Ελληνοαμερικανικές σχέσεις – Ένα ακανθώδες ζήτημα

Γράφει ο Σάββας Καλεντερίδης

Το μεγαλύτερο πρόβλημα στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, μετά το 1952, είναι το γεγονός ότι Ελλάδα και Τουρκία είμαστε μέλη της ίδιας συμμαχίας, του ΝΑΤΟ, και όλο αυτό το διάστημα οι ΗΠΑ, άλλοτε φανερά και άλλοτε τηρώντας πολιτική ίσων αποστάσεων, στηρίζει την επεκτατική πολιτική της Τουρκίας εναντίον της Ελλάδας.

Ακολουθήστε μας στο Facebook Τελευταία Έξοδος 

Χαρακτηριστικά παραδείγματα οι βαρβαρότητες της 6/7 Σεπτεμβρίου του 1955, εναντίον των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης, που σύμφωνα με δήλωση του στρατηγού Σαμπρί Γιρμιμπέσογλου, χρηματοδοτήθηκαν από τις ΗΠΑ και συγκεκριμένα από την JUSMAT, τα γραφεία της οποίας ήταν μεσοτοιχία με την Διοίκηση Ανορθόδοξου Πολέμου (Özel Harp Dairesi) στην Άγκυρα, και φυσικά η εισβολή στην Κύπρο, που σχεδιάστηκε από το Α μέχρι το Ω από τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Χένρι Κίσινγκερ.

Άλλα δείγματα που δείχνουν τη μονομέρεια των ΗΠΑ απέναντι στην Τουρκία είναι η στάση της Ουάσινγκτον στο θέμα του Αιγαίου και του δικαιώματος της Ελλάδας να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ν.μ., κάτι που η Τουρκία έχει θεωρήσει αιτία πολέμου, με τις ΗΠΑ να ζητούν από την Ελλάδα να «σκύψει» το κεφάλι στις τουρκικές απειλές.

Η κατάσταση αυτή, δηλαδή να είσαι σύμμαχος με τις ΗΠΑ και με την Τουρκία και οι ΗΠΑ –με τον έναν ή τον άλλο τρόπο– να παίρνουν το μέρος της Τουρκίας και εναντίον της Ελλάδας, ήταν εν πολλοίς ακατανόητη, μέχρι που είδαμε να συμβαίνει το αντίστροφο, όσον αφορά την Τουρκία.

Η Τουρκία, τα τελευταία χρόνια και μετά την ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ ΗΠΑ και Κούρδων στη Συρία, άρχισαν να ζητούν μετ’ επιτάσεως από τις ΗΠΑ να σταματήσει αυτή η συνεργασία που οδηγεί στη δημιουργία του περίφημου «Κουρδικού Διαδρόμου», εξέλιξη που απειλεί την εθνική ασφάλεια και ακεραιότητα της Τουρκίας. Όταν οι ΗΠΑ δήλωσαν αποφασισμένες να συνεχίσουν να στηρίζουν τους Κούρδους, η Τουρκία τους έθεσε το εξής δίλημμα: Διαλέξτε, αν θέλετε να έχετε την Τουρκία, εγκαταλείψτε τους Κούρδους. Δεν γίνεται να είστε σύμμαχοι μ’ εμάς και την ίδια στιγμή να υποστηρίζετε τους Κούρδους, που θέλουν να μας διαμελίσουν.

Και ήλθε η απάντηση των ΗΠΑ: Τέτοια διλήμματα θέτουν μόνο οι μεγάλες δυνάμεις. Εμείς θα συνεχίσουμε να είμαστε σύμμαχοι με την Τουρκία και θα συνεχίζουμε την πολιτική υποστήριξης των Κούρδων στη Συρία.

Φυσικά η Τουρκία, μετά από αυτήν την απάντηση, συνέχισε να τεντώνει το σκοινί στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις και να προσεγγίζει Ρωσία και Ιράν –όμως αυτό είναι θέμα άλλου άρθρου– και σε κάθε περίπτωση με πολύ ενδιαφέρον περιμένουμε να δούμε που θα καταλήξει αυτό το τέντωμα του σκοινιού.

