Πρωτόγνωρες γιορτές - Η πανδημία και η διαχείρισή της διαψεύδουν την διατεταγμένη «ευφορία»

Του Ιάσονα Κωστόπουλου

Οι φετινές γιορτές θα μας βρουν σε μια διαφορετική, πρωτόγνωρη κατάσταση, με την πανδημία να ορίζει τις βασικές πτυχές της πολιτικής και κοινωνικής ζωής του τόπου. Από τη μια ανακοινώθηκαν, εν μέσω αντιδράσεων και αντιφάσεων, τα νέα κυβερνητικά μέτρα για το πολυδιαφημισμένο άνοιγμα της οικονομίας. Οδηγώντας έτσι σε αλλεπάλληλες αναιρέσεις και τροποποιήσεις, είτε γιατί στην πράξη ήταν ανεφάρμοστα –εστίαση– είτε για να ευνοηθούν συγκεκριμένοι κύκλοι, που φαίνεται ότι ασκούν ιδιαίτερη επιρροή στην κυβέρνηση, όπως η εκκλησία.

Από την άλλη, ήρθαν οι απόπειρες της κυβέρνησης (με τη συνδρομή των φίλιων ΜΜΕ) να στηθεί κλίμα εφορίας μέσω του σχεδίου «Ελευθερία» για τον εμβολιασμό του πληθυσμού. Αυτές προσκρούουν τόσο στο ήδη βαρύ κλίμα που επιβάλλει η πραγματικότητα του Covid-19 (με τον αριθμό των νεκρών συμπολιτών μας να έχει σταθεροποιηθεί στους συν-πλην 100 εδώ και πολύ καιρό) όσο και στη διάψευση του πλήθους των αναμενόμενων εμβολίων: οι αριθμοί είναι οριακά υποδεκαπλάσιοι σε σχέση με αυτούς που έσπευσε να ανακοινώσει η κυβέρνηση.

Γιορτές εν μέσω κυβερνητικής παλινωδίας

Η κυβέρνηση διαμηνύει σε όλους τους τόνους πως η επανεκκίνηση του οικονομικού κύκλου είναι μονόδρομος για τη χώρα. Το δίλημμα είναι απλό: είτε θα πορευτούμε μέσα από απαγορεύσεις και αποκλεισμούς, όπως τα καταφέρουμε, μέχρι να έρθει το εμβόλιο, είτε θα υποστούμε τις οικονομικές συνέπειες οποιασδήποτε άλλης στρατηγικής. Τα διάφορα επιτελεία έχουν υπολογίσει τα κόστη, οικονομικά και ανθρώπινα, με στόχο τη δική τους επιβίωση. Όποιος δυσπιστεί ή προτείνει έναν διαφορετικό δρόμο, αυτομάτως εγκαλείται ως ανεύθυνος ή αρνητής και συνωμοσιολόγος.

Σε αυτό το φόντο θα πρέπει να ειδωθούν και οι διάφορες αντικρουόμενες δηλώσεις και τα αντιφατικά μέτρα του τελευταίου μήνα. Η πρεμούρα της κυβέρνησης για να ανοίξει όπως-όπως η αγορά για τις γιορτές, σε μια προσπάθεια να σωθεί ό,τι μπορεί οδήγησε, όπως ήταν αναμενόμενο, σε μέτρα ανεφάρμοστα – όπως το άνοιγμα της εστίασης για λίγες μόνο μέρες, που πάρθηκε πίσω άρον-άρον έπειτα από τις δίκαιες ενστάσεις των επαγγελματιών του κλάδου. Εξίσου πρόχειρα μέτρα είναι η click-away λειτουργία του λιανεμπορίου και η μερική λειτουργία των πολυκαταστημάτων. Ειδικά τα μικρά καταστήματα, και ιδίως όσα δεν έχουν ενταχθεί σε κάποια πλατφόρμα ηλεκτρονικών πωλήσεων, αδυνατούν να επωφεληθούν από αυτά. Αφετέρου, ιδίως όσον αφορά τα μεγάλα πολυκαταστήματα, ενέχουν τον κίνδυνο αύξησης της διασποράς του ιού εξαιτίας της αυξημένης κυκλοφορίας και του συνωστισμού στα κιόσκια που όπως-όπως στήθηκαν.

Το θρασύ μήνυμα: μετράει η «οικονομία» και οι «φίλοι»

Το κυριότερο όμως πρόβλημα των μέτρων για τις γιορτές είναι το μήνυμα που δίνεται ουσιαστικά στην κοινωνία: η ιεράρχηση της «οικονομίας», του πολιτικού κόστους και των σχέσεων με διάφορους κύκλους, πάνω από το κοινωνικό συμφέρον. Έτσι, από τη μια η κυβέρνηση ζητά από τους πολίτες να καταναλώσουν άφοβα λόγω εορτών, ακριβώς όπως ζητούσε από μερικούς να πηγαίνουν κανονικά στη δουλειά τους και να στριμώχνονται σαν σαρδέλες στα ΜΜΜ, θεωρώντας αναγκαίο κακό τις συνέπειες της διασποράς που προκαλείται έτσι. Από την άλλη, δεν επιτρέπει τη συνάντηση με οικείους στις γιορτές, έπειτα από έναν μήνα καραντίνας, καλώντας τον κόσμο να εφαρμόσει γελοία μέτρα, όπως τα… μεσημεριανά ρεβεγιόν, με ανώτατο όριο τις 2 οικογένειες και τα 9 άτομα.

Το κυριότερο πρόβλημα των μέτρων για τις γιορτές είναι το μήνυμα που στέλνουν στην κοινωνία: η ιεράρχηση της «οικονομίας», του πολιτικού κόστους και των σχέσεων με διάφορους κύκλους, πάνω από το κοινωνικό συμφέρον

Την ίδια στιγμή επιβραβεύεται η αντικοινωνική στάση της εκκλησίας, που κυριολεκτικά απέσπασε την άδεια να συνευρίσκονται 50 άτομα σε ένα ναό, κόντρα στις συστάσεις των ειδικών. Και, σαν να μην φτάνει που τα μέτρα τα οποία ανακοινώθηκαν είναι αντικρουόμενα μεταξύ τους, η ίδια η κυβερνητική ρητορική χαρακτηρίζεται από έπαρση, θράσος και καουμποϊλίκια. Πώς αλλιώς θα μπορούσαν να εξηγηθούν οι δηλώσεις Χρυσοχοΐδη για την εφαρμογή των μέτρων, οι φωτογραφίες στην Πάρνηθα, αλλά και οι διαξιφισμοί κυβέρνησης-αντιπολίτευσης για σπίτια και εξοχικά σε μια περίοδο που η χώρα δοκιμάζεται πολλαπλά; Ή οι κατηγορίες που καθημερινά εκτοξεύει ο Χαρδαλιάς, ότι φταίνε οι πολίτες που γεμίζουν οι (ελάχιστες) ΜΕΘ!

Σκληρό λοκντάουν και απαγορεύσεις με ταξικό πρόσημο

Ωστόσο, τα πιο πρόσφατα κυβερνητικά μέτρα για σκλήρυνση του λοκντάουν και επέκταση της απαγόρευσης κυκλοφορίας στη Δυτική Αττική, αναδεικνύουν μιαν άλλη πλευρά της κυβερνητικής πολιτικής. Η επιδείνωση της κατάστασης της πανδημίας στις συγκεκριμένες περιοχές δεν οφείλεται στην απείθεια ορισμένων στα μέτρα την προηγούμενη περίοδο. Έχει τις ρίζες της στην οικονομική δραστηριότητα που λαμβάνει χώρα εκεί (και στον τρόπο που αυτή διεξάγεται), όπως και στην οικονομική κατάσταση του πληθυσμού. Δεν είναι τυχαίο ότι μιλάμε για περιοχές στις οποίες εδράζονται πολλά εργοστάσια, και είναι πολλές οι καταγγελίες για ελλιπή ή ανύπαρκτα μέτρα προστασίας σε τέτοιους χώρους – χωρίς να ιδρώνει το αυτί κανενός κυβερνητικού.

Ταυτόχρονα, είναι περιοχές συστηματικά υποβαθμισμένες τόσο σε ό,τι αφορά τις υποδομές του ΕΣΥ (βλ. Θριάσιο), όσο και στο επίπεδο διαβίωσης των κατοίκων – που σε πολλές περιπτώσεις δεν μπορούν εκ των πραγμάτων να εξασφαλίσουν όσα χρειάζονται για τον αποτελεσματικό αυτοπεριορισμό τους. Βοά επίσης η έλλειψη ξενοδοχείων και χώρων διαμονής όσων πρέπει να μπουν σε καραντίνα σε αυτές τις περιοχές, όπου τα σπίτια δεν μπορούν να εξασφαλίσουν κάτι τέτοιο. Έτσι, αντί να δημιουργηθούν οι απαραίτητες υποδομές και να ενισχυθούν όσοι αντιμετωπίζουν τόσο δυσχερείς συνθήκες, «τιμωρούνται» με ακόμη πιο αυταρχικά (και, κυρίως, αναποτελεσματικά) μέτρα. Μέτρα για το θεαθήναι και για να δημιουργούνται εντυπώσεις ώστε να θολώνουν οι ευθύνες των κυβερνώντων.

Αργεί ο εμβολιασμός

Είναι εμφανές πως η κυβέρνηση έχει ποντάρει στον εμβολιασμό ως μοναδική ελπίδα και διέξοδο. Έχει στηθεί λοιπόν ένα καθημερινό πανηγύρι από τα ΜΜΕ, που μετρούν κάθε Κυριακή την πτώση των κρουσμάτων (αλλά όχι και τη μείωση των τεστ…), και δίνουν βήμα στην κυβέρνηση να προπαγανδίζει ότι χάρη στο εμβόλιο-μεσσία σύντομα θα είμαστε «ελεύθεροι»! Έτσι προσπαθούν οι κυβερνώντες να καλύψουν τις συνέπειες των επιλογών τους και να διαχειριστούν την εύλογη κοινωνική δυσαρέσκεια. Ωστόσο, από τις πρώτες κιόλας μέρες μετά την ανακοίνωση του σχεδίου «Ελευθερία» έγινε φανερό ότι τα πράγματα δεν πάνε σύμφωνα με τις κυβερνητικές ανακοινώσεις.

Σε αντίθεση με το κυβερνητικό αφήγημα, ο εμβολιασμός του πληθυσμού θα είναι μια διαδικασία βασανιστικά αργή και με πολλά μπρος-πίσω. Καταρχήν, όλα δείχνουν ότι ο αριθμός των εμβολίων που τελικά θα λάβουμε θα είναι πολύ μικρότερος από αυτόν που ανέμεναν (κι αν δεν ανέμεναν, παρ’ όλα αυτά ανακοίνωναν) τα διάφορα επιτελεία. Ένας λόγος είναι η κυβερνητική αμετροέπεια, κι ένας άλλος η ίδια η παραγωγή του εμβολίου, που διεθνώς συμπιέζεται από τους διάφορους οικονομικούς ανταγωνισμούς και κατευθύνεται πρώτα στους ισχυρότερους.

Ο κ. Κικίλιας αποκάλεσε «πρωτοφανή υγειονομική άσκηση» την εκστρατεία εμβολιασμού του συνόλου του πληθυσμού. Πέραν του ότι η προοπτική ενός γενικευμένου εμβολιασμού απομακρύνεται χρονικά για τους λόγους που προαναφέρθηκαν, υπάρχει άλλο ένα πρόβλημα: ότι η «άσκηση» θα πρέπει να στηριχθεί στο ήδη αποδυναμωμένο και πιεσμένο ΕΣΥ. Για να είναι αποτελεσματική μια τέτοια προσπάθεια, απαιτείται η αναβάθμιση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας σε όλη τη χώρα. Ώστε να ενημερώνονται οι πολίτες αν, και πότε, θα εμβολιαστούν, αλλά και να παρακολουθείται η πορεία όσων εμβολιάζονται. Η απαίτηση αυτή βρίσκεται όμως σε πλήρη αντίθεση με την κυβερνητική πολιτική, που προβλέπει μείωση χρηματοδότησης στο ΕΣΥ, αλλά και εμβολιασμό με έκτακτες μετακινήσεις εργαζομένων. Όλα αυτά υποδαυλίζουν την αύξηση της δυσπιστίας απέναντι σε έναν εμβολιασμό απόλυτα αναγκαίο, που όμως για να υλοποιηθεί χρειάζεται προετοιμασία, σοβαρότητα και διαφάνεια. Λείπουν και αυτά…

ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΓΙΟΡΤΕΣ, ΝΑ ΜΗΝ ΞΕΧΑΣΟΥΜΕ ΚΑΝΕΝΑΝ

Οπως και να ’χει, οι φετινές γιορτές θα είναι δύσκολες. Η αιτία δεν θα είναι μόνο η οικονομική δυσπραγία που αυξάνεται, και δεν αποτελεί παρά πρόγευση όσων χειρότερων αναμένονται. Θα είναι δύσκολες γιορτές και εξαιτίας της μοναξιάς και της απόστασης. Κάτι τα μέτρα, κάτι οι οικονομικοί περιορισμοί, πολλοί άνθρωποι θα βρεθούν μακριά από τις οικογένειες και τους αγαπημένους τους. Ειδικότερα οι μεγαλύτεροι άνθρωποι που, ενώ πρέπει να προστατευθούν, έχουν πλέον περάσει πολύ καιρό μακριά από τους δικούς τους. Αρκετοί, πάλι, θα πρέπει να αναμετρηθούν με την πιο τραγική πλευρά της πανδημίας, που δεν είναι άλλη από την απώλεια αγαπημένων τους προσώπων. Σε αυτές τις συνθήκες είναι σημαντικό, περισσότερο από κάθε άλλη φορά και όσο το επιτρέπουν οι περιστάσεις, να σταθούμε ο ένας δίπλα στον άλλο. Μιλώντας και επικοινωνώντας, έστω και εξ αποστάσεως. Φέτος, το στοίχημα είναι διπλό: Αφενός να αντέξουμε κοινωνικά και ψυχολογικά τις μέρες αυτές, να πολεμήσουμε όχι μόνο τη μοναξιά αλλά και τη συνήθεια στη μακάβρια καθημερινότητα της πανδημίας. Αφετέρου να προετοιμαστούμε για μια δύσκολη χρονιά, που θα χρειαστεί αγώνα σε πολλαπλά επίπεδα. Καλή δύναμη!

από edromos