Στρατηγικός εχθρός του Ερντογάν ο εμπνευστής του «στρατηγικού βάθους»

Γράφει ο Λεωνίδας Βατικιώτης

Τέλος έβαλε τη Δευτέρα 2 Σεπτεμβρίου ο Ερντογάν στην αναγκαστική συμβίωση εντός του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης με μια σειρά από στελέχη πρώτη γραμμής, με τα οποία ήταν σε ανοιχτή σύγκρουση εδώ και τουλάχιστον τρία χρόνια. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζει ο πρώην πρωθυπουργός (2014-2016) και υπουργός Εξωτερικών (2009-2014) Αχμέντ Νταβούτογλου.

Εκτός κόμματος τέθηκαν επίσης, μέσω πρότασης για διαγραφή τους, άλλοι τρεις βουλευτές που βρίσκονταν σε ανοιχτή συνεννόηση τα τελευταία χρόνια με τον Νταβούτογλου.

Οι σχέσεις του ισχυρού άνδρα της Τουρκίας με τον Νταβούτογλου τους τελευταίους μήνες έχουν οδηγηθεί στα άκρα με τον τούρκο πρόεδρο να χαρακτηρίζει δημόσια τον αρχιτέκτονα του «στρατηγικού βάθους», όπως εν συντομία περιέγραψε την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας ο Νταβούτογλου, ως προδότη! Η σύγκρουση οδηγήθηκε στα άκρα μετά τις πρόσφατες δημοτικές εκλογές όταν ο Νταβούτογλου επέκρινε δημόσια την επιλογή του Ερντογάν να αμφισβητήσει το εκλογικό αποτέλεσα στην Κωνσταντινούπολη και να επιβάλει νέες εκλογές, με αποτέλεσμα το ΑΚΡ να οδηγηθεί από μια οριακή (με διαφορά 13.000 ψήφων) σε μια συντριπτική ήττα (με την ψαλίδα να ανοίγει στις 800.000 ψήφους)! Έτσι, η απώλεια της Κωνσταντινούπολης, για πρώτη φορά μετά 15 χρόνια, σηματοδότησε μια βαθιά ήττα του ισλαμικού κόμματος.

Έκτοτε οι φήμες για δημιουργία νέου κόμματος από τον Νταβούτογλου και άλλους βουλευτές οργίαζαν, με τον Ερντογάν να σηκώνει το γάντι χαρακτηρίζοντάς τους με κάθε ευκαιρία ως προδότες. Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών δεν αρκέστηκε να υπενθυμίζει το ρόλο του όλα τα προηγούμενα χρόνια. Άφησε και ενδιαφέροντα …υπονοούμενα, όπως έκανε για παράδειγμα λέγοντας τα ακόλουθα για το 2015: «Αν διερευνηθούν οι περιπτώσεις που σχετίζονται με την τρομοκρατία, πολλοί άνθρωποι δεν θα μπορούν να βγουν έξω να αντιμετωπίσουν τον κόσμο. Αυτοί που μας επικρίνουν δεν μπορούν να βγουν στον κόσμο. Σας το λέω ειλικρινά. Ξέρετε γιατί; 

Όταν θα γραφτεί η τουρκική ιστορία στο μέλλον, η περίοδος μεταξύ 7 Ιουλίου και 1 Νοεμβρίου θα είναι μια από τις πιο κρίσιμες περιόδους». Ο πρώην πρωθυπουργός αναφερόταν στις αιματηρές επιθέσεις που αποδόθηκαν από την Τουρκία σε Κούρδους αγωνιστές και χρησιμοποιήθηκαν σαν αφορμή για να διακοπούν οι διαπραγματεύσεις ειρήνης μεταξύ Άγκυρας και Κούρδων, που αποτελούν το 15% του πληθυσμού. Έκτοτε στις συγκρούσεις μεταξύ τουρκικού στρατού και ΡΚΚ έχουν σκοτωθεί περισσότεροι από 4.280 άνθρωποι, ενώ το μέτωπο κατά των Κούρδων λειτούργησε σαν το χαλί που στρώθηκε για να περάσει η συμμαχία του Ερντογάν με τους Κεμαλιστές. Ειρήσθω εν παρόδω, το παραπάνω απόσπασμα από το λόγο του Νταβούτογλου προέρχεται από την ενημερωτική ιστοσελίδα ahvalnews.com που ιδρύθηκε το 2017 από διαφωνούντες απέναντι στο καθεστώς Ερντογάν τούρκους δημοσιογράφους κι έκτοτε η κρατική εταιρεία τηλεπικοινωνιών της Τουρκίας (ΒΤΚ) έχει απαγορεύσει την πρόσβαση στους κατοίκους της Τουρκίας.

