Τίποτε δεν θα είναι πια ίδιο στην Ευρωζώνη άνευ Σόιμπλε, εκτός από ένα

Γράφει ο Γιάννης Κιμπουρόπουλος

Η παρακαταθήκη του Σόιμπλε

Τίποτε δεν θα είναι πια ίδιο στην Ευρωζώνη άνευ Σόιμπλε, εκτός από ένα: η Γερμανία θα παραμένει η μόνη χώρα με το «προνόμιο» να κρατά τα δημοκρατικά προσχήματα. Οι λοιπές οφείλουν απλώς να υλοποιούν τους «ουδέτερους» κανόνες.

«Τίποτα πια δεν θα είναι το ίδιο» ήταν η αποχαιρετιστήρια αφιέρωση του Έλληνα υπουργού Οικονομικών στη σημαία της Ε.Ε. που δώρισαν οι ομόλογοί του στον Β. Σόιμπλε, στην τελευταία συνεδρίαση του Eurogroup με τη συμμετοχή του. Τι έγραψαν οι υπόλοιποι στη σημαία αγνοώ. Το «ενσταντανέ», πάντως, απαθανατίστηκε και σχολιάστηκε ευρέως. Όμως, πέρα από τις «χαριτωμενιές» για τον αποχαιρετισμό του Σόιμπλε, ελάχιστα σχολιάστηκε το «αντίδωρο» στους ομολόγους του: το non paper με τη γερμανική «γραμμή» για τη μετεξέλιξη της Ευρωζώνης, η απάντηση στις προτάσεις Μακρόν και Κομισιόν.

Πράγματι, τίποτε πια δεν θα είναι το ίδιο στη μετά Σόιμπλε εποχή στην Ευρωζώνη. Αλλά πιθανότατα με την έννοια ότι όλα θα είναι χειρότερα, τουλάχιστον για τους παρίες της νομισματικής ένωσης. Κι επειδή πρόκειται για μια συζήτηση που γίνεται εδώ και τώρα, με τη φιλοδοξία να καταλήξει σε αποφάσεις στη σύνοδο της Ε.Ε. τον Δεκέμβριο, είναι ν’ απορεί κανείς πόσο ελάχιστα απασχολεί το θέμα τα think tanks του εγχωρίου πολιτικού συστήματος. Σαν να μην μας αφορά. Σαν να μην έχει μεσολαβήσει μια οκταετία στη διάρκεια της οποίας η Ελλάδα αποτέλεσε το βασικό εργαλείο μετασχηματισμού της Ευρωζώνης σε ολοκληρωτική νομισματική δυστοπία. Ο Β. Σόιμπλε ανακεφαλαιώνει και συμπυκνώνει αυτή την εμπειρία και τη μεταλαμπαδεύει ως απαράβατη «εθνική» παρακαταθήκη στον διάδοχό του, είτε αυτός είναι φιλελεύθερος, είτε χριστιανοδημοκράτης, είτε και Πράσινος.

Τι λέει, με λίγα λόγια, το non paper - παρακαταθήκη του Σόιμπλε στο Eurogroup;

Η μεγαλύτερη ομοσπονδιοποίηση της Ευρωζώνης (υπουργός Οικονομικών) απαιτεί αλλαγή συνθηκών. Επειδή υπάρχει απροθυμία για κάτι τέτοιο, προς το παρόν πάμε σε διακυβερνητική συμφωνία (δηλαδή, εκτός συνθηκών Ε.Ε.) και μετά βλέπουμε. Το κατάλληλο όργανο γι’ αυτή τη φάση της -εκτός συνθηκών- διακυβέρνησης της Ε.Ε. είναι ο ESM, που για να γίνει Νομισματικό Ταμείο πρέπει να αποκτήσει ισχυρότερο, προληπτικό και ουδέτερο ρόλο, αρχικά για την παρακολούθηση της εφαρμογής του Συμφώνου Σταθερότητας και στη συνέχεια και του Δημοσιονομικού Συμφώνου.

