28η Οκτωβρίου 1940, η μέρα του ΟΧΙ, “η Άγνωστη αυγή που 'φέρε το μεγάλο μεσημέρι”. Γράφει ο καθ. Δ. Παναγιωτόπουλος

Γράφει ο Δημήτρης Παναγιωτόπουλος

Γιορτάζουμε και σήμερα το έπος του 40 και της αντίστασης του λαού μας στο βάρβαρο εισβολέα, τις σκοτεινές φασιστικές και ναζιστικές δυνάμεις της κατοχής.

“Δευτέρα, 28. Κοιμήθηκα δύο το πρωί, διαβάζοντας Μακρυγιάννη. Στις τρεις και μισή μια φωνή μέσα από το τηλέφωνο με ξύπνησε: “έχουμε πόλεμο”. Τίποτε άλλο, ο κόσμος έχει αλλάξει. Η αυγή, που λίγο αργότερα είδα να χαράζει πίσω από τον Υμηττό, ήταν άλλη αυγή: άγνωστη. 

Ακολουθήστε μας στο Facebook Τελευταία Έξοδος 

Περιμένει ακόμη εκεί που την άφησαν. Δεν ξέρω πόσο θα περιμένει, αλλά ξέρω πως θα φέρει το μεγάλο μεσημέρι”( Γ. Σεφέρη, “Μέρες Γ', 16 Απριλίου 1934-14 Δεκεμβρίου 1940).

Η επέτειος της 28ης Οκτωβρίου 1940, είναι γιορτή των Ελλήνων με εθνική και πανανθρώπινη ηθική διάσταση.

Η 28η Οκτωβρίου συμπυκνώνει, ανεπανάληπτα, ένα τέλεια οριοθετημένο πυρήνα ατομικής και συλλογικής δράσης που φωτίζει το δρόμο του Έθνους μέσα στις τρικυμίες της διεθνούς ζωής. Η πρόσκληση για θυσία, η πειθαρχία, η υποχώρηση του ατομικισμού, η φιλοπατρία, η προσήλωση και η σφυρηλάτηση λαϊκής εθνικής ενότητας μ' αρραγές εσωτερικό μέτωπο στην αντιμετώπιση των κινδύνων και ποιότητα στην αντιπαράθεση", καταγράφουν τη γιορτή των Ελλήνων με εθνική αλλά και πανανθρώπινη ηθική διάσταση.

Πρώτα λοιπόν, μνήμη για τους ήρωες του αλβανικού μετώπου και της αντίστασης, οι οποίοι με μια ακατάλυτη εθνική ομοψυχία, πίστη στις υπαγορεύσεις μιας ηθικής κληρονομιάς, συνάρθρωσαν την υπέροχη στάση στις πανανθρώπινες επάλξεις των αξιών της ελευθερίας του ανθρώπου και της δημοκρατίας. Είναι χρέος του ανθρώπου που θέλει να ζήσει έντιμα, συνειδητά, υπεύθυνα, να στοχάζεται πάνω στην Ιστορία του Έθνους του και να προσπαθεί να επισημάνει το νόημα των μεγάλων του επετείων.

Υπάρχουν όμως και εκείνοι που ισχυρίζονται ότι αυτά "πέρασαν" και δεν θα έπρεπε πια να πανηγυρίζουμε για να μην ενοχλούμε και τους φίλους μας πλέον, σ' ένα κόσμο που όλα αλλάζουν. Ας γνωρίζουν όμως αυτοί, ότι ο κόσμος παραμένει ο ίδιος, καθ' ότι, πάντα αλλάζει και όσοι δεν μπορούν να πανηγυρίζουν για τα θέματα αυτά, που γιορτάζουμε, δεν μπορούν να θεωρούνται φίλοι μας, ούτε τώρα, ούτε αύριο, γιατί εμείς πανηγυρίζουμε την πίστη στη φιλία και την ελευθερία όλων των λαών και των ανθρώπων, τις οποίες καταργούν πάντοτε,η βία, η εισβολή, η κατάκτηση και ο πόλεμος, οι σφαγές και οι λεηλασίες, ο ρατσισμός και ο τελολογικός φονταμενταλισμός. 

Γιατί εμείς γιορτάζουμε για να έχει ο καθένας μνήμη των περασμένων, αντίληψη του τι συμβαίνει στο παρόν, για να μπορεί να στέκεται με θάρρος στο μέλλον.

