ΛΑΤΙΝΙΚΗ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ (Λ.Ν.Ε.) και ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΥΡΩΠΑ'Ι'ΚΗ ΕΝΩΣΗ (ΟΝΕ)

Του Γιώργου Αναλυτή

Η Λατινική Νομισματική Ένωση (ΛΝΕ), η οποία ήταν η  μεγαλύτερη που έγινε στην προ-ΟΝΕ εποχή, ιδρύθηκε το 1865, σε μια προσπάθεια να επιτευχτεί με την ενοποίηση πολλών ευρωπαϊκών νομισμάτων  ένα ενιαίο νόμισμα που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε όλα τα κράτη μέλη σε μια εποχή που τα περισσότερα εθνικά νομίσματα εξακολουθούσαν να είναι άμεσα συνδεδεμένα με τον χρυσό, η καθαρότητα των μεταλλικών  νομισμάτων και ο περιορισμός του φαινόμενου αποθησαύρισης των νομισμάτων με υψηλότερη περιεκτικότητα σε άργυρο ή χρυσό.               

Η Λατινική ένωση ιδρύθηκε το 1865, από την Γαλλία, το Βέλγιο, την Ιταλία, και την Ελβετία και όλες αυτές οι χώρες συμφωνήσαν να αλλάξουν τα εθνικά τους νομίσματα σε ένα πρότυπο σύμφωνα με το οποίο κάθε νομισματική μονάδα του κάθε κράτους θα ισούταν με 0,29 γραμμάρια χρυσού. Οι ισοτιμίες μεταξύ των νομισμάτων της κάθε χώρας ήταν 1:1. Αργότερα προσχωρήσαν στην ένωση η Ισπανία, η Ελλάδα, η Ρουμανία, η Αυστρία, η Βουλγαρία, η Σερβία, η Βενεζουέλα, το Μαυροβούνιο,  το Σαν Μαρίνο, το Παπικό κράτος και οι Δανικές Δυτικές Ινδίες.       

Συμπτύχθηκε στη βάση των αποφάσεων για την περιεκτικότητα και την ποσότητα των κυκλοφορούντων μεταλλικών νομισμάτων. Τη λειτουργία στη βάση του γαλλικού νομισματικού συστήματος και την υποχρέωση αποδοχής των νομισμάτων εθνικής κοπής από τις συμβαλλόμενες χώρες.

Η ένωση αυτή ουσιαστικά απέβλεπε στον διακανονισμό του ισχύοντος νομισματικού συστήματος, το οποίο βασιζόταν συγχρόνως στον χρυσό και στον άργυρο (διμεταλλισμός), καθώς και στην πρόληψη των συχνών κρίσεων που εκδηλωνόταν σε περιπτώσεις υποτίμησης του ενός μετάλλου σχετικά με το άλλο. Ο μηχανισμός αυτής της συμφωνίας ήταν ο εξής: κάθε φορά που συνέβαινε να υποτιμηθεί κάποιο μέταλλο, ενισχυόταν περισσότερο από τις συμβεβλημένες χώρες, με τρόπο που να αυξάνεται η τιμή του και έτσι να επέρχεται αποκατάσταση στην αρχική ανταλλακτική σχέση ανάμεσα στα δύο μέταλλα.    

Το πολύ παλιό νόμισμα των 5 δραχμών που απεικόνιζε τον Γεώργιο Α` και το γαλλικό των 5 φράγκων που απεικόνιζε τον Ναπολέοντα Γ´, έμοιαζαν πολύ μεταξύ τους. Είχαν το ίδιο βάρος και τις ίδιες διαστάσεις - την ίδια περιεκτικότητα, με άλλα λόγια, σε χρυσό. Τα νομίσματα αυτά είχαν έτσι το ίδιο αντίκρισμα και στις δύο χώρες.  (από την ίδια εποχή προέρχονται οι λαϊκές φράσεις ''τέρμα τα δίφραγκα'' και '' τέρμα τα φράγκα'')  ''Ήταν, με άλλα λόγια, κάτι σαν το σημερινό ευρώ...

Για την αντιμετώπιση του αποθησαυρισμού συμφωνήθηκε να κοπούν κέρματα μικρής αξίας με τον ίδιο βαθμό καθαρότητας σε άργυρο.