Επειδή ο ESM, ως EMU, θα λειτουργεί ως εγγυητής των επενδυτών που αγοράζουν κρατικά χρέη, με την έγκαιρη προειδοποίησή τους για τους πιστωτικούς κινδύνους που αντιμετωπίζουν τα κράτη του ευρώ και για να αποφεύγονται ad hoc λύσεις σε περίπτωση απειλής χρεοκοπίας, στη «διακυβερνητική» συνθήκη του ESM πρέπει να προβλεφθεί μηχανισμός αυτόματης παράτασης των λήξεων κρατικών ομολόγων κράτους που προσφεύγει στον Μηχανισμό ή και υποχρεωτική αναδιάρθρωση χρέους (κούρεμα), όταν είναι αναγκαίο. Μάλιστα, για να αποφεύγονται τα «κουρέματα», τα κρατικά ομόλογα πρέπει να συμπεριλαμβάνουν στις ρήτρες συλλογικής δράσης την αρχή της μοναδικής ψηφοφορίας μεταξύ των κατόχων ομολόγων κάθε κατηγορίας (single limb aggregation), περίπου στα πρότυπα του ελληνικού PSI, με τις γνωστές επιπτώσεις σε ασφαλιστικά ταμεία και μικροομολογιούχους.

Ευρωπαϊκό Ταμείο Ασφάλισης Καταθέσεων; Δεν χρειάζεται. Ούτε ευρωπαϊκό ταμείο ασφάλισης ανεργίας. Και τι θα γίνει με τα ακραία ποσοστά ανεργίας σε χώρες του ευρώ; «Μια καλύτερη μετανάστευση εντός της Ε.Ε. των 27» θα διευκολύνει τα πράγματα! Μήπως χρειάζεται κοινός προϋπολογισμός της Ευρωζώνης; Όχι απαραίτητα, αρκεί οι συνεισφορές των χωρών της Ευρωζώνης στον κοινοτικό προϋπολογισμό να συνδεθούν με «υποχρεωτικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις». Ευελιξία στους δημοσιονομικούς κανόνες; Περιττή, «πρέπει να αναπτύξουμε περαιτέρω αυτούς τους κανόνες, ώστε ο κανόνας του ελλείμματος να έχει τουλάχιστον ίση βαρύτητα με τον κανόνα του χρέους». Αμοιβαιοποίηση του χρέους, ευρωομόλογα; Με τίποτα! «Θα έθετε σε κίνδυνο τη σταθερότητα της Ευρωζώνης, δεν θα έβρισκε ζήτηση στην αγορά».

Εν κατακλείδι: η αδυναμία σύγκλισης οφείλεται σε «εθνικά λάθη» και δεν χρειάζεται περαιτέρω δημοσιονομική στήριξη των αδύναμων κρίκων του ευρώ ούτε περίπλοκη χρηματοδοτική μηχανική, αλλά «μεταρρυθμίσεις».

Μην έχετε αμφιβολία ότι αυτό το πυκνό, αφοριστικό μανιφέστο του Σόιμπλε θα αποτελέσει τη βάση της διαπραγμάτευσης για το επόμενο βήμα μεταρρύθμισης της Ευρωζώνης. Όχι μόνο γιατί ακούγεται με συμπάθεια από τους μελλοντικούς κυβερνητικούς εταίρους της Μέρκελ, τους Ελεύθερους Δημοκράτες. Ούτε γιατί η νέα ολλανδική κυβέρνηση ή η ακροδεξιάς κοπής κυβέρνηση που θα σχηματίσει ο Κουρτς στην Αυστρία θα ακολουθήσουν, παρασύροντας αρκετούς δορυφόρους. Αλλά κυρίως γιατί, ακόμη και με τον νέο του ρόλο ως προέδρου της γερμανικής Βουλής, ο Σόιμπλε κρατά το κλειδί του εκβιασμού των εταίρων της Γερμανίας στο ευρώ. Οποιαδήποτε ευφάνταστη πρόταση υπερβαίνει το γερμανικό δόγμα θα βαφτίζεται αλλαγή των ευρωπαϊκών συνθηκών και θα απαιτεί έγκριση της δύστροπης Bundestag, της οποίας θα προεδρεύει.

Πηγή