Αγορά Rafale: Ε, δεν τους «πιάσαμε κότσο» τους Γάλλους στο παζάρι…

 Γράφει ο Γεράσιμος Λιβιτσάνος

Οι 6 παραδοχές του Νίκου Παναγιωτόπουλου για τους «ειδικούς» όρους αγοράς των γαλλικών αεροσκαφών που …δεν ακούγονται ευνοϊκοί για την ελληνική πλευρά

(Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας Γ.Μπαμπινιώτη: «Με πιάνουν κότσο, αποδεικνύομαι αφελής, πέφτω σε παγίδα: πήγε να κάνει τον έξυπνο, αλλά τελικά πιάστηκε κότσος»)

Η Βουλή θα εγκρίνει (την Πέμπτη 14/1) το νομοσχέδιο, που περιλαμβάνει τις 3 συμφωνίες μεγέθους 4.000 σελίδων, προκειμένου οι Ένοπλες Δυνάμεις να προμηθευθούν 6 καινούργια και 12 μεταχειρισμένα αεροσκάφη τύπου Rafale. Όπως ήδη έχει καταγράψει ο «Ημεροδρόμος» αυτό θα κοστίσει για τον κρατικό προϋπολογισμό (άρα τους φορολογούμενους και κυρίως τα λαϊκά στρώματα) 1,5 δις ευρώ μόνον για το –κρισιακό από κάθε άποψη- 2021 και 2,5 δις συνολικά.

Το θέμα ήδη συζητείται στην Επιτροπή Εξωτερικών και Άμυνας της Βουλής με ταχύτατες διαδικασίες. Τέτοιες μάλιστα που έκαναν ακόμη και τον Αθανάσιο Δαβάκη, πρόεδρο της Επιτροπής Εξοπλιστικών Προγραμμάτων και Συμβάσεων (και βουλευτή της Ν.Δ φυσικά) να μιλήσει για πρωτόγνωρες καταστάσεις και να εκφράσει την διαμαρτυρία λέγοντας ότι η Επιτροπή Εξωτερικών ουσιαστικά υποκατέστησε και τις αρμοδιότητες της Επιτροπής Εξοπλιστικών Προγραμμάτων.

Από ότι φαίνεται όμως ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει όχι μόνον πόσα πληρώνουμε αλλά και …πώς τα πληρώνουμε. Η εκτενής αναφορά που έκανε στην Βουλή ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Παναγιωτόπουλος στις διαπραγματεύσεις που έγιναν με την κατασκευάστρια εταιρεία Dassault και άλλες που εμπλέκονται, έδωσαν μια σαφή εικόνα για τον «ειδικό τρόπο» που αυτές πραγματοποιήθηκαν. Πρόκειται για μία διαδικασία που εκτός από τις εταιρείες ενεπλάκη και η κυβέρνηση της Γαλλίας. Άλλωστε όταν θα ολοκληρωθούν οι διαδικασίες της σύμβασης αναμένεται να βρεθεί στην Ελλάδα η Γαλλίδα υπουργός Άμυνας, Φλοράνς Παρλί. Όπως μάλιστα θα διαπιστώσετε παρακάτω έχει κάθε λόγο να το κάνει….

Η διαπραγμάτευση των συμβάσεων

Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, δεν έκρυψε ότι οι 3 συμβάσεις που διέπουν την αγορά των 18 Rafale αποκλίνουν από την ισχύουσα νομοθεσία περί συμβάσεων λέγοντας πως «διαπιστώθηκαν κάποιες αποκλίσεις από την κείμενη νομοθεσία, αυτή δηλαδή που διέπει την εκτέλεση των Συμβάσεων προμηθειών στον τομέα της άμυνας, διατάξεις του ν. 3978/2011 που παραπέμπουν για τα ζητήματα αυτά στον ν. 3433/2006».

