Η οικονομική ανάπτυξη της Ρωσίας είναι πολύ καλή για να είναι αληθινή

Του Leonid Bershidsky

Η επίσημη στατιστική υπηρεσία της Ρωσίας επιδεικνύει υπέρμετρη αισιοδοξία υπό τον νέο επικεφαλής της, Pavel Malkov, ο οποίος ανέλαβε καθήκοντα τον Δεκέμβριο. Τη Δευτέρα, η υπηρεσία ανακοίνωσε ότι το 2018 η οικονομία της χώρας αναπτύχθηκε με τον ταχύτερο ρυθμό από το 2012. 

Ακολουθήστε μας στο Facebook Τελευταία Έξοδος 

Μετά και την πρόσφατη αναθεώρηση των δεδομένων που εξάλειψε την ύφεση του 2016, οι πρόσφατοι αριθμοί φαίνονται ολοένα και πιο ύποπτοι, μεταξύ άλλων σε ορισμένους κυβερνητικούς οικονομολόγους.

Στις 20 Δεκεμβρίου, ο Πρόεδρος Vladimir Putin κλήθηκε να απαντήσει σε συνέντευξη Τύπου για ποιο λόγο οι οικονομικές στατιστικές της Ρωσίας φαίνονται πιο ευχάριστες από ό,τι δείχνουν οι πραγματικές ζωές των ανθρώπων και εάν τα δεδομένα είναι αξιόπιστα. Ο Putin αναγνώρισε ότι τα στατιστικά στοιχεία δεν είναι "τέλεια" και πρέπει να βελτιωθούν.

Μόλις τέσσερις ημέρες αργότερα, ζητήθηκε από τον Alexander Surinov, επικεφαλής της επίσημης στατιστικής υπηρεσίας Rosstat να παραιτηθεί και ο Malkov, πρώην αξιωματούχος του υπουργείου Οικονομικών, διορίστηκε στη θέση του. Ο υπουργός Οικονομικών Anton Siluanov δήλωσε στις 24 Δεκεμβρίου ότι η ποιότητα των δεδομένων της υπηρεσίας Rosstat ήταν "απαίσια” σε ορισμένους δείκτες, όπως τα εισοδήματα των ανθρώπων (τα οποία μειώθηκαν κατά τους τέσσερις από τους προηγούμενους έξι μήνες) και ο πληθωρισμός (ο οποίος ήταν υψηλότερος από τις κυβερνητικές προβλέψεις για το μεγαλύτερο μέρος της χρονιάς).

Πριν ολοκληρωθεί η πρώτη εβδομάδα του Malkov στη νέα του θέση, η Rosstat έδωσε στη δημοσιότητα μία σημαντική αναθεώρηση για τα στοιχεία του ΑΕΠ του 2016 και του 2017. Διόρθωσε την ύφεση ύψους 0,2% το 2016 σε ανάπτυξη 0,3% υποστηρίζοντας ότι η ύφεση που ακολούθησε μια απότομη πτώση των τιμών του πετρελαίου το φθινόπωρο του 2014 και η επιβολή κυρώσεων κατά της Ρωσίας από τη Δύση διήρκεσε μόνο ένα χρόνο. Η Rosstat διόρθωσε επίσης ανοδικά τον ρυθμό ανάπτυξης του 2017 στο 1,6% από 1,5%.

Αισιόδοξοι αριθμοί
Η πρόσφατη αύξηση του ρωσικού ΑΕΠ, όπως αναθεωρήθηκε τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο

Τη Δευτέρα, η Rosstat δημοσίευσε τα στοιχεία για την ανάπτυξη του 2018: 2,3% για το έτος. Το νούμερο αυτό ξεπέρασε και τις 36 προβλέψεις που καταγράφει το Bloomberg. Η υψηλότερη από αυτές ήταν 2,1%, και πάλι απείχε. Κατά μέσο όρο το νούμερο των προβλέψεων διαμορφωνόταν στο 1,7%.

Ένας πιθανός λόγος για τον οποίο συνέβη αυτό, είναι ένα άλμα στην εκτίμηση της Rosstat για την αύξηση της κατασκευαστικής δραστηριότητας. Η υπηρεσία αρχικά εκτιμούσε ότι θα υπάρξει άνοδος από τον Ιανουάριο έως το Νοέμβριο ύψους 0,5%, αλλά μια αναθεωρημένη εκτίμηση τον Ιανουάριο τοποθετούσε την αύξηση στο 5,3% για ολόκληρο το έτος. Το άλμα αυτό διόρθωσε μια προηγούμενη ασυμφωνία στις ρωσικές στατιστικές: η Rosstat είχε αναφέρει μια μεγάλη αύξηση των επενδύσεων στο τρίτο τρίμηνο του έτους, που δεν συμβάδιζε ιδιαίτερα με τη στασιμότητα στις κατασκευές.

