Γιάννης Τσαρούχης: Να κοιτάμε πάνω από την αισθητική

Ο Γιάννης Τσαρούχης στην Άννα Μιχαλιτσιάνου

– Πόσο αισιόδοξος είσθε για την ελληνική κοινωνία;

– Υπάρχουν στοιχεία επιστροφής που μας οδηγούν στα παλιά και στοιχεία που ενθουσιάζονται, εργάζονται για το μέλλον. Νομίζω ότι το ένα δεν αποκλείει το άλλο. Αλλά η σημερινή πρόοδος και η τεχνική καταστρέφει, γιατί δεν αγγίζει τον άνθρωπο. Τον οδηγεί μόνο στο να κοιτά το συμφέρον του. Συχνά είμαι ο τελευταίος των ανθρώπων που σκέφτεται εθνικά ή ο πρώτος. Στο βάθος είμαι ο πρώτος. Έχει φέρει πολλές δυσκολίες η ομαδική εκτέλεση των εθνικών ιδεωδών. Δεν πρέπει όμως να περιορίζεται κανείς στις γνώμες, πρέπει να προχωρά στην ουσία.

Ακολουθήστε μας στο Facebook Τελευταία Έξοδος 

– Το εθνικό σάς απασχολεί πάρα πολύ. Πιστεύετε τελικά ότι αυτό που είναι εθνικό γίνεται παγκόσμιο;

– Ο μόνος δρόμος για να γίνει κάτι παγκόσμιο είναι να είναι εθνικό. Βέβαια, διαθέτουμε κακά στοιχεία σαν λαός, την κλεψιά, την απάτη, αλλά πρέπει να θέλουμε να είμαστε Έλληνες. Να θυσιαζόμαστε για την Ελλάδα. Αυτό δεν το κάνει η πολιτική, η οποία πλησιάζει τους άλλους για να υπάρχει αυτή κι όχι για να σώσει την Ελλάδα.

– Μπορείτε αλήθεια, να μου πείτε ποιο είναι το κακό και το καλό που κρύβετε μέσα σας;

– Το κακό είναι η επιπολαιότης, η πειθαρχία στον εξευρωπαϊσμό, ότι κάνω τον πολιτισμένο, ότι έχω καλές σχέσεις με την Ευρώπη. Αυτό βέβαια εκτιμάται στην Ελλάδα και μου δίνουν δουλειές. Το καλό, το αληθινό είναι ότι έμεινα μόνος πολλές φορές και μπόρεσα να κάνω αυτό που έπρεπε σαν Έλληνας, πράγμα που θα τιμήσει ο ευρωπαίος.

– Μπαίνουμε στο 2000. Το 1992 και η πλήρης ενοποίηση της ΕΟΚ είναι προ των θυρών. Προμηνύονται σημαντικές ανατροπές.

– Στις μεγάλες ανατροπές κερδίζουν αυτοί που έχουν χρήματα. Τίποτε άλλο όμως.

– Και ο πνευματικός κόσμος της Ελλάδας;

– Αυτός είναι ανύπαρκτος. Είναι μίμηση του ξένου. Στην Ελλάδα έκανα μια καριέρα ως ευρωπαίος, ως ταξιδεμένος, όχι ως καλλιτέχνης.

– Δεν καταλαβαίνω. Πώς γίνεται ν’ αναγνωρίζετε ότι υπάρχει λαός, με τιη ζωντανή έννοια που του δίνετε, και να μην υπάρχει πνευματική ηγεσία;

– Δεν υπάρχει, γιατί ο Έλληνας είναι σνομπ κι εξωτικός. Το ξένο τον ενδιαφέρει πιο πολύ από το ντόπιο. Δεν έχει απόσταση για να δει τα πράγματα όπως είναι. Πρέπει να προβάλλει κανείς αυτό που αξίζει κι όχι αυτό που δεν αξίζει. Κι αυτό δεν συμβαίνει σ’ εμάς. Αυτό όμως θα έπρεπε να κάνει ο πνευματικός κόσμος...

– Ζωγραφίζετε, γράφετε ποιήματα και πεζογραφήματα, σκηνοθετείτε, μεταφράζετε, φτιάχνετε σκηνικά. Υπάρχει κάτι που να επιθυμήσατε και να μην το κάνατε;

– Υπάρχουν πολλά. Ο κόσμος μάλλον δεν μέ θέλει. Περνά και κοιτά βέβαια, αλλά στο βάθος τρέμει αυτά που κάνω, γιατί τον αχρηστεύουν. Να λοιπόν ένας λόγος που δεν με θέλουν. Ναι, υπάρχουν ορισμένα πράγματα ακόμη για τα οποία αγωνίζομαι.

