Σαϊτ Τσετίνογλου: Nα πως αποδεικνύεται η Γενοκτονία των Ποντίων.

Είναι μετρημένοι στα δάχτυλα οι διανοούμενοι στην Τουρκία που έχουν το θάρρος να μιλούν ανοιχτά, και με το όνομά τους, για πράγματα που στη γείτονα θεωρούνται θέσφατα, απαγορευμένα, σχεδόν δόγματα πέραν πάσης αμφισβήτησης.

Ο Αλί Σαΐτ Τσετίνογλου είναι ένας από αυτούς, ασχολείται μάλιστα με έναν τομέα που καίει, την Ιστορία, απειλούμενος καθημερινά από τη νομοθεσία η οποία επιβάλλει φυλάκιση ουσιαστικά για οποιαδήποτε παρέκκλιση από την επίσημη γραμμή.

Ο Σαΐτ Τσετίνογλου, μιλά ανοιχτά για Γενοκτονία Ποντίων και Αρμενίων, καταδικάζοντας τα εγκλήματα των Νεοτούρκων και των κεμαλιστών.

Μελετώντας τα Εθνικά Αρχεία της Τουρκίας, ο πολυγραφότατος Τσετίνογλου καταγράφει την αληθινή Ιστορία, όπως μάλλον ποτέ δεν θα την παραδεχτεί η γειτονική χώρα. Αναδεικνύει την πολιτική ευθύνη ιδεολογιών που αναπτύχθηκαν στις αρχές του περασμένου αιώνα μέσα στην πατρίδα του.

Πριν λίγες ημέρες, βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη με αφορμή την επέτειο Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου.

Μια από τις ελάχιστες δημοσιογράφους που έχουν απομείνει στην ΕΡΤ3, η Κάλλη Ζάραλη, συναντήθηκε μαζί του και του πήρε τη συνέντευξη που ακολουθεί, για τις ανάγκες σχετικής εκπομπής στο τρίτο κρατικό κανάλι.

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ο Αλί Σαίτ Τσετίνογλου, ομιλητής για τη Γενοκτονία των Ποντίων.

– Αληθεύει ότι έγινε γενοκτονία;

Η δίωξη και το οικονομικό μποϋκοτάζ που ξεκίνησαν έπειτα απ’ το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων το 1913-14, και οι εξορίες που ξεκίνησαν με τον [Α’ Παγκόσμιο] Πόλεμο είναι η αρχή της περιόδου της γενοκτονίας.

Οι πρώτες μαζικές εξορίες μέσα στον πόλεμο, στις αρχές του 1916 ( 9-3-1916) είναι το πρώτο στάδιο της γενοκτονίας των Ποντίων. Οι μαζικές εξορίες μετά την έναρξη του Απελευθερωτικού Αγώνα [σ.μ.: Μικρασιατική Καταστροφή για τους Έλληνες] είναι το δεύτερο στάδιο της Γενοκτονίας των Ποντίων. Και στα δύο στάδια, άντρες 15-45 ετών χάθηκαν σε στρατόπεδα εργασίας, όσοι εξορίστηκαν δε γύρισαν, με αποτέλεσμα να χαθούν 353.000 άνθρωποι, δηλαδή ο μισός πληθυσμός της περιοχής του Πόντου. 85.000 άνθρωποι έφυγαν στη Ρωσία. Στην απογραφή του 1927 βλέπουμε πως επιβίωσαν 182.169 άνθρωποι. Με λίγα λόγια ο Ποντιακός λαός, ξεριζώθηκε με γενοκτονία απ’ τα πάτρια εδάφη του, και με την υπογραφή της Συνθήκης της Λοζάνης, εγκρίθηκε το να χάνουν τη πατρίδα τους.

Το ότι ο Ποντιακός λαός διώχτηκε απ’ τα ιστορικά του εδάφη και έχασε τη πατρίδα του, είναι σημαντικότερο απ’ όλα.

Αυτά που συνέβησαν την περίοδο αυτή, ταυτίζονται με τον ορισμό της γενοκτονίας του νομικού Lemkin, αλλά και τα προαπαιτούμενα που αναφέρονται στη πιο στενή ανάλυση στο κείμενο του 1948 των Ηνωμένων Εθνών.

Στο κάτω κάτω υπολογίστηκε πολύ καλά το ότι οι άνθρωποι αυτοί που στάλθηκαν σε μια άγνωστη εξορία, μάλιστα αφού τους είχαν κατασχέσει όλα τα υπάρχοντά τους, για να συνεχιστεί ο πόλεμος οικονομικά, δε θα γύριζαν. Και το ότι απαγορεύτηκε να ζητήσουν αυτά που τους κατασχέθηκαν σ’ όσους θα γύριζαν μετά το πόλεμο, είναι ένα παράδειγμα του σχεδίου αυτού.

