Τρεις άγνωστοι στην εξίσωση Μητσοτάκη

Γράφει ο Μιχάλης Χαριάτης

Δύσκολες οι λύσεις σε οικονομία, διαχείριση κρίσης και ελληνοτουρκικά

Και αφού έσβησε ο... καπνός, για την ώρα τουλάχιστον, του ανασχηματισμού και των πρόωρων εκλογών διά στόματος του ίδιου του Κυριάκου Μητσοτάκη («θεωρώ ότι βασικά η κυβέρνηση έχει βρει το βηματισμό της και δουλεύει καλά» είπε στη συνέντευξη που παραχώρησε στο Star και στη Μάρα Ζαχαρέα), πλέον τώρα αρχίζουν τα δύσκολα.

Η οικονομία ξεκίνησε τον αγώνα δρόμου για να κερδίσει το χαμένο έδαφος, με πρώτο κρας τεστ αυτό στον τουρισμό, όπου τα σχέδια ανοίγματος – όπως συνέβη με τα εμπορικά και την εστίαση – ήρθαν πιο μπροστά, σε μια προσπάθεια να σωθεί ό,τι σώζεται από την τουριστική σεζόν.

Προς το παρόν είναι ακόμα νωρίς για συμπεράσματα, ωστόσο μάλλον η αγορά δεν συμμερίζεται την αισιοδοξία της κυβέρνησης, η οποία και πάλι μέσω του πρωθυπουργού κάλεσε τους επιχειρηματίες του τουρισμού να αναλάβουν το μερίδιο ευθύνης που τους αναλογεί για την τόνωση της οικονομίας.

Επιπλέον από τη συνέντευξη Μητσοτάκη προέκυψε ότι... πλάτη θα πρέπει να βάλουν και οι εργαζόμενοι, την ώρα που οι όροι ανοίγματος της εστίασης, για παράδειγμα, είναι τέτοιοι που επιτρέπουν ασφαλή συμπεράσματα για το πόσες θέσεις θα διατηρηθούν μετά τις 15 Ιουλίου. Εν ολίγοις μπορεί ο Μητσοτάκης να έχει δηλώσει (και να συνεχίζει να το κάνει) ότι δεν δυσκολεύτηκε να πάρει την απόφαση για το lockdown, ήρθε όμως η ώρα να κάνει το ταμείο.

Το κυβερνητικό σχέδιο – για το οποίο υπήρξε χρόνος δυόμισι μηνών ώστε να καταρτιστεί – τώρα θα φανεί εάν είναι ολοκληρωμένο και ικανό να βάλει τη χώρα σε ουσιαστική διαδικασία επανεκκίνησης. Πάντως, ο Άδωνις Γεωργιάδης φρόντισε και αυτός με τη σειρά του να προειδοποιήσει ότι σε αυτή την κρίση «όλοι θα χάσουν από λίγο» λόγω της ύφεσης.

Σε κάθε περίπτωση, έστω και αν για τον πρωθυπουργό η κυβέρνηση... ρολάρει σωστά, το αλαλούμ με τα δημοτικά, που τελικά ανοίγουν για λίγο, αλλά από την άλλη παραμένουν κλειστά τα ολοήμερα, είναι ένα από τα παραδείγματα που αφήνουν απορίες και ερωτηματικά για το πόσο σωστά αξιοποιήθηκε ο χρόνος που είχε η κυβέρνηση ώστε να σχεδιάσει το πώς θα γίνει η επάνοδος στην καθημερινότητα.

Προς τούτο έχει προγραμματιστεί για σήμερα το πρωί συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου καθώς η κυβέρνηση θέλει να πυκνώσει το κοινοβουλευτικό της έργο, όπως έχει προϊδεάσει ο πρωθυπουργός, αλλά και να υπάρξει ο απαιτούμενος προγραμματισμός για το επόμενο κρίσιμο διάστημα.

«Ανοίξαμε και σας περιμένουμε»

Άλλο ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το «ανοίξαμε και σας περιμένουμε» στον τουρισμό, όπου τα τεστ θα είναι δειγματοληπτικά. Ήδη σε πολλές περιοχές εκφράζονται ανησυχίες για το κατά πόσο τα τοπικά συστήματα υγείας θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στο χειρότερο δυνατό σενάριο, δηλαδή σε συρροή κρουσμάτων κορωνοϊού.

