Alice Miller – Οι πολιτικές συνέπειες της κακοποίησης των παιδιών

«…Τα ευρήματα των Bowlby και Spitz πριν από δεκαετίες, ενισχύονται από νεότερες νευροβιολογικές έρευνες. Το συμπέρασμα είναι ότι όχι μόνο η άμεση κακοποίηση, αλλά και η απουσία συναισθηματικής επαφής μεταξύ γονιών – παιδιού προκαλεί ατροφία συγκεκριμένων τμημάτων του εγκέφαλου που συνδέονται με τα συναισθήματα…Μέσω της σύγχρονης νευροβιολογικης ερευνάς κατανοούμε καλύτερα πώς λειτουργούσαν τύποι όπως ο Eichmann, ο Himmler, ο Höss.

Ακολουθήστε μας στο Facebook Τελευταία Έξοδος

Η αυστηρή αγωγή πειθάρχησης στην οποία υποβλήθηκαν από τη βρεφική τους ηλικία, ανέστειλε τη συναισθηματική τους ανάπτυξη, τους έκανε ανίκανους να βιώσουν ανθρωπινά συναισθήματα συμπόνιας για τη δυστυχία των άλλων· τέτοια συναισθήματα τους ήταν απολύτως ξένα.

Λόγω της συναισθηματικής τους νέκρωσης, οι δράστες των πιο ειδεχθών εγκλημάτων ήταν ικανοί, μετά τον πόλεμο, να λειτουργούν ως “κανονικοί”, χωρίς την παραμικρή ένδειξη μεταμέλειας, και να εντυπωσιάζουν το περιβάλλον τους με τις ικανότητες τους. Ο dr. Mengele στο Άουσβιτς χρησιμοποίησε με τον πιο απάνθρωπο τρόπο μικρά παιδιά ως πειραματόζωα, και μετά τον πόλεμο έζησε 30 χρονιά ως “κανονικός”, ευυπόληπτος άνθρωπος.Αν δεν υπάρχουν θετικοί παράγοντες όπως η στοργή άλλων ατόμων, το κακοποιημένο νήπιο θα αρνηθεί απολυτά [θα σπρώξει στο υποσυνείδητο] την προσωπική του τραγωδία, και θα εξιδανικεύσει την αγριότητα με καταστροφικές μελλοντικές συνέπειες.

Η υπερβολικάταπεινωτική, τραυματική ανατροφή του στο προ γλωσσικό στάδιο, θα εμβολιάσει στο θύμα το θαυμασμό για την απανθρωπιά, αν δεν υπάρχουν αντισταθμιστικές εμπειρίες συναισθηματικήςεπαφής με αλλά άτομα, αν δεν υπάρχει στο περιβάλλον του παιδιού κάποιος να αμφισβητήσει αυτές τις μεθόδους και να εκπροσωπήσει ανθρώπινες αξίες.

Πολλοί άνθρωποι που κακοποιήθηκαν στην παιδική τους ηλικία, επιμένουν σε όλη τους τη ζωήότι η κακοποίηση είναι αβλαβής και ότι η σωματική τιμωρία είναι ωφέλιμη, ενάντια σε όλες τις κραυγαλέες αποδείξεις για το αντίθετο. Αντιστρόφως, όταν εάν νήπιο βιώσει από την αρχή την προστατευτική ασφάλεια, την αγάπη και την αποδοχή, θα αναπτυχθεί ευτυχισμένο και θα αναπαράγει αυτές τις εμπειρίες σε όλη του τη ζωή.

Ο Binjamin Wilkomirski… μου μίλησε για τις εμπειρίες του ως παιδί σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, ιδιαίτερα για τη συμπεριφορά των γυναικών δεσμοφυλάκων… Χρειάστηκε 50 χρονιά ερευνάς για να μάθει ποιες ήταν αυτές οι “μπλοκοβας”, που απροκάλυπτα απολάμβαναν να ταπεινώνουν και να βασανίζουν με κάθε δυνατό τρόπο μικρά εβραιόπουλα.

Ερευνώντας τα δικαστικά αρχεία βρήκε ότι οι περισσότερες ήταν 19-21 ετών, στο παρελθόν εργαζόμενες σε κανονικές δουλείες όπως εμποροϋπάλληλοι ή μοδίστρες, και τίποτα παράξενο δεν υπήρχε στα βιογραφικά τους. Στις δίκες, όλες τους υποστήριζαν ότι δεν ήξεραν ότι τα παιδιά των Εβραίων ήταν άνθρωποι. Το εύκολο συμπέρασμα οπού καταλήγει κάνεις είναι ότι η προπαγάνδα και η χειραγώγηση αρκούν για να μεταμορφώσουν τους ανθρώπους σε σαδιστές βασανιστές και μαζικούς δολοφόνους.