– Όπως;

– Στο θέατρο και τη ζωγραφική θέλω να είμαι υπάλληλος των μεγάλων εκπροσώπων της τέχνης. Η Γαλλία είναι ωραία μόνο για τη Γαλλία. Αλλά στην Ελλάδα ισχύουν διαφορετικά ιδανικά. Πήγα και μελέτησα το Λούβρο μόνος μου. Πήγα τη στιγμή που ήμουν έτοιμος, είχα τη δυνατότητα να μάθω τι θα μπορούσε να δώσει η ευρωπαϊκή τέχνη στην Ελλάδα. Κι όχι να διαπρέψω με το να γίνω Γάλλος. Δεν θέλησα ποτέ να γίνω κάτι το ευρωπαϊκό. Θά ’θελα, λοιπόν, να φτιάξω ένα έργο το οποίο θα φτάνει στο αντικειμενικό ζώντας μέσα απ’ την πραγματικότητα που υπάρχει. Για να.καταλάβετε τι εννοώ, πιστεύω ότι ο Γκρέκο θα ήταν πιο μεγάλος ζωγράφος αν έμενε, αν μπορούσε να μείνει, στην Κρήτη. Αν είχε ζωγραφίσει τους Κρητικούς. Επήγε στην Ισπανία κι έγινε ένας βιρτουόζος αισθητικός. Σήμερα πρέπει να κοιτάμε πάνω από την αισθητική. Το περιεχόμενο είναι πιο σπουδαίο.

– Η μοντέρνα ζωγραφική σας αρέσει;

– Όχι. Βρίσκω ότι έχει ξεπεραστεί. Ήταν μια μόδα. Τώρα είναι πια η Ακαδημία του κράτους.

– Η ζωγραφική δηλαδή επιστρέφει στην εικόνα;

– Στη ζωγραφική. Επιστρέφει στη ζωγραφική.

– Επειδή ζερω τις απόψεις σας για τις γυναίκες που φορούν  παντελόνι, σήμερα, φόρεσα φουστάνι  ειδικά για σάς.

– Φοράτε παντελόνια συνήθως;

– Ναι.

– Κακώς. Η γυναίκα διάλεξε ένα από τα ελαττώματα του ανδρός – να φορά δηλαδή παντελόνι – κι αυτό δείχνει τον ανταγωνισμό που υπάρχει μεταξύ τους! Η μεγάλη «πρόοδος» των γυναικών είναι ότι πήραν τα ελαττώματα του άνδρα και τα έκαναν δικά τους. Το κάπνισμα, το παντελόνι...

– Δηλαδή δεν σας αρέσει ο ρόλος της σημερινής γυναίκας...

– Όχι. Έτσι που πάει, κινδυνεύει να χαθεί. Πρέπει να επιστρέψει στην παρθενία, στην αρετή, μέχρι τα 18 που θα κάνει το πρώτο της παιδί. Πώς μπορεί να επιδιώκει μ’ αυτό τον τρόπο να χειραφετηθεί ένας άνθρωπος, που αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο γεγονός της φύσεως; Το θαύμα της φύσεως! Η γυναίκα πρέπει να νοιάζεται για τη διαιώνιση του είδους. Αυτό πρέπει να το παίρνει στα σοβαρά. Είναι πολύ μεγάλο γεγονός. Μετά κανείς οφείλει ν’ ασχολείται με το θάνατό του. Και ο άνδρας και η γυναίκα.

– Δεν είναι πολύ ακραία, η θέση σας; Ιδιαίτερα σήμερα, που τα πράγματα έχουν εντελώς αλλάξει;

– Μόνο με ακραίες θέσεις μπορείς να φτάσεις κάπου. Σκοπός είναι να δείχνει κανείς τα προοδευτικά πηγαίνοντας στα παλιά. Αυτό είναι πράξη αληθινή. Αν θέλετε, υπήρξα ακραίος, κοιτώντας το σωστό και πώς θα πραγματοποιηθεί. Όχι όμως ακραία για την ανθρωπότητα. Μπορεί βέβαια να με θεωρούν ακραίο όσοι αγνοούν την ουσία.

  

Από συνέντευξη για την “Καθημερινή” της Κυριακής 2/10/88

Ο ζωγραφικός πίνακας που πλαισιώνει τη σελίδα ("Καφενείον ¨το Νέον¨ τη νύχτα", 1965) είναι έργο του Γιάννη Τσαρούχη.

Πηγή