Σε κάθε περίπτωση, με το κλείσιμο των καθημερινών ενημερώσεων για την πορεία της επιδημίας του κορωνοϊού στην Ελλάδα από τον Σωτήρη Τσιόδρα και τον Νίκο Χαρδαλιά η κυβέρνηση, σε μια προφανή προσπάθεια να φύγει μπροστά, θέλησε να στείλει το μήνυμα ότι τα δύσκολα βρίσκονται πίσω μας και ότι η χώρα σταδιακά μπαίνει σε μια νέα κανονικότητα καθώς καλείται να επανεκκινήσει την οικονομία της και να βρει τα πατήματα της μετά από σχεδόν τρεις μήνες σκληρών περιοριστικών μέτρων.

Μάλιστα δεν είναι τυχαίο ότι το άνοιγμα των καταστημάτων εστίασης έγινε νωρίτερα από τις αρχικές προβλέψεις ούτε ότι η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας επιμένει στο άνοιγμα των δημοτικών σχολείων από την 1η Ιουνίου παρά τις αντιρρήσεις εκπαιδευτικών και αντιπολίτευσης.

Όλα αυτά δημιουργούν μια εικόνα ομαλοποίησης της κατάστασης – έστω και με περιορισμούς – με βασικό στόχο να πάρει μπροστά η οικονομία, αλλά και να φανεί το μέγεθος της ζημιάς που έγινε λόγων της πανδημίας και της καραντίνας καθώς το οικονομικό επιτελείο ακόμα και σήμερα μοιάζει να μην έχει καταλήξει στο βάθος της ύφεσης, αρκούμενο σε προβλέψεις που μοιάζουν να αλλάζουν μέρα με τη μέρα.

Όπως και να έχει, πάντως, χωρίς να ξεφεύγει πολύ από τις πρακτικές άλλων ευρωπαϊκών χωρών, η ελληνική κυβέρνηση δείχνει να επιδιώκει πάση θυσία να αφήσει πίσω της την περίοδο της καραντίνας και να στείλει το μήνυμα από την μια στους πολίτες ότι ο μεγάλος κάβος ξεπεράστηκε και στους παράγοντες της οικονομίας ότι πλέον μπορούν να ξεκινήσουν και πάλι τις δραστηριότητες τους στο νέο περιβάλλον που δημιούργησε η πανδημία.

Σκληρό δίλημμα

Φυσικά όλες αυτές οι κινήσεις εμπεριέχουν ποσοστό ρίσκου, το οποίο ακόμα δεν μπορεί να προσδιοριστεί.

● Από τη μια μεριά υπάρχει πάντα ο κίνδυνος αναζωπύρωσης της επιδημίας, άρα και επαναφοράς των περιοριστικών μέτρων (νωρίτερα από το φθινόπωρο οπότε και αναμένεται το δεύτερο κύμα του κορωνοϊού).

● Από την άλλη ο κίνδυνος η ζημιά που έγινε κατά τη διάρκεια του lockdown να είναι μεγαλύτερη από όσο έχει υπολογιστεί, τα μέτρα ανακούφισης για την οικονομία να φανούν ανεπαρκή και η ύφεση να γίνει πολύ βαθύτερη από όσο προβλέπεται.

Στην περίπτωση αυτή η κυβέρνηση θα βρεθεί εκ των πραγμάτων σε ένα εξαιρετικά σκληρό δίλημμα:

Είτε να προσφύγει σε δανεισμό μέσω του ESM ο οποίος θα περιλαμβάνει και δυνητικά οδυνηρούς όρους (δεν είναι τυχαίο ότι σε σχετική αναφορά του ο διοικητής της ΤτΕ Γιάννης Στουρνάρας έσπευσε να υπογραμμίσει ότι δανεισμός από τον ESM δεν σημαίνει μνημόνιο) είτε να υποχρεωθεί να αναθεωρήσει το πρόγραμμα της και να ρίξει περισσότερα χρήματα στην αγορά.