Παράλληλα προχώρησε και σε 6 παραδοχές που αν μη τι άλλο καταδεικνύουν ότι η κατασκευάστρια εταιρεία έθεσε τους όρους της, οι οποίοι σε σημαντικό βαθμό υλοποιήθηκαν.  Σύμφωνα πάντα με όσα είπε ο Νίκος Παναγιωτόπουλος οι παραδοχές έχουν ως εξής:

Προκαταβολή: Ο υπουργός Άμυνας δήλωσε ότι «οι εταιρείες είχαν ζητήσει πέραν της λήψης αρχής προκαταβολής και την λήψη πληρωμής σε 6 μήνες ως τμηματική εξόφληση στο άλλο 30%, δηλαδή 60%, όντως εμπροσθοβαρές, αλλά εμπροσθοβαρής, αντιλέγω, είναι και η παράδοση των αεροσκαφών όπως και των όπλων. Επομένως δεν μπορούμε να πούμε ότι είναι όρος «Λεόντειας Σύμβασης» διότι εμπροσθοβαρώς, γρήγορα, έρχονται και τα αεροσκάφη». Με απλά λόγια παραδέχεται ότι …δίνουμε τα λεφτά μπροστά, πράγμα που επιβεβαιώνεται και από την Έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους.

Εγγυητικές επιστολές: Στην ομιλία του ο ΥΠΕΘΑ είπε ότι «συμφωνήθηκε τελικά να κατατεθεί τραπεζική εγγυητική στο 5% της συνολικής συμβατικής αξίας της προμήθειας, αντί 10% που πρόβλεπε η κείμενη νομοθεσία. Θυμίζω ,όμως, έχουμε να κάνουμε με μία προμήθεια ιδιαίτερα μεγάλου οικονομικού αντικειμένου, επομένως και το 5% είναι ένα πάρα πολύ σεβαστό ποσό για τις εταιρείες, ιδίως στις εποχές αυτές της πανδημίας». Επισήμανε πως «υπήρχε η δυνατότητα να ικανοποιήσουμε αυτή την απαίτηση της εταιρείας, η οποία αρχικώς δεν ζητούσε καμία εγγύηση, τελικά συμφωνήθηκε, διότι κάποιοι όροι, όπως καταλαβαίνετε μέσα από την διαπραγμάτευση, ικανοποιούνται εν όλω, άλλοι εν μέρει, άλλοι καθόλου. Αυτό είναι και οι διαδικασίες διαπραγμάτευσης. Εδώ, λοιπόν, συμφωνήθηκε εγγύηση 5% και να μην ξεχνάτε ότι συνήθως όταν ορίζεται μεγάλη εγγύηση αυτή τελικά μετακυλίεται που; Στον αγοραστή, διότι απλά οι εταιρείες λένε «εντάξει, βάζεις και εγγύηση, θα πληρώσεις τόσα παραπάνω» θα μας χρέωναν δηλαδή, απλά, αρκετές δεκάδες για να μη πω κάνα δύο εκατοντάδες εκατομμύρια, διακόσια εκατομμύρια παραπάνω εάν τους υποχρεώναμε να καταβάλουν εγγύηση ύψους 10%». Με λίγα λόγια υπήρξε μικρότερη εγγυητική επιστολή.

Παραλαβή συμβατικού αντικειμένου: Με βάση τους ισχυρισμούς του Νίκου Παναγιωτόπουλου «οι εταιρείες ζήτησαν μονομερή παραλαβή συμβατικού αντικειμένου για την περίπτωση απραξίας ή μη αιτιολογημένης άρνησης αποδοχής από την ελληνική πλευρά. Αυτό όπως καταλαβαίνετε δεν πρόκειται να συμβεί. Καμία ελληνική πλευρά δεν θα έρθει να πει «επιδεικνύω απραξία, δεν το δέχομαι, δεν το παραλαμβάνω», αντιθέτως όλοι αδημονούμε κυριολεκτικά – και αυτό ισχύει περισσότερο για τους ιπτάμενους εκεί στην Τανάγρα – να παραληφθεί το αντικείμενο αυτής της προμήθειας, δηλαδή τα αεροσκάφη». Δηλαδή και σε αυτό το σημείο ικανοποιήθηκε η απαίτηση των εταιρειών.

