδια τη φύση της Πολιτικής.

4.    Δόξα Ανθρώπου - Ανθρωπισμός

Στον ορίζοντα των επαγγελλόμενων ως Πολιτική, τουλάχιστο για μας τους Έλληνες, οφείλουμε να λάβουμε υπόψη τα στοιχεία: Ανεξαρτησία, Δημοκρατία υπό τους όρους της Κοινότητας, Πατριωτισμός, Δικαιοσύνη και Έθνος ως συνέχεια κοινού Πολιτισμού, ηθών και εθίμων, ως ελληνικό τρόπο ζωής. Το απελευθερωτικό  στοιχείο τίθεται επίσης, γιατί τόσο το κράτος, όσο και κατ’ επέκταση ο υπήκοος αυτού έχουν τεθεί σε καθεστώς δουλείας, αλλά κυρίως τίθεται ως ζήτημα εθνικής ανεξαρτησίας, ανεξάρτητα  αν υπήρξε εμμέσως καλώς ή κακώς συναίνεση δια του ενδοτικού πολιτικού συστήματος.

Καταληκτικά θεωρούμε ότι αυτό που δεν προσδιορίζεται, ούτε από αριστερά μα ούτε και από δεξιά, και θέτει το Λαό πάνω από αυτά, είναι ο Ανθρωπισμός με την Κοινότητα, την πατρίδα και την Πολιτική ως όρο της Δημοκρατίας. Αυτά πράγματι, μόνο ένα  Δημοκρατικό, Πατριωτικό Κίνημα, μπορεί να τα καταστήσει πραγματικότητα με την σύσταση της  Δημοκρατικής Πατριωτικής Πολιτείας, με Εθνική ανεξαρτησία (σημαία και νόμισμα), Αναθέσμιση παντού (Θεσμοί - Δομές Πολιτείας), Λαϊκή Κυριαρχία, Δικαιοσύνη. 

Η Δικαιοσύνη δε, ως πρόβλημα Πολιτικής για την περίπτωση, τίθεται έντονα σήμερα, επειδή σε αυτή έχει προσδοθεί μια απόλυτα γενική έννοια και περιλαμβάνει κάθε μορφή ύπουλης ιδεολογικής διαίρεσης στο πεδίο του σύγχρονου Democracy!!. Της σύγχρονης λεγόμενης αστικής αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, στην οποία το διαίρει και βασίλευε, των ιδεολογιών του καπιταλισμού και του αριστερού διεθνισμού - εθνομηδενισμού, διαμορφώνουν το πεδίο κοινού παρονομαστή για το ίδιο αφεντικό, τη διεθνή ολιγαρχία, στην νέα τάξη πραγμάτων της παγκοσμιοποίησης.

Τα σύγχρονα ιδεολογικά άροτρα, με τούτο ή το άλλο όνομα επομένως, έχουν εξανδραποδίσει τον Άνθρωπο και τον έχουν φέρει σε κατάσταση κατάπτυστου, του κατακείμενου του 16^ου Αιώνα π. Χ, σε κατάσταση nexum si dare της Ρωμαϊκής εποχής.

Η απελευθέρωση του Ανθρώπου από τα σύγχρονα δεσμά και τους ντόπιους δυνάστες και την παγκόσμια ολιγαρχία, είναι το Πολιτικόν Ζητούμενο. 

Ένα ζητούμενο που κανείς δεν μπορεί πλέον να αγνοήσει. Η ανάδειξη του Ανθρώπου, η ανάδειξη του Πολίτη, είναι η Νέα Πολιτική.

*Καθηγητής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω και ΣτΕ