Κάτι που θα σημάνει την επί του πρακτέου δικαίωση για την αντιπολίτευση, που την κατηγορεί για ανεπαρκές και ταξικά προσανατολισμένο πρόγραμμα στήριξης της οικονομίας.

Για την ώρα ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας επιμένει ότι το κυβερνητικό πακέτο είναι επαρκές και διασφαλίζει ότι η χώρα δεν θα χρειαστεί να καταφύγει σε δανεισμό συνοδευόμενο από μνημονιακά μέτρα κατηγορώντας αντιθέτως τον ΣΥΡΙΖΑ ότι με τις προτάσεις που περιλαμβάνει το πρόγραμμα της Κουμουνδούρου οδηγεί την χώρα κατευθείαν σε νέο μνημόνιο.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ανακοίνωση του αρμόδιου υπουργείου «κάθε πρόγραμμα “Μένουμε Όρθιοι” προσθέτει μέτρα δημοσιονομικού κόστους περίπου 10 δισ. ευρώ και, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, ο τελικός λογαριασμός των προτάσεων του ΣΥΡΙΖΑ υπερβαίνει τα 36,5 δισ. ευρώ. Δηλαδή, ξεπερνά τα ταμειακά διαθέσιμα του κράτους και δεν αποτελεί “το τελευταίο παράθυρο ευκαιρίας για να βγούμε από την κρίση”, όπως υποστήριξε ο κ. Τσίπρας, αλλά την πόρτα που ανοίγει διάπλατα τον δρόμο για νέο μνημόνιο».

Για «ένα αποτυχημένο σίκουελ με τους ίδιους πρωταγωνιστές» έκανε λόγο ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας, σχολιάζοντας τα όσα παρουσίασε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης στο Ζάππειο.

«Τελικά, ο ΣΥΡΙΖΑ και ο κ. Τσίπρας, πότε με το “Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης”, πότε με το “παράλληλο πρόγραμμα” και πότε με το “Μένουμε Όρθιοι Ι & ΙΙ”, δεν καταφέρνει τίποτα άλλο από το να μένει ίδιος. Και, αγκαλιά με το “λεφτόδεντρο”, τελικά “παραμένει ανεύθυνος”.

Η κυβέρνηση προχωρά με σύνεση στην υλοποίηση του ολοκληρωμένου σχεδίου της, ώστε να ξεπεράσουμε, όλοι μαζί, με ασφάλεια και αυτή την κρίση» κατέληξε.

«Ταμείο Ανάκαμψης»

Σε κάθε περίπτωση πάντως το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης περιμένει να δει πως θα πάει η αγορά μέσα στο επόμενο διάστημα και ταυτόχρονα ελπίζει ότι μέχρι την 1η Ιουλίου, οπότε και θα αρχίσει και επισήμως η τουριστική περίοδος για το 2020 οι ευρωπαϊκές χώρες που αποτελούν τους βασικούς «προμηθευτές» τουριστών για την Ελλάδα θα έχουν καταλήξει στο τι θέλουν να κάνουν με τους πολίτες τους και δεν θα έχει υπάρξει κάποιο «ατύχημα» με ξαναφούντωμα της επιδημίας.

Στο μεταξύ την πρόταση της Κομισιόν για τη δημιουργία «Ταμείου Ανάκαμψης» ύψους 750 δις ευρώ για να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις της πανδημίας του κορωνοϊού στην ευρωπαϊκή οικονομία, που παρουσίασε χθες η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, χαιρέτισε η ελληνική πλευρά.

Οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πληρούν τις τέσσερις προϋποθέσεις που από την αρχή είχε θέσει η Ελλάδα για το «Ταμείο Ανάκαμψης» σημείωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας.

«Η Ελλάδα είναι από τις χώρες που επωφελούνται περισσότερο από τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς το ενισχυμένο “χρηματοδοτικό πακέτο” που της αναλογεί, ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ, αντανακλά την ενισχυμένη αξιοπιστία της.

Η κυβέρνηση θα το αξιοποιήσει για να πυροδοτήσει τη δυναμική επανεκκίνηση της οικονομίας προς όφελος όλων των Ελλήνων. Με σύνεση και υπευθυνότητα, δεν θα το ξοδέψουμε, αλλά θα το επενδύσουμε για να μεταμορφώσουμε την Ελλάδα», τόνισε μεταξύ άλλων, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος.