Όταν λοιπόν είδα αυτήν τη συμπεριφορά απέναντι στην Τουρκία, την οποία οι ΗΠΑ στήριζαν έναντι της Ελλάδας, τότε συνειδητοποίησα τη σκληρή πραγματικότητα των διεθνών σχέσεων και ειδικά των διμερών σχέσεων μεταξύ μιας υπερδύναμης και μιας μικρής χώρας. Τότε συνειδητοποίησα ότι η Ελλάδα, δεκαετίες τώρα, έπεσε θύμα των προτεραιοτήτων της Ουάσινγκτον, η οποία έβλεπε στην Τουρκία έναν σύμμαχο που εξυπηρετούσε, κυρίως λόγω γεωγραφίας, καλύτερα τα στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ απ’ ότι η Ελλάδα.

Όμως θα πρέπει να σημειώσουμε ότι όλο αυτό το διάστημα που η Τουρκία «τεντώνει το σκοινί», και όσο οι ΗΠΑ επιμένουν στην πολιτική τους στο Κουρδικό, η γεωπολιτική αξία του ελληνικού χώρου ανεβαίνει και αυτό ίσως αποτελέσει αιτία αναθεώρησης των ελληνοαμερικανικών σχέσεων. Αυτό είναι μια αντικειμενική πραγματικότητα.

Όμως πριν θίξουμε το θέμα αυτό, να πούμε ότι όλες αυτές τις δεκαετίες που οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις έχουν αναταράξεις και σκαμπανεβάσματα για αντικειμενικούς λόγους που προαναφέρθηκαν, υπήρχαν παράγοντες που τις επιδείνωσαν για άλλους μη πολιτικούς λόγους.

Ο ένας παράγοντας ήταν οι δημαγωγοί πολιτικοί που αναζωπύρωναν τον αντιαμερικανισμό για να αποκομίσουν προσωπικά και κομματικά οφέλη και να κρύψουν την ένδεια που είχαν για χάραξη εθνικής στρατηγικής, και ο άλλος παράγοντας είναι η εμπλοκή «καλοθελητών» στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, με καταστροφικά αποτελέσματα πολλές φορές. Και όταν λέμε καλοθελητές, εννοούμε Έλληνες της Ελλάδας και Έλληνες της ομογένειας στις ΗΠΑ που παραγοντίζουν ασύστολα και ασχημονούν πάνω στο «σώμα» των ελληνοαμερικανικών σχέσεων.

Ναι, οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις χρειάζονται αναθεώρηση, όμως ταυτόχρονα χρειάζονται και αναπλαισίωση.

Τι εννοώ: Για να πάψει ο κάθε δημαγωγός πολιτικός και ο κάθε τυχάρπαστος «καλοθελητής» στην Αθήνα, τη Νέα Υόρκη και την Ουάσινγκτον να παραγοντίζει και να τζογάρει στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, με χαμένη κυρίως την Ελλάδα, είναι ανάγκη να συναφθεί μια Συμφωνία Στρατηγικής Συνεργασίας Ελλάδας-ΗΠΑ, στην οποία θα καταγράφονται με ευκρίνεια οι υποχρεώσεις που έχει η Ελλάδα απέναντι στις ΗΠΑ, αλλά και οι δεσμεύσεις που αναλαμβάνουν οι ΗΠΑ απέναντι στην Ελλάδα. Γιατί συμφωνία μεταξύ δύο χωρών σημαίνει εξυπηρέτηση αμοιβαίων συμφερόντων, αλλιώς γίνεσαι μπανανία.

Μόνο αν γίνει αυτό οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις θα εισέλθουν σε έναν δρόμο ομαλότητας, μόνο τότε θα ωφεληθούν οι δύο χώρες και μόνο τότε θα αποκλειστούν από αυτό το επικίνδυνο και επιζήμιο «παιχνίδι» οι τζογαδόροι και οι δημαγωγοί, πολιτικοί και παραγοντίσκοι.

Πηγή