Είναι ο Γουώλτ Ντίσνεϊ πολιτικά ορθός;

 Γράφει η Αλεξάνδρα Μπρουντζάκη

Φέτος, ολόκληρος ο κόσμος γιόρτασε διαφορετικά την αλλαγή του χρόνου. Μπορεί αυτές οι μέρες αλληλεγγύης και αγάπης να μας βρήκαν όλους κλεισμένους στο σπίτι, αλλά η ανθρωπότητα δεν παραιτήθηκε! Τα Χριστούγεννα μπήκαν στις καρδιές μας φέρνοντας την αισιοδοξία και την ελπίδα ότι σύντομα θα έρθουν καλύτερες μέρες…

Και η μέρα της Πρωτοχρονιάς πέρασε ήρεμα, με λίγα άτομα στο τραπέζι, μια καλή ταινία και το αγαπημένο μας κατοικίδιο στην αγκαλιά μας. Προς μεγάλη μας αγαλίαση, σχεδόν όλα τα ιδιωτικά κανάλια είχαν εντάξει στο πρόγραμμά τους κλασικές ταινίες της Ντίσνεϊ! Έτσι, με φόντο το χριστουγεννιάτικο δέντρο και τα φωτάκια του, η Ντίσνεϊ μας έβαλε σ’ έναν κόσμο γεμάτο υπέροχα σχέδια, χαρακτήρες, τραγούδια που τα γνωρίζουν μικροί και μεγάλοι, χρωματιστά τοπία, σε κόσμους γεμάτους μαγεία και… happy end!

Η Ντίσνεϊ που ιδρύθηκε στις 16 Οκτωβρίου του 1923 από τους αδερφούς Walt και Roy O Disney, υπό την επωνυμία Disney Brothers, άλλαξε αρκετές φορές όνομα και το 1986 κατέληξε στο γνωστό μας πλέον, The Walt Disney Company, με έδρα την Αμερική. Μέχρι το 1928, η Ντίσνεϊ και ο ιδιοφυής Γουώλτ ανακάλυπταν την ταυτότητά τους και τον χαρακτήρα των ταινιών τους, ενώ έγιναν πειραματισμοί και με τον βουβό κινηματογράφο. Η εκτόξευση στην κορυφή έγινε με το γνωστό και αγαπημένο σε όλους μας ποντίκι, τον Μίκυ Μάους,που «γεννήθηκε» το 1928. Έκτοτε, ο Γουώλτ Ντίσνεϊ έδωσε ζωή στις πανέμορφες πριγκίπισσες των παραμυθιών, έδωσε φωνή στα ζώα, χάρισε μιαν ανεπανάληπτη καλλιτεχνική ποιότητα στην παγκόσμια κινηματογραφία.

Έπειτα από τα τραγικά επεισόδια στην Αμερική με τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ και τη θύελλα αντιδράσεων που προκλήθηκε κατά της ρατσιστικής βίας, αρκετές εταιρείες αναγκάστηκαν να επανεξετάσουν κάποιες αναφορές στις ιστορικές τους ταινίες για υποτιθέμενες ρατσιστικές αιχμές. Τρανταχτό παράδειγμα, το «Όσα παίρνει ο άνεμος», ταινία την οποία κατέβασε από την πλατφόρμα της η HBO για μικρό χρονικό διάστημα εξαιτίας «ρατσιστικών» -όπως κρίθηκαν- αναφορών. Ανάμεσα σ’ αυτές τις εταιρείες ήταν και η Ντίσνεϊ, η οποία από τον Οκτώβριο προσέθεσε επεξηγηματικό μήνυμα πριν από την έναρξη ορισμένων ταινιών της. Υπεύθυνοι της εταιρίας διευκρινίζουν πως δεν έχει αλλαχθεί κάτι στις ταινίες, όμως μπορεί να εμπεριέχονται ξεπερασμένες πολιτικές αναφορές. Έτσι, με μιαν επισήμανση, ο τηλεθεατής ενημερώνεται για τυχόν αρνητικές απεικονίσεις άλλων πολιτισμών ή αναφορές σε «μη πολιτικώς ορθά» στερεότυπα. Τέτοιες επισημάνσεις έγιναν στις ταινίες Ντάμπο (1941), Πήτερ Παν (1953), Η Λαίδη κι ο Αλήτης (1955), Το βιβλίο της Ζούγκλας (1967) και Αριστόγατες (1970).

Πολλές ταινίες της Ντίσνεϊ είναι πάνω από 70 ετών και όπως γνωρίζουμε, τα παραμύθια αποτελούν συμπύκνωμα αντιπροσωπευτικών πολιτισμικών και ιστορικών στοιχείων της εποχής στην οποία δημιουργήθηκαν. Με σημαία την πολιτική ορθότητα, όμως, ένα κύμα λογοκρισίας σαρώνει όπως φαίνεται κι αυτά τα αριστουργήματα. Η τέχνη, ακόμα κι εκείνη του παρελθόντος, δεν έχει το δικαίωμα να είναι ελεύθερη, πρέπει να είναι πολιτικά ορθή!

Τα κινούμενα σχέδια της Ντίσνεϊ ήταν και θα είναι πάντα κλασικά αριστουργήματα. Τα μηνύματα τα οποία διαπερνούν κάθε μια από τις ιστορικές της ταινίες, είναι πολύ πιο ισχυρά από μιαν αναφορά που μπορεί να μην εκλαμβάνεται ως πολιτικώς ορθή. Όλοι οι ήρωές της μπορεί να είναι καλοί, αλλά κάνουν λάθη, οι κακοί μερικές φορές αλλάζουν αν τους δοθεί η ευκαιρία, μια πανέμορφη γυναίκα μπορεί να ερωτευτεί ένα τέρας, η καλοσύνη ανταμείβεται, η κακομεταχείριση όλων των πλασμάτων καταγγέλλεται, οι ήρωες απελπίζονται αλλά δείχνουν υπομονή, κουράγιο και γενναιότητα και οι πιο απλοί και ταπεινοί χαρακτήρες αποθεώνονται στο τέλος! Ο Γουώλτ Ντίσνεϊ είναι ο πρώτος δημιουργός που έδωσε φωνή και ανθρώπινα χαρακτηριστικά στα ζώα, ευαισθητοποιώντας γενιές παιδιών και ενηλίκων εναντίον της κακοποίησης των ζώων και δίνοντας τεράστια ώθηση παγκοσμίως στην ζωοφιλία. Εδώ και αρκετόν καιρό, η Ντίσνεϊ έχει εντάξει ομοφυλοφιλικούς χαρακτήρες στις ταινίες της. Ο Λι Σανγκ από τη Μουλάν, λόγου χάρη, μπορεί να χαρακτηριστεί ως bisexual, υπάρχει κάποιο φλερτ ανάμεσα στον Λε Φου και τον Γκαστόν στο έργο «Η Πεντάμορφη και το Τέρας», στην ταινία Finding Dory κάνει μια γρήγορη εμφάνιση ένα ομόφυλο ζευγάρι, ενώ τώρα στην ταινία Onward εισάγεται ο πρώτος καθαρά γκέι χαρακτήρας.

Εν ολίγοις, η ιστορία είναι αυτή που έχτισε τον κόσμο του σήμερα και η τέχνη που είναι μία αναπαράσταση, ένας καθρέφτης των ιστορικών εξελίξεων δεν μπορεί να υπόκειται σε λογοκρισία. Οι σπασμωδικές καταδίκες έργων τέχνης ή ταινιών στον αντίκτυπο φρικτών εγκλημάτων, δεν αφορούν το πραγματικό πρόβλημα.. Αντίθετα, ελλοχεύει ο κίνδυνος, το «φάρμακο» του πολιτικώς ορθού να γίνει μια καινούργια και πολύ ισχυρή μορφή καταπίεσης της ελεύθερης έκφρασης.

από topontiki