Η Άγκυρα επιστρέφει

Και μέσα σε όλα αυτά, η σταδιακή ύφεση της πανδημίας σημαίνει ότι για την Αθήνα τελειώνει η περίοδος χάριτος που έλαβε από την Άγκυρα. Κορυφαίοι υπουργοί της τουρκικής κυβέρνησης ανέλαβαν και πάλι το ρόλο του λαγού:

Μέσα σε λίγες ώρες ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου έκανε την απλή διαπίστωση ότι μόλις ομαλοποιηθεί η κατάσταση πρόσφυγες και μετανάστες θα θελήσουν να κινηθούν οργανωμένα προς τα σύνορα. Και ο υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ είδε παρενοχλήσεις από την Ελλάδα στο Αιγαίο, στα όρια της προβοκάτσιας.

Και ενώ κανείς δεν έχει ακόμα καταλάβει τι ακριβώς συνέβη στον Έβρο που προκάλεσε το διάβημα της Αθήνας – που στη συνέχεια σε επίσημη ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών έγινε fake news –, με τον πρωθυπουργό και τον υπουργό Εξωτερικών να δηλώνουν αμφότεροι ότι δεν υπήρξε ζήτημα και ότι σε καμία περίπτωση και καμία κυβέρνηση δεν προτίθεται να παραχωρήσει έδαφος, οι αστυνομικές δυνάμεις στα σύνορα ενισχύονται με ακόμα 400 άτομα από διάφορες υπηρεσίες.

Με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να παίζει τα... ρέστα του στο εσωτερικό λόγω της οικονομίας και του κορωνοϊού, αναλυτές θεωρούν ότι η Αθήνα του έδωσε στο πιάτο την ατζέντα που χρειάζεται, μιας και αισθάνεται ότι μετά τα γεγονότα του τριημέρου της Καθαράς Δευτέρας και μετά τη θριαμβολογία που ακολούθησε από την ελληνική πλευρά («αχρείαστη τη χαρακτήρισε πρόσφατα ο διεθνολόγος Κωνσταντίνος Φίλης), θα πρέπει να απαντήσει στον Έβρο.

Από την άλλη πλευρά η κυβέρνηση μάλλον δικαίως ανησυχεί και για τις προθέσεις της Τουρκίας η οποία εκτιμάται ότι τόσο λόγω εσωτερικών προβλημάτων όσο και λόγω της πάγιας μαξιμαλιστικής διάθεσης της έναντι των γειτόνων της και ειδικά της Ελλάδας θα επιχειρήσει να δημιουργήσει νέες πιέσεις.

Μετά το επικοινωνιακό κομφούζιο σχετικά με το τι έγινε στον Έβρο πριν από μερικές ημέρες (κομφούζιο που φάνηκε να προκαλεί ακόμα και ενδοκυβερνητικές τριβές) η κυβέρνηση και το Μαξίμου επιχειρούν ανασύνταξη και προσπαθούν σε κάποιο βαθμό να βρουν διαύλους συνεννόησης με τα κόμματα της αντιπολίτευσης προκειμένου τουλάχιστον στα εθνικά ζητήματα η Ελλάδα να παρουσιάζει αρραγές μέτωπο έναντι των προκλήσεων της Άγκυρας. Κατά πόσο αυτό θα επιτευχθεί μένει να αποδειχθεί.

Συνεπώς, οικονομία, διαχείριση κρίσης και ελληνοτουρκικά αναμένεται να αποτελέσουν ένα κρίσιμο τρίπτυχο για την κυβέρνηση το επόμενο διάστημα, η οποία προς το παρόν μοιάζει πολύ περισσότερο... στριμωγμένη από την επικαιρότητα παρά από την αντιπολίτευση και δη την αξιωματική – είναι χαρακτηριστικό, άλλωστε, ότι η «Νότια Ζηλανδία» του πρωθυπουργού έκανε περισσότερο γκελ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης απ’ ό,τι το Ζάππειο του Αλέξη Τσίπρα.

από topontiki