Ζοζέ Σαραμάγκου

[…Ο καιρός ήταν αίθριος, οι βροχές φαίνεται πως είχαν τελειώσει κι ο ήλιος, αν και χλωμός, ήταν πια αισθητός στην αφή. Δεν ξέρω πώς θα τα βγάλουμε πέρα όταν σφίξουν οι ζέστες, είπε ο γιατρός, μ’ όλα αυτά τα σκουπίδια που σαπίζουν εδώ πέρα, τα νεκρά ζώα, ίσως και άνθρωποι ακόμα, θα πρέπει να υπάρχουν νεκροί άνθρωποι μέσα στα σπίτια, το κακό είναι ότι δεν είμαστε οργανωμένοι, θα έπρεπε να υπάρχει οργάνωση κατά πολυκατοικία, κατά δρόμο, κατά γειτονιά. Μια κυβέρνηση, είπε η γυναίκα, Μια οργάνωση, και το σώμα ακόμα είναι ένα σώμα οργανωμένο, κι ο θάνατος δεν είναι παρά το αποτέλεσμα μιας αποδιοργάνωσης, Και πώς μπορεί να οργανωθεί μια κοινωνία τυφλών για να ζήσει, Να οργανωθεί, κι αν οργανωθεί είναι κατά κάποιον τρόπο σαν να έχει κιόλας μάτια, Ίσως να έχεις δίκιο, αλλά η εμπειρία αυτή της τυφλότητας μόνο θάνατο και αθλιότητα μας έφερε, τα μάτια μου, όπως και το ιατρείο για σένα, δεν χρησίμεψαν σε τίποτα, Χάρη στα μάτια σου είμαστε ζωντανοί, είπε η κοπέλα με τα σκούρα γυαλιά, Ζωντανοί θα ήμασταν ακόμα κι αν ήμουν τυφλή, ο κόσμος είναι γεμάτος από ζωντανούς τυφλούς, Εγώ πιστεύω ότι θα πεθάνουμε όλοι, είναι ζήτημα χρόνου. Πάντα ζήτημα χρόνου ήταν ο θάνατος, είπε ο γιατρός, Να πεθάνει όμως κανείς μόνο και μόνο επειδή είναι τυφλός είναι ο χειρότερος τρόπος θανάτου, Πεθαίνουμε από αρρώστιες, ατυχήματα, δυστυχήματα, Και τώρα θα πεθάνουμε επειδή είμαστε τυφλοί, θέλω να πω θα πεθάνουμε από τυφλότητα και καρκίνο, από τυφλότητα και φυματίωση, από τυφλότητα και έιτζ, από τυφλότητα και έμφραγμα, οι αρρώστιες μπορεί να διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο, αλλά αυτό που στην πραγματικότητα μας σκοτώνει τώρα είναι η τυφλότητα, Δεν είμαστε αθάνατοι, δεν μπορούμε να γλιτώσουμε απ’ το θάνατο, αλλά τουλάχιστον θα έπρεπε να μην είμαστε τυφλοί, είπε η γυναίκα του γιατρού, Πώς όμως , αφού η τυφλότητά μας είναι συγκεκριμένη και αληθινή, είπε ο γιατρός, Δεν είμαι και τόσο σίγουρη, είπε η γυναίκα, Ούτε κι εγώ , είπε η κοπέλα με τα σκούρα γυαλιά…] ...

Περί τυφλότητος είναι ο τίτλος του μυθιστορήματος από όπου και το μικρό απόσπασμα .[1]

Η υπόθεση ξεκινά με την ξαφνική τύφλωση ενός ανθρώπου στη μέση του δρόμου και συνεχίζει με την ομαδική τύφλωση ενός ολόκληρου λαού εκτός μίας γυναίκας. Δύσκολο  αλλά  εξαιρετικό βιβλίο. Πολύ σκληρό, πολύ ωμό  αλλά και βαθιά ανθρώπινο. Δείχνει τη συμπεριφορά των ανθρώπων κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες και πόσο λίγο θέλει η ανθρώπινη συμπεριφορά  να μετατραπεί σε κτηνώδη. Ψυχογραφικό, αποκαλυπτικό των ανθρώπινων σχέσεων, πολυεπίπεδο, εφιαλτικό. Για σκεφθείτε τον εαυτό σας τυφλό σε έναν κόσμο που είναι όλοι τυφλοί εκτός από μια γυναίκα που όμως δεν αποκαλύπτεται.

Πώς να οργανώσεις τη ζωή σου, πώς να εξυπηρετήσεις τις ανάγκες σου, πώς να ελέγξεις τα πάθη των διπλανών σου;

Η δυσκολία της ανάγνωσης βρίσκεται στον τρόπο της αφήγησης, στην οποία ενσωματώνονται οι διάλογοι. Χρειάζεται να είσαι πολύ συγκεντρωμένος για να καταλαβαίνεις ποιος μιλάει, σε ποιον μιλάει αλλά να αντιλαμβάνεσαι και τα σχόλια του συγγραφέα που παρεμβάλλονται και δεν αφήνουν τίποτε όρθιο.

Συγγραφέας ο Ζοζέ Σαραμάγκου  από το χωριό Αζινιάγκα της Πορτογαλίας, γιος ακτημόνων αναγκάστηκε αν και καλός μαθητής να εγκαταλείψει το σχολείο.

Παρακολούθησε μαθήματα σε Επαγγελματική σχολή και ανακάλυψε για πρώτη φορά την λογοτεχνία μέσα από τα σχολικά βιβλία. Αργότερα επισκεπτόταν μια δημόσια βιβλιοθήκη στη Λισσαβώνα και έτσι μόνος του, χωρίς βοήθεια με μόνο κίνητρο την περιέργεια και τη θέληση να μάθει του άρεσε να διαβάζει. Ουσιαστικά είναι ένας συγγραφέας αυτοδίδακτος.Το 1947 εξέδωσε το πρώτο του έργο με τίτλο Γη της αμαρτίας. Λογοτεχνικά επανεμφανίζεται το 1966. Μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Πορτογαλίας από το  1969 και τιμημένος με το Βραβείο Νόμπελ το 1998.

Η Πορτογαλική Κυβέρνηση απέρριψε την υποψηφιότητά του για το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας εξ αιτίας του βιβλίου του Το κατά Ιησούν Ευαγγέλιο.

Ο Ζοζέ Σαραμάγκου συμμετείχε σε συνέδρια και συναντήσεις σε όλον τον κόσμο για λογοτεχνικά, πολιτικά και κοινωνικά θέματα. Αγωνίστηκε για μια δίκαιη κοινωνία που θα έχει στο επίκεντρο της τον άνθρωπο και το σεβασμό των δικαιωμάτων του και όχι το κέρδος.

Τα έργα του πολλά και σπουδαία. Μερικά από αυτά είναι: Το κατά Ιησούν Ευαγγέλιο, Η Ιστορία της Πολιορκίας της Λισαβόνας, Περί τυφλότητος, Η πέτρινη σχεδία, Περί φωτίσεως κ.α

Ο Ζοζέ Σαραμάγκου πέθανε στις 18 Ιουνίου του 2010.[2]

[1] Ζοζέ Σαραμάγκου, Περί Τυφλότητος, μτφρ. Αθηνά Ψυλλιά, Καστανιώτης 2010

[2]  Οι πληροφορίες για τον συγγραφέα είναι από τον ιστότοπο Jose Saramago .

ΠΗΓΗ: atexnos