Πως ξεκίνησε η ιστορία με το Casus Belli το 1995

 

Γράφει ο Βασίλης Κολλάρος

Στις 8 Ιουνίου 1995, η τουρκική Εθνοσυνέλευση, με ομόφωνη απόφασή της, εξουσιοδότησε την κυβέρνηση της σκληροπυρηνικής Τανσού Τσιλέρ να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα, περιλαμβανομένων και των στρατιωτικών, εναντίον της Ελλάδας, σε περίπτωση που η τελευταία επέκτεινε τα χωρικά της ύδατα (αιγιαλίτιδα ζώνη) από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια.

Ακόμη, το ίδιο κείμενο κατέθετε τον αστείο ισχυρισμό ότι επρόκειτο για παραβίαση της Συνθήκη της Λωζάννης, καθώς ανατρεπόταν, σύμφωνα με τους Τούρκους, η ισορροπία που είχε καθιερώσει η εν λόγω συνθήκη! Τότε, την επικαλούνταν. Σήμερα, επιθυμούν την κατάργηση ή (τουλάχιστον) την αναθεώρησή της.

Το τουρκικό ψήφισμα προσπάθησε να προλάβει τετελεσμένα γεγονότα από ελληνικής πλευράς, καθώς την ίδια περίοδο στην Ελλάδα κυρώθηκε από το ελληνικό Κοινοβούλιο η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (Ν.2321, ΦΕΚ 136, 23.6.1995), που έδινε στη χώρα μας το δικαίωμα να επεκτείνει μονομερώς τα χωρικά της ύδατα από τα 6 στα 12 ν.μ.

Σε επίπεδο εσωτερικής πολιτικής, το casus belli αποτέλεσε νίκη των σκληρών της τουρκικής πολιτικής ηγεσίας. Η απόφαση προετοιμάστηκε και προωθήθηκε από τον Μουμτάζ Σοϊσάλ, ακραίο σωβινιστή, που κατείχε τη θέση του προέδρου της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής, με τη σύμφωνη γνώμη της Τσιλέρ και του στρατιωτικού-διπλωματικού κατεστημένου της χώρας. Η όλη προετοιμασία του ψηφίσματος ολοκληρώθηκε κατά τη διάρκεια της απουσίας του τότε υπουργού Εξωτερικών, Ερντάλ Ινονού (γιός του Ισμέτ Ινονού), ο οποίος θεωρούνταν περισσότερο διαλλακτικός στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και οι απόψεις του τότε αντιπροέδρου της κυβέρνησης Τσιλέρ, Χικμέτ Τσετίν (Το Βήμα, 11.6.1995).

Η τότε ελληνική κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου, αμέσως μετά τη γνωστοποίηση του τουρκικού ψηφίσματος, δήλωσε ότι θα αναλάμβανε διεθνή διπλωματική εκστρατεία για την καταγγελία της τουρκικής πρόκλησης για τα 12 μίλια, προχωρώντας σε διαβήματα στους διεθνείς οργανισμούς (ΟΗΕ, ΝΑΤΟ, ΕΕ). Παράλληλα, η Αθήνα ενημέρωσε τη διεθνή κοινότητα για τους κινδύνους που εγκυμονούσε για τη σταθερότητα και την ειρήνη στην περιοχή η προκλητική συμπεριφορά της Άγκυρας, η οποία για πρώτη φορά απειλούσε ευθέως με πόλεμο στην περίπτωση που η Ελλάδα ασκούσε το δικαίωμα της να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια.

Η ελληνική κυβέρνηση επαναλάμβανε την πάγια θέση της, ότι «ο καθορισμός της έκτασης των χωρικών υδάτων αποτελούσε εθνικό κυριαρχικό δικαίωμα, το οποίο θα ασκηθεί όταν κριθεί σκόπιμο». O τότε πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου πίστευε ότι τα προβλήματα με την Άγκυρα θα συνεχίζονταν, κάτι που οφειλόταν, όπως ο ίδιος θεωρούσε, και στις εσωτερικές δυσκολίες (διαμάχη κεμαλιστών-ισλαμιστών) που αντιμετώπιζε η Τουρκία (Το Βήμα, 11.6.1995). Άρα, επρόκειτο για κινήσεις “εσωτερικής κατανάλωσης”, αλλά και για προσπάθεια υποβάθμισης της διεθνούς εικόνας της χώρας, τη στιγμή μάλιστα που η Ελλάδα προσπαθούσε να αποκτήσει διαμεσολαβητικό ρόλο στα Βαλκάνια.

Διαβάστε την συνέχεια στο slpress