Τα συγκεκριμένα γεγονότα που συγκροτούν το μεγαλείο του 40 και της αντίστασης ενάντια στη ναζιστική κατοχή, έχουν καταγραφεί από τον ιστορικό της σύγχρονης νεοελληνικής ιστορίας, καθ΄ ότι η ιστορία είναι το μέλλον των λαών και των ανθρώπων και προδικάζει την εξέλιξη και την πρόοδο.

Διεισδύοντας όμως στα γεγονότα, διαπιστώνει κανείς ότι αυτά κατ΄ αρχήν πλην των άλλων αποτελούν μάθημα Δημοκρατίας στο σύγχρονο κόσμο. Κέντρα της δημοκρατίας αυτής, αποτελούν ο παγκόσμιος ορίζοντας, όχι μόνο της αγοράς και της οικονομίας, αλλά του ανθρώπου και των επαναστάσεων της επικοινωνίας, της τεχνολογίας και βιοτεχνολογίας, των ιδεών της ελευθερίας, του ανθρωπισμού, των αλλαγών μέσα σ΄ ένα νέο κόσμο, της φιλίας, της ανθρωπιάς και του δημοκρατικού διαλόγου, δηλαδή της κοινότητας του ανθρώπου. 

Τούτο  αποτελεί το μέγα ζητούμενο και σήμερα στον ύπουλο φασισμό της διεθνούς ολιγαρχίας που στόχο της έχει την παγκόσμια κυβέρνηση των ολίγων δια των οικονομικά ισχυρών  και των τραπεζών τους, μέσω του εθνομηδενισμού και του νεοφιλελευθερισμού.

ΙΙ.

Αυτό που προκύπτει από το ΟΧΙ στις σκοτεινές δυνάμεις του φασισμού, του ναζισμού και του ρατσισμού είναι η αντίσταση. Η αντίσταση στο κακό, όπως λέει ο Μέγας Βασίλειος, έχει το νόημα μιας παγκόσμιας πανανθρώπινης προσπάθειας, που αφορά όλους τους ανθρώπους, καθότι το κακό δεν μπορεί να εισχωρεί μέσα στο σύστημα των ανθρώπων, των κοινωνιών και της ιστορίας. Κατά τούτο, το ΟΧΙ και η Αντίσταση είναι μηνύματα για να μη γίνει η γης έμπλεος του κακού και του σκότους, για να μη βρίσκει έδαφος η δουλεία, η εκμετάλλευση, η αδικία, η ανελευθερία και τα συνώνυμά τους.

Το έπος του '40 και η εθνική αντίσταση για μια ακόμη φορά, κατέγραψαν ότι το ιερό πάθος για την ελευθερία της Πατρίδας είναι υπέρτατο καθήκον όλων των Ελλήνων, που η μακραίωνη ύπαρξή τους δεν τους επιτρέπει να σταματήσουν να το αποδεικνύουν, όσο υπάρχουν, σε αυτή την όμορφη χώρα, όσο κι’ αν σε πληγώνει η κατάσταση στην οποία περιέρχεται κάθε φορά από τους απόλιδες «πατριώτες». 

Υπ' αυτή την έννοια η σημερινή ημέρα ως τιμημένη μέρα των προγόνων μας είναι ημέρα μνήμης, όχι ως ανάμνηση αλλά ως ζώσα πραγματικότητα: φωτός και ζωής, παιδείας και πολιτισμού.

«Θε να Σε κρατήσουμε όλοι, στο τεράστιο ύψος που μας φανερώθηκες απ' τα χαράματα των Εικοσιοχτώ του Οχτώβρη του 1940, κι ως με τη συντέλεια των αιώνων, είτε ζήσουμε, είτε, αύριο που θα φέγγεις πάνω απ' όλο τον πλανήτη το γιγάντιο φως Σου, θα βρισκόμαστε στα σπλάχνα Σου, ω Μητέρα, αθάνατοι νεκροί! (Αγγ. Σικελιανός Νοέμβρης 1940, Αθήνα).

Επειδή «χρωστάμε πολλά σ’ αυτούς πέρασαν και φύγαν, μα πιο πολλά χρωστάμε

στους αγέννητους και τους νεκρούς».

*Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω και ΣτΕ