Υπάρχει μια αθώα εξήγηση για το άλμα στις κατασκευές: η Novatek PJSC ολοκλήρωσε την εγκατάσταση υγροποιημένου φυσικού αερίου ύψους 27 δισ. δολαρίων στη χερσόνησο Yamal στη βορειοδυτική Σιβηρία και ένα μεγάλο μέρος του έργου πιθανότατα καταγράφηκε από τη Rosstat το 2018, ακόμη και αν η πραγματική κατασκευή πραγματοποιήθηκε νωρίτερα. Αλλά η αξιοπιστία των αριθμών της Rosstat είναι αμφισβητήσιμη.

Στις 2 Ιανουαρίου, ο Alexei Kudrin, ο οποίος είναι επικεφαλής του Λογιστικού Επιμελητηρίου της Ρωσίας, και ο οποίος υπηρέτησε ως υπουργός Οικονομικών πριν από τον Siluanov, έγραψε στο Twitter ότι το ΑΕΠ της Ρωσίας αναπτύχθηκε πιθανότατα κατά 1,5% το 2018. Ακόμη και μετά τη δημοσίευση της αισιόδοξης εκτίμησης για 2,3% της Rosstat τη Δευτέρα, ένας άλλος εξέχων κυβερνητικός οικονομολόγος, ο Andrei Klepach, της κρατικής αναπτυξιακής τράπεζας VEB, εκτίμησε επίσης ότι η οικονομική ανάπτυξη του 2018 θα φτάσει στο 1,5%. "Δεν είμαι πρόθυμος να εμπιστευτώ τίποτα άλλο τώρα", δήλωσε ο Klepach στο κρατικό πρακτορείο ειδήσεων TASS.

Είτε δικαιολογείται είτε όχι η απαισιοδοξία του Kudrin και του Klepach, η Rosstat έχει σαφές κίνητρο να "καλλωπίζει" τους αριθμούς. Το ποσοστό αποδοχής του Putin είναι μειωμένο και τα νούμερα του πρωθυπουργού Dmitry Medvedev είναι ακόμη χειρότερα. Για πρώτη φορά από το 2013, η πλειοψηφία των Ρώσων λέει ότι η χώρα έχει πάρει το λάθος δρόμο. Καθώς ο Putin αναζητά τρόπους να ενισχύσει τη δημοτικότητά του και να μειώσει τις δυνατότητες μαζικής διαμαρτυρίας, το να απολύσει τον Medvedev και να ανασχηματίσει το μη δημοφιλές υπουργικό συμβούλιο, ίσως ακόμη και το να ξεκινήσει έρευνες κατά της διαφθοράς εναντίον κορυφαίων οικονομικών αξιωματούχων, μοιάζουν ελκυστικές επιλογές.

Στον Putin αρέσουν τα στατιστικά στοιχεία και είναι περήφανος για την ικανότητά του να επεξεργάζεται πολλά οικονομικά δεδομένα στο κεφάλι του. Το να του δίνει κανείς ευχάριστους αριθμούς να επεξεργάζεται, θα μπορούσε να είναι θέμα επιβίωσης για την κυβέρνηση.

Οι πρόσφατες αναθεωρήσεις και η εκτίμηση για την ανάπτυξη του 2018 είναι υπερβολικά τολμηρές. Ακόμα κι αν οι "σπόροι” φυτεύτηκαν υπό τον Surinov, και στον Malkov, τον νεαρό καριερίστα που τον διαδέχτηκε, δεν θα είναι εύκολο να δημοσιεύσει απογοητευτικά δεδομένα μετά από αυτή την έκρηξη αισιοδοξίας. Έχει υποσχεθεί να εκσυγχρονίσει τη Rosstat και να τη φέρει πλήρως στην ψηφιακή εποχή. Αλλά το "ό,τι δίνεις παίρνεις (Garbage In, Garbage Out)" είναι ένας από τους βασικούς κανόνες της εποχής μας, η οποία βασίζεται σε δεδομένα. Στη σημερινή Ρωσία, η στρογγυλοποίηση των δεδομένων θα μπορούσε να είναι καλύτερη για την αυτο-συντήρησή της, παρά το να καταγράφει πιστά τι συμβαίνει στην οικονομία.

Σε κάθε περίπτωση, οι οικονομολόγοι που παρακολουθούν τη Ρωσία θα πρέπει να παρατηρούν τις κινήσεις της Rosstat ιδιαίτερα προσεκτικά τώρα.

Πηγή: Capital.gr, μέσω infognomonpolitics