Και εξαιτίας της Realpolitik, αλλά και της ασυμφωνίας ανάμεσα στις δυνάμεις, το ελάχιστο που χρωστάνε οι χώρες της Δύσης και συνολικά η αποικιοκρατία στον Ποντιακό λαό για τη Γενοκτονία των Ποντίων είναι μια συγγνώμη.

Η μεγαλύτερη αποικιοκρατική δύναμη της εποχής, το Ηνωμένο Βασίλειο, έμεινε θεατής στη Γενοκτονία των Ποντίων. Δεν έβγαλε καν φωνή όταν οι αγγλικές δυνάμεις που ήταν στον Πόντο εξευτελίστηκαν.

Τώρα, πέρα απ’ τα πάτρια εδάφη των Ποντίων που χάθηκαν, αν έρθουμε στη οικονομική χρηματοδότηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (Ο.Α.)… ξέρουμε ότι οι περιουσίες που κατασχέθηκαν απ’ τους Πόντιους, χρηματοδότησαν τις πολεμικές δαπάνες της Ο.Α. το 1916-17. Όταν δεν έμειναν περιουσίες για κατάσχεση, το 1918, παραδόθηκαν με τη Συνθήκη του Μούδρου. Ο Ποντιακός λαός, σαν να μην έφτανε που χρηματοδότησε τους Νεότουρκους στο πρώτο στάδιο της γενοκτονίας, χρηματοδότησε και το κεμαλικό καθεστώς αναγκαστικά. Με απόφαση της Κεμαλικής Κυβερνήσεως της Άγκυρας δόθηκε εντολή να μαζευτούν λεφτά απ’ τους Πόντιους και μάλιστα να δημοσιευθεί ανακοίνωση σε εφημερίδα πως οι Πόντιοι ενίσχυσαν τη κυβέρνηση οικονομικά με τη θέληση τους.

Οι Πόντιοι που έφτασαν στην Ελλάδα μετά την ανταλλαγή πληθυσμών είναι γύρω στους 180.000. Οι περιουσίες στην ανταλλαγή αφορούν μόνο τόσους. Οι περιουσίες των υπόλοιπων Ποντίων που αριθμούν παραπάνω από 500.000, κατασχέθηκαν. Το ότι [η κυβέρνηση] χώριζε τις περιουσίες σε αυτές των προσφύγων και σε αυτές των μη, αυτό αποδεικνύει. Κατασχέθηκαν περιουσίες περισσότερων από 500.000 Ποντίων με πογκρόμ, με δολοφονίες και γενοκτονία. Αυτή είναι μια απάνθρωπη και παράνομη εφαρμογή. Οι νικητές του Α’ ΠΠ αν και δεσμεύτηκαν ότι δε θα αφήσουν αναπάντητα αυτά τα απάνθρωπα εγκλήματα, μετά τον πόλεμο ξέχασαν το λόγο τους και μέχρι και σήμερα ζορίζονται να τον θυμηθούν.

Δεύτερον, η απόφαση του Κόμματος Ένωσης και Προόδου (İttihat ve Terakki) που δημοσιεύθηκε τον Αύγουστο του 1915 καλεί το λαό για συμμετοχή στη γενοκτονία. Με οικονομικά και σεξουαλικά ρουσφέτια, ο μουσουλμανικός πληθυσμός εξαγοράστηκε και συμμετείχε στην γενοκτονία. Διότι κέρδισε ευκαιρίες που δεν θα τις έβλεπε ούτε στο όνειρό του. Η απόφαση αυτή περιέχει τη φράση «σκότωσε τον και πάρε τη γυναίκα και την κόρη του, και η περιουσία του δική σου». Με άλλα λόγια, το να παίρνεις το «ορφανό» παιδί και τη γυναίκα του αλλά και την περιουσία του μακαρίτη, νομιμοποιεί τη δολοφονία και τη κλοπή.

Εδώ βλέπουμε τη διαφορά ανάμεσα στις γενοκτονίες Ποντίων και Αρμενίων, από το Ολοκαύτωμα των Εβραίων: Οι Γερμανοί σκότωσαν τους Εβραίους σε θαλάμους αερίων, τους πήραν τις περιουσίες, αλλά δε σκέφτηκαν ποτέ να εκχριστιανίσουν τους Εβραίους. Ενώ στη γενοκτονία των Ποντίων, μαζί με τα σώματα, βασανίστηκαν και τα πνεύματα. Από αυτή την άποψη, η γενοκτονία συνεχίζεται.

Η Κάλλη Ζάραλλη σε αποστολή στο Μάρντον, έξω απο το Ντιγιάρμπακιρ στη ΝΑ Τουρκία. Αποστολή της ΕΡΤ3. Φωτό αρχείου.

– Η Τουρκία γιατί αρνείται να την αναγνωρίσει;

Το ότι η Δημοκρατία της Τουρκίας είναι αποτέλεσμα αυτής της εκκαθάρισης (εσείς διαβάστε την ως γενοκτονία) δε το αρνούνται ούτε οι ιδρυτική ομάδα [σ.μ. κεμαλικοί], αλλά ούτε οι σημερινές πολιτικές ομάδες.

Αυτοί που οργάνωσαν τη γενοκτονία, είναι η ιδρυτική ομάδα. Ο λαός δεν αντέδρασε στη δια βίου κυβέρνησή τους. Απ’ την άλλη, η γενοκτονία έγινε σε συνθήκες εθνικής ενότητας, δηλαδή με τη συνεργασία κράτους-λαού. Οπότε το να αναγνωριστούν ως υπεύθυνοι της Γενοκτονίας οι ιδρυτές του κράτους, όπως και το επίπεδο του λαού της εποχής, αλλά και αυτά που κέρδισε τότε, είναι ο λόγος που δυσκολεύει την αναγνώριση της Γενοκτονίας.

Ως ξένο στοιχείο, η αθώωση τον γενοκτόνων στα πλαίσια της Realpolitik στη Λωζάννη, είναι ένας άλλος λόγος της άρνησης μέχρι και σήμερα. Η Τουρκία παίρνει δύναμη απ’ αυτή. Η Τουρκία ξέρει πολύ καλά πως αυτά που λέει η Δύση και αυτά που κάνει δεν συμβαδίζουν.

Η ανθρωπότητα έμεινε θεατής στη γενοκτονία των Ποντίων και συνεχίζει να μένει. Αυτά που συνέβησαν στον Πόντο, δεν μπορούν να ξεπεραστούν με μια συγγνώμη. Πρέπει να αναγνωριστεί η γενοκτονία και να γίνουν τα ανάλογα. Τώρα για τα ανάλογα που λέω, πρέπει να αποφασίσει ο ποντιακός λαός. Και εμείς και η ανθρωπότητα, έχουμε χρέος να τους στηρίξουμε σε αυτό τους το αίτημα. Επίσης μπορούμε να προτείνουμε κάποια πράγματα:

Το πιο σημαντικό πράγμα είναι η «διόρθωση» της πατρίδας που χάθηκε. Για να διορθωθεί αυτό, στα πλαίσια της λογικής της κοινής πατρίδας, πρέπει να ιδρυθούν ομάδες εργασίας και να ετοιμαστούν οι συνθήκες. Και κάποιες πράξεις αρχικά μπορούν να τεθούν ως ένδειξη καλής διάθεσης:

Να εντοπιστεί ο αριθμός των γυναικών, παιδιών και περιουσιών του ποντιακού λαού που κατασχέθηκαν στη γενοκτονία.

Διαφάνεια στα αρχεία πληθυσμού και περιουσίας, άνοιγμα αρχείων προς όλους για έρευνα.

Παραχώρηση ιθαγένειας στους ανθρώπους με ποντιακές ρίζες

Στήριξη σ’ όσους θέλουν να επιστρέψουν πίσω, αλλά και επιστροφή των περιουσιών που κατασχεθήκαν απ’ την οικογένειά του.

Παραχώρηση άτοκων δανείων για όσους θέλουν, για να φτιάξουν τις συνθήκες της ζωής τους

Δημιουργία ενός μνημείου για τα θύματα της γενοκτονίας, ώστε να περάσει ξεκάθαρα το μήνυμα «Ποτέ Ξανά!»

Όλα αυτά προαπαιτούν να σεβαστεί η ανθρωπότητα τις αξίες του ποντιακού ελληνισμού. Αλλά η ανθρωπότητα δεν σέβεται τις αξίες του και τα λόγια της δεν συμβαδίζουν με τις πράξεις της. Και αυτό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα των θυμάτων της γενοκτονίας.

Θέλω να κλείσω με ένα παράδειγμα: Υπάρχει ένας Αρμένιος συγγραφέας, ο Σεβάν Νισανιάν, ο οποίος εξέλιξε τη Ρωμαίικη αρχιτεκτονική της Σιρίντζε, ανοικοδομώντας αυτό το Ρωμαίικο χωριό, όπου παρεμπιπτόντως έχει γεννηθεί και η τιτανομέγιστη συγγραφέας της Σύγχρονης Ελληνικής Λογοτεχνίας, η Διδώ Σωτηρίου. Για τις ανακαινίσεις που έκανε σ’ αυτό το Ρωμαίικο χωριό και πάνω στη δική του ιδιοκτησία, ο Νισανιάν έχει καταδικαστεί σε 16 χρόνια φυλάκισης, που θέλουν να τα κάνουν 24, και είναι φυλακισμένος εδώ και 4 χρόνια.

Επίσης πρέπει να τονιστεί πως είναι φυλακισμένος και το χαμένο παιδί του Πόντου, ο Γιάννης-Βασίλης Γιαϊλαλι.

Με λίγα λόγια, η σιωπή της ανθρωπότητας, είναι πρόσκληση στη λογική του «Δεν υπάρχει επιστροφή».

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΗ ΖΑΡΑΛΗ.