Αναγκαίο να ειπωθεί ότι οι σχέσεις του Ερντογάν με τον «Τούρκο Χένρι Κίσινγκερ», όπως αποκαλεί το αμερικανικό Foreign Affairs τον Νταβούτογλου στο τρέχον τεύχος του (Σεπτεμβρίου / Οκτωβρίου 2019) μόνο εχθρικές δεν ήταν στο παρελθόν. «Ως μέλος του ΝΑΤΟ, αμερικανός σύμμαχος και υποψήφιο μέλος στην ΕΕ από το 1999, η Τουρκία κρατούσε τις αποστάσεις της από την Κίνα, το Ιράν και τη Ρωσία. 

Τώρα, ο διοπτροφόρος, γλυκομίλητος καθηγητής πρότεινε ένα διαφορετικό δρόμο. Η Τουρκία ήταν ο κληρονόμος του Οθωμανικού χαλιφάτου έγραψε ο Νταβούτογλου», σημειώνει η αμερικανική επιθεώρηση εξωτερικής πολιτικής. «Εκμεταλλευόμενη το πλεονέκτημα της θέσης της στο σταυροδρόμι της μαύρης Θάλασσας, του Καυκάσου, της Μέσης Ανατολής  και της Ευρώπης ήταν έτοιμη να ηγηθεί των ισλαμικών κρατών». Η συνέχεια, με την ήττα του σχεδίου Νταβούτογλου, εν μέρει λόγω απρόβλεπτων παραγόντων όπως η ανατροπή του εκλεγμένου αιγύπτιου προέδρου Μοχάμεντ Μόρσι κι εν μέρει λόγω άστοχων επιλογών και σχεδιασμών στη Συρία, είναι γνωστή. Η ήττα αυτών των σχεδίων χρεώθηκε στον Νταβούτογλου, παρότι ο Ερντογάν ακολούθησε με συνέπεια το δρόμο που χάραξε ο Νταβούτογλου.

Το αξιοπερίεργο είναι ότι ο εμπνευστής αυτού του σχεδίου φαίνεται ότι το εγκατέλειψε. Ο Ερντογάν καθαίρεσε τον Νταβούτογλου από πρωθυπουργό τον Μάιο του 2016, δύο μήνες  πριν το αμερικανοκίνητο πραξικόπημα, κατηγορώντας τον για τις σχέσεις που είχε συνάψει με τη Δύση, σε μια εποχή που ο Ερντογάν έστρεφε το ενδιαφέρον του στην Ανατολή. Ο Νταβούτογλου κατηγορήθηκε τόσο για τις σχέσεις του με τους Ευρωπαίους όσο και για τη στενή σχέση που ανέπτυξε με τον Μπαράκ Ομπάμα.

Πίσω από τη σύγκρουση των δύο ηγετών πιθανότατα να υπάρχουν προσωπικές φιλοδοξίες και ανταγωνισμοί. Κυρίως όμως υπάρχουν ανταγωνιστικά  πολιτικά σχέδια για το μέλλον της Τουρκίας. Το (ισλαμικό) κόμμα που αργά ή γρήγορα θα δημιουργήσει ο Νταβούτογλου, που εξελίσσεται σε «στρατηγικό εχθρό» του Ερντογάν, σε συνδυασμό και με το άλλο κόμμα που θα δημιουργήσουν ο πρώην πρόεδρος της χώρας Αμπντουλάχ Γκιουλ, μαζί με τον πρώην πρωθυπουργό, αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και υπουργό Οικονομίας και Εξωτερικών, ανά εποχές, Αλί Μπαμπατζιάν, που κι αυτοί αποχώρησαν  από το ΑΚΡ διαφωνώντας με τον Ερντογάν, θα συρρικνώσουν τη βάση του ΑΚΡ και θα οξύνουν την πολιτική αντιπαράθεση για το μέλλον της Τουρκίας. Μένει να δούμε την απήχησή τους…

από leonidasvatikiotis.wordpress.com