Πρόστιμο εκπρόθεσμης παράδοσης: Ο ΥΠΕΘΑ δήλωσε πως «ορίστηκε καθορισμός ανώτατου ορίου προστίμου που ανέρχεται στο ύψος του 6% της αξίας των εκπρόθεσμα παραδοτέων υλικών. Κατά τη νομοθεσία ήταν «ελεύθερο» αυτό το ζήτημα του ύψους επιβολής προστίμου, συμφωνήσαμε σε αυτό το ποσοστό».  Το πρόστιμο δεν το λες και …υπέρογκο.

Διοικητικές κυρώσεις λόγω καθυστερημένης παράδοσης: Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος εξήγησε πως «συμφωνήθηκε τελικά η πρόβλεψη περιόδου χάριτος τουλάχιστον 8 μηνών πριν την έναρξη αυτής της διαδικασίας, κήρυξης δηλαδή της εταιρείας ως έκπτωτης.  Δεν νομίζω ότι θα ανακύψει από την πραγματικότητα  τέτοιο ζήτημα».

Ευθύνη έναντι τρίτων: Στην ομιλία του ο ΥΠΕΘΑ δήλωσε πως «συμφωνήθηκε καθορισμός ανώτατου ορίου οικονομικής αποζημίωσης στα 15 εκατομμύρια όσον αφορά στην προμήθεια και την εν συνεχεία υποστήριξη των αεροσκαφών RAFALE, στα 4 εκατομμύρια όσον αφορά στην προμήθεια των όπλων. Κατά τη νομοθεσία δεν υπήρχε όριο, ελεύθερα μπορούσε να είχε ορισθεί οικονομική αποζημίωση λόγω ευθύνης έναντι τρίτων, συμφωνήθηκε να υπάρχει μέχρι συγκεκριμένου ορίου». Να σημειωθεί εδώ ότι το συνολικό ύψος της σύμβασης είναι 2,5 δις ευρώ, με την εταιρεία να ρισκάρει αποζημίωση 15 εκατομμυρίων.

Όλα τα παραπάνω ισχύουν σε ένα πλαίσιο απευθείας διαπραγμάτευσης. Όπως ξεκαθάρισε ο ΥΠΕΘΑ «επιλέξαμε τη διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού γιατί αυτή ήταν η ταχύτερη και η προσφορότερη, λόγω κατεπείγουσας ανάγκης που οφειλόταν σε κρίση».

Μάλιστα η όλη διαδικασία θα είναι οδηγός και για το μέλλον, αφού σύμφωνα με τον Νίκο Παναγιωτόπουλο «θα πρέπει να αποκτηθούν 40 σύγχρονα μαχητικά αεροσκάφη για την Πολεμική Αεροπορία μέχρι το 2025. Σαράντα σύγχρονα μαχητικά, στο σύνολο».

Και για το ΝΑΤΟ

Τέλος, όσον αφορά το πού θα χρησιμοποιηθούν αυτά τα αεροσκάφη – που πληρώνονται από τον κρατικό προϋπολογισμό και με το παραπάνω- ο υπουργός Εθνικής Άμυνας ήταν σαφείς: «Οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, καλούνται να διαδραματίσουν έναν ιδιαίτερα κρίσιμο και απαιτητικό ρόλο, ως προς τη διαφύλαξη της εθνικής ανεξαρτησίας και εδαφικής ακεραιότητας της χώρας» προσθέτοντας όμως ότι έχουν ρόλο και στην «διασφάλιση της σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, προβάλλοντας το έντονο αποτύπωμα της αποτρεπτικής ισχύος τους».

Μια αναφορά που προφανώς αφορά τις ΝΑΤΟϊκές επιχειρήσεις στην ευρύτερη περιοχή όπως και όσα απορρέουν από τις διακρατικές συμφωνίες που έχουν γίνει με άλλα κράτη της Ν.Α Μεσογείου και κυρίως το Ισραήλ.

*Στη φωτογραφία ο  Ν.Παναγιωτόπουλος και ο Αλκ. Στεφανής στην Επιτροπής Εξωτερικών και Άμυνας της Βουλής.

από imerodromos