Αντίθετα, το δικό μου συμπέρασμα είναι ότι μόνο άνθρωποι με βιώματα σωματικής και ψυχολογικής κακοποίησης και πλήρη απουσία στοργής, κατά τις πρώτες εβδομάδες και μήνες της ζωής τους, είναι δυνατόν να γίνουν πρόθυμοι δήμιοι. Όπως δείχνει το υλικό που συγκέντρωσε ο Goldhagen, ελάχιστη ιδεολογική κατήχηση χρειάζονταν για να επιδοθούν στην αγριότητα, επειδή το σώμα τους ήξερε ακριβώς τι ήθελε να κάνει όταν του επιτρεπόταν να ακολουθήσει τις κλίσεις του. Αυτές οι κλίσεις αφέθηκαν ελεύθερες και ανεμπόδιστες από τη στιγμή που το κράτος χαρακτήρισε μη-πρόσωπα τους Εβραίους, νέους ή γέρους.

Μονή η κατήχηση, σχολική ή άλλη, οποιουδήποτε βαθμού και έντασης, δεν είναι ικανή να εμβολιάσει το μίσος στην ψυχή ενός ατόμου που δεν έχει προδιάθεση μίσους από το παρελθόν. Είναι γνωστό ότι υπήρξαν άλλοι Γερμανοί, όπως ο Karl Jaspers, ο Hermann Hesse και ο Thomas Mann, που αντιλήφθηκαν αμέσως τί σηματοδοτούσε η ανακήρυξη των Εβραίων σε μη-πρόσωπα. Ήταν το σκόπιμο σήμα έναρξης της κανιβαλικής φρενίτιδας.

Για άτομα σαν αυτές τις “μπλοκοβας”, ψυχικά ακρωτηριασμένες κατά τη νηπιακή τους ηλικία, η υπόδειξη νόμιμων θηραμάτων ήταν βολική και δελεαστική… Αυτές οι νέες γυναίκες χρησιμοποιούσαν τα παιδιά για να αισθανθούν ισχυρές και να εκτονώσουν πάνω στα θύματα τους την παλιά υποσυνείδητη οργή που τις στοίχειωνε.

Παρόλη την απανθρωπιά της ανατροφής τους, αυτά τα άτομα δεν δείχνουν κανένα εξωτερικό σημάδι της ψυχικής τους βλάβης. Αντίθετα, συμπεριφέρονται ως κανονικοί και προσαρμοσμένοι. Αργά ή γρηγορά όμως, συνήθως μια γενιά αργότερα, όταν τα κακοποιημένα παιδιά γίνονται τα ιδιά γονείς, επιβάλλουν στα παιδιά τους τα μαρτυρία που υπέφεραν οι ίδιοι, χωρίς κανένα αίσθημα ενοχής. Είναι ο μονός τρόπος συμπεριφοράς που ξέρουν, εφόσον έχουν απωθήσει στο υποσυνείδητο, έχουν αρνηθεί και διαγράψει από τη συνείδηση την προσωπική τους τραγωδία.

Μελετώντας την παιδική κακοποίηση βλέπουμε τους γονείς να επιβάλλουν στα παιδιά τους την ιδιά μορφή τιμωρίας ή απόρριψης που βίωσαν και οι ίδιοι ως νήπια, χωρίς να έχουν καμία ανάμνηση των προσωπικών τους τραυμάτων.

Σε περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών, συνήθως οι δράστες δεν έχουν συνειδητή ανάμνηση βιασμού τους όταν ήταν παιδιά, ή όταν έχουν ανάμνηση, αυτή είναι τελείως κενή από συναισθήματα. Μόνο αν δεχθούν ψυχανάλυση αντιλαμβάνονται σε συνειδητό επίπεδο ότι η ανάγκη τους να βιάζουν παιδιά είναι η υποσυνείδητη ανάγκη εκδραματισης, αναπαράστασης των δικών τους τραυματικών εμπειριών.

«…Με την εκδραμάτιση το ασυνείδητα αγχωμένο άτομο μετατρέπει την παθητική συμπεριφορά σε ενεργητική, μετασχηματίζοντας την αίσθηση της ανημποριάς και ευαλωτότητας σε μια εμπειρία δύναμης και ισχύος, ανεξάρτητα από το πόσο αρνητικό είναι το δράμα που παίζεται. Η ουσία της εκδραμάτισης δεν είναι η καλή ή η κακή φύση των πράξεων του ατόμου, αλλά η ασυνείδητη και τρομακτική φύση των παρορμήσεων που προτρέπουν το άτομο σε δράση, καθώς και ο αυτόματος ψυχαναγκαστικός τρόπος με τον οποίο πραγματοποιείται η εκδραματιζόμενη συμπεριφορά…»

Η μονή εξήγηση που μπορώ να δώσω είναι ότι η ψυχική οδύνη των τραυματικών νηπιακών εμπειριών καταχωρίζεται στον εγκέφαλο με τη μορφή υποσυνείδητων αναμνήσεων. Για ένα παιδί, η συνειδητή επεξεργασία τέτοιων καταστάσεων είναι αδύνατη. Για να μην καταρρεύσει απολυτά από τον πόνο και τον τρόμο, πρέπει να απωθήσει την επίγνωση. [Ακριβώς επειδή η επίγνωση απωθήθηκε, θάφτηκε στο υποσυνείδητο,] οι υποσυνείδητες αναμνήσεις κακοποίησης γίνονται ψυχαναγκασμοί, προκαλούν παρορμήσεις συχνής επαναλαμβανομένης αναπαράστασης των τραυματικών βιωμάτων με την ψευδή ελπίδα απελευθέρωσης από την οδύνη, τον τρόμο [που έχει θαφτεί στο υποσυνείδητο και βασανίζει αδιάκοπα το άτομο]. Το θύμα θα δημιουργεί, θα σκηνοθετεί καταστάσεις οπού θα κρατά τον ενεργητικό ρολό του θύτη, προσπαθώντας να απαλλαγεί από το αίσθημα απολυτής αδυναμίας και τρόμου.

Όμως αυτή η απαλλαγή είναι αυταπάτη, οι επιπτώσεις των τραυματικών βιωμάτων παραμένουν ισχυρές, ακριβώς επειδή τα βιώματα είναι θαμμένα στο υποσυνείδητο. Το παλαιό θύμα είναι τώρα θύτης, ψάχνει αδιάκοπα για νέα θύματα, και όσο προβάλλει το μίσος και το φόβο του πάνω σε αποδιοπομπαίους τράγους, είναι αδύνατο ν ‘απαλλαγεί από τους εφιάλτες του.

Μόνο αν αντικρύσει και αναγνωρίσει τις πραγματικές αίτιες της κατάστασης του [αν επαναφέρει στη συνείδηση τις αναμνήσεις και την οδύνη που εμπεριέχουν] θα καταφέρει να εξαλείψει το τυφλό του μίσος. [Το μίσος λειτουργεί ως μάσκα των απωθημένων, τα συντηρεί θαμμένα στο υποσυνείδητο. Αν ο θαμμένος τρόμος των τραυμάτων αναδυθεί στη συνείδηση και υπάρξει επίγνωση, το μίσος χάνει τη λειτουργία του και δεν έχει λόγο ύπαρξης.]

Σεξουαλικοί εγκληματίες που αναβιώνουν τα τραύματα τους με ψυχανάλυση και τα συνειδητοποιούν, περιορίζουν τον κίνδυνο να δημιουργήσουν σκηνοθετημένες επαναλήψεις των τραυμάτων τους σε βάρος αθώων θυμάτων.

Τι είναι μίσος; Είναι η συνέπεια της οργής και της απελπισίας που η κακοποίηση και η εγκατάλειψη προκάλεσε σε εάν νήπιο, πριν ακόμα αυτό αποκτήσει ικανότητα ομιλίας. Οργή και απελπισία που εάν νήπιο δεν μπορεί να βιώσει συνειδητά. Είναι αδύνατο να εξαλειφθεί όσο παραμένει υποσυνείδητη η οργή η στρεφομένη εναντίον ενός γονέα (ή αν το υποκείμενο αρνείται να την παραδεχτεί). Μπορεί μόνο να εκτονωθεί προσωρινά στρεφομένη κατά του εαυτού ή κατά αποδιοπομπαίων τράγων, υποτιθέμενων εχθρών ― συνήθως το θύμα εκτονώνει την οργή του πάνω στα παιδιά του… Το μίσος λειτουργεί ως έσχατο μέσο άμυνας ενάντια σε απελπιστικές καταστάσεις απολυτής αδυναμίας…»