Όμως λόγω της μεγάλης οικονομικής κρίσης που άρχισε το 1873, η νομισματική ισορροπία διαταράχτηκε, τα αργυρά πεντόφραγκα να εκτοπίζουν τα μικρότερα κέρματα, η  νομισματική κυκλοφορία περιπλέχτηκε, οι κεντρικές τράπεζες των κρατών της Λατινικής Νομισματικής Ένωσης (ΛΝΕ), άρχισαν να αυξάνουν τα αποθέματά τους σε χρυσό, ενώ επειδή η ΛΝΕ παρέλειψε να θέσει εκτός νόμου την εκτύπωση χαρτονομισμάτων με βάση το διμεταλλικό νόμισμα, η Γαλλία και η Ιταλία με τυπωμένα χαρτονομίσματα χρηματοδοτούσαν δικές τους δαπάνες, αναγκάζοντας τα άλλα μέλη της Ένωσης να φέρουν μέρος του κόστους της δημοσιονομικής σπατάλης, εκδίδοντας χαρτονομίσματα με βάση το νόμισμά τους.

Παράλληλα γινόταν και ενοποιήσεις  και οι τελωνειακές ενώσεις μεταξύ των χωρών της Ελβετίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, όπως και η αγγλο-γαλλική συνθήκη εμπορίου. Επίσης  η  συνεχής διαρροή μεταλλικών νομισμάτων στο εξωτερικό και η συνεχής αλλαγή των σχέσεων χρυσού-αργύρου προκάλεσαν, νομισματικά προβλήματα στην Ιταλική και στην Ελληνική οικονομία, τα οποία  οδήγησαν την Ελλάδα στην αποβολή της από τη Λατινική Νομισματική Ένωση το 1908 και την επανένταξη της και πάλι το 1910. Η έναρξη του Πρώτου Παγκοσμίου πολέμου έδωσε στην ΛΝΕ την χαριστική βολή, τα χρυσά και αργυρά νομίσματα της ΛΝΕ αντικαταστάθηκαν από τα χαρτονομίσματα, και η ΛΝΕ αδρανοποίησε πλήρως και αυτή διαλύθηκε οριστικά το 1927.        

Η ΛΝΕ απέτυχε επειδή ήταν μία πολυεθνική ένωση με πολλές χώρες με αντιτιθέμενα συμφέροντα, επειδή υπήρξε περιορισμένος ο έλεγχος της νομισματικής κυκλοφορίας από τα κράτη-μέλη, επειδή επίσης δεν διασφαλιζόταν η αξία των νομισμάτων,  δεν υπήρχε κεντρική τράπεζα και δεν υπήρξε και πολιτική ενοποίηση              

Η τωρινή κατάσταση της ΕΕ θυμίζει έντονα την Λατινική Νομισματική Ένωση, αφού και αυτή όπως η ΛΝΕ διέρχεται από το 2010 μέσα από μία μακρόχρονη οικονομική κρίση (όπως η ΛΝΕ το 1873), είναι μία πολυεθνική ένωση με πολλές χώρες με αντιτιθέμενα συμφέροντα, υπάρχει (εδώ αντίθετα από την ΛΝΕ) ασφυκτικός και ανηλεής έλεγχος της νομισματικής κυκλοφορίας από τα κράτη-μέλη, η κεντρική τράπεζα εκτελεί μόνο τα συμφέροντα της Γερμανίας, καθώς επίσης και εδώ δεν υπάρχει καμία κοινή και επωφελής για όλους πολιτική και  οικονομική ενοποίηση, κάτι το οποίο θα έχει ως αποτέλεσμα στο να οδηγήσει και την ΕΕ, όπως έγινε και με την ΛΝΕ πριν από αυτήν, όταν συμβεί μία μεγάλη και καταστροφική κρίση (στην ΛΝΕ ο Πρώτος Παγκόσμιος πόλεμος και στην ΕΕ ο πιθανός Ρωσικός ενεργειακός και πολιτικός πόλεμος με την ΕΕ για την Ανατολική και Νότια Ευρώπη), πέρα από τα λάθος οικονομικά και πολιτικά μέτρα της ίδιας της ΕΕ με αποτέλεσμα για μία άλλη φορά οι λαοί της Ευρώπης να βρεθούν σε μία άγρια σύγκρουση μετά το τέλος της οποίας, Θα μπορέσουν, αραγε (;), να συνέλθουν και να ακολουθήσουν πολιτικές επωφελείς για την πατρίδα τους και όχι για την οικονομική ολιγαρχία της ΕΕ και την Γερμανία;;;